Từ lúc nào bạn nghĩ rằng mình không có sở thích hoặc năng lực nào cụ thể? Phải chăng nó đến vào những lần hăng say đánh cầu với hàng xóm và mẹ lớn tiếng quở: “Sao suốt ngày thấy bây cứ long bong!”?

Hoặc cũng có thể vào cái lúc bạn điểm qua vô vàn bài trắc nghiệm hướng nghiệp mà vẫn chưa tìm thấy được sở thích và khả năng gì nổi trội?

Hoặc chỉ bởi vì bạn thấy mình quá dễ bị xao nhãng và cuốn hút vào những điều mà nhìn bề ngoài có vẻ vui thích hấp dẫn, nhưng thực sự khi tham gia thì chẳng có mấy gì vui?

• Vậy, trong ngày, bạn thường dành thời gian nhiều nhất thời gian trong ngày cho việc gì?• Khi mệt mỏi, điều gì thường làm bạn vui?• Có hoạt động nào mà khi được rủ tham gia, bạn sẽ luôn đồng ý?

Nếu câu trả lời của bạn không phải là “ngủ” thì có lẽ bạn sắp gọi tên được những sở thích của bản thân rồi.

(Những cũng yên tâm, trời lạnh thì ai mà lại chẳng thích ngủ).

Theo ThS. Phoenix Ho, có một số lý do để một bạn trẻ không nhìn nhận được rõ sở thích của bản thân.

• Đầu tiên, có thể vì bạn được lớn lên trong một môi trường ít được ủng hộ để bạn bộc lộ sở thích. Gia đình em A đã cất hết cọ vẽ của A chỉ vì muốn em tập trung cho việc học Toán, Văn.

• Bên cạnh đó, có thể vì em đang thiếu nhiều trải nghiệm bên ngoài lớp học. Việc học tập ở trường và lớp học thêm, với lịch học dày khiến cho em ít có cơ hội tương tác với bè bạn, tham gia thêm nhiều hoạt động khác như văn nghệ, thể thao, chăm sóc thú cưng/cây trồng, kinh doanh/buôn bán…

Cũng có một số bạn không biết rằng một sở thích khác biệt như chơi Bi-a, có thể mở ra năng lực nghề nghiệp trong tương lai. Hoặc bạn mặc nhiên gán cho bản thân mình những định kiến như, chuyện thích vẽ nhân vật quái dị, thích chơi Bi-a là sở thích kỳ quặc và không đáng giá để được nhắc đến.

D, một bạn nữ đã nhắc đến sở thích chơi Bi-a kèm với một lời phê bình, rằng đó sở thích đó hơi ngớ ngẩn.

Tuy vậy, nếu nhìn kỹ lại những hứng thú nho nhỏ, và đặt thêm cho chính mình những câu hỏi như:

• Bạn đã học được gì từ việc vẽ những nhân vật quái dị?, hoặc, • Cần biết gì để có thể chơi Bi-a giỏi?

Bạn có thể bất ngờ với câu trả lời. D đã đáp: “"Người ta phải tự mình suy nghĩ, phải liên tục lên chiến lược - cả các nước đi của mình và cả những nước sắp đi của đối thủ—bạn phải đối mặt với những người đàn ông nghĩ rằng họ giỏi hơn bạn, và bạn phải tự tin thi đấu độc lập khi không ai cổ vũ cho mình.”

Rõ ràng, sở thích chơi Bi-a hoặc vẽ hình nhân vật quái dị không hề đơn giản, chỉ là nó hơi khác biệt so định kiến của nhiều người. Và bạn cũng có thể nhận thấy nhiều kỹ năng nổi bật lên qua sở thích ấy! Lúc này, bạn có lẽ cần coi trọng sở thích và khả năng ở mình nhiều hơn, sao  phải ghét nó?!

Vậy, bây giờ, bạn có thể kể tên những điều mình yêu thích chưa?

Hãy thử lấy bút, chia đôi một trang giấy trắng thành 2 cột. Ở cột bên trái, liệt kê tất cả những sở thích mà bạn có; mỗi sở thích viết trên một dòng. Sau đó hãy sắp xếp những sở thích đã liệt theo theo thứ tự ưu tiên, điều nào thích nhất đưa lên dòng trên cùng.

Trong những sở thích kia, thử nhìn xem sở thích nào mà bạn có thể tiếp tục phát huy trong vài năm đến?

- Ho, Phoenix (2018). Các trường hợp đặc biệt – 6 nhóm đều thấp. huongnghiepsongan.com/cac-truong-hop-dac-biet-6-nhom-deu-thap/. Truy cập 123/12/2023. - Brooks, Katharine (2017). You Majored in What?: Designing Your Path from College to Career. Plume, 2017. - Holland, J. (1985). Making Vocational Choices: A Theory of Vocational Personalities and Work Environments. New Jersey: Prentice-Hall, Inc.

#hieuminh