Tự học Design

Tự học thật sự là một từ dễ gây hiểu lầm. Nhiều bạn nhầm “tự học” nghĩa là ngồi nhà đọc sách và xem tutorial, một thân một mình tu luyện, khỏi phải đi đâu mệt thân. Đây là một suy nghĩ sai lầm, tự học trái ngược hoàn toàn. Khi đi đến trường lớp, thầy cô, bạn bè, kiến thức được bày ra sẵn, chỉ cần ngồi đó tiếp nhận. Khi tự học, những điều trên hoàn toàn thiếu hụt, và người biết tự học là người tích cực tìm kiếm những điều trên một cách liên tục và bền bỉ. Họ biết cách tìm thầy cho mình, biết lắng nghe và sàng lọc thông tin để tiếp thu, và cuối cùng, họ biết cách kết bạn.

Nói về tìm thầy, có hai loại người mà mọi designer nên có: một người thường xuyên khích lệ, và một người thường xuyên “ăn hiếp”. Người khích lệ sẽ đóng vai trò tạo cảm hứng, tạo động lực đi với nghề lâu dài. Người ăn hiếp sẽ đóng vai trò tạo nên khuôn khổ, chỉ ra lỗi sai, chỗ chưa chuẩn trong thiết kế, và cả trong cách tư duy. Ngoài kiến thức và trình độ giảng dạy, cá tính là một nhân tố quan trọng. Hai người này như hai đầu của một cây thước vậy, người thì kiến tạo, người thì tiết chế. Nếu thiếu một đầu, sinh viên một là làm không biết điểm đừng, hai là bỏ nghề do không chịu được áp lực. Hai người thầy này có thể là bạn học, là anh em trong nghề, là đồng nghiệp, hoặc là cấp trên.

Nói về lắng nghe và sàng lọc thông tin, có hai loại thông tin mà người làm sáng tạo thường tiếp nhận: kiến thức học thuật, và feedback thiết kế. Có rất nhiều trang báo, sách vở, nhà phê bình viết về thiết kế trên mạng, và tất nhiên, ai cũng nghĩ là mình viết tốt. Điều khó khăn ở đây, là khi mới vào nghề, một người không thể tự nhiên biết được cái nào tốt, cái nào không tốt để mà sàng lọc. Lời khuyên ở đây là đầu tiên, cứ đọc, nhưng đọc xong thì phải nghiên cứu thêm về lý lịch, phong cách, triết lý của người viết. Họ là ai? Họ làm gì? Họ học ở đâu? Họ ủng hộ điều gì? Đó là thứ mà mọi học giả chuyên nghiệp làm.

Về feedback, hãy tìm cho mình một người biết làm điều đó. Khi ta đưa tác phẩm thiết kế tâm huyết của mình cho một người, là ta đang đưa cảm xúc của ta cho họ chi phối, vì vậy, hãy chọn thật kĩ. 

Cũng như chuyện tìm thầy, ta cần hai đầu của một cây thước. Một feedback tốt sẽ đề cập cả điểm mạnh và điểm yếu của chủ thể. Chủ thể nói tới ở đây không chỉ là tác phẩm thiết kế, mà còn là chính bản thân người thiết kế ra nó. Designer rất hay giấu những gì xảy ra đằng sau tác phẩm của họ (quy trình, phác thảo, nghiên cứu, cảm hứng, note,…), tuy nhiên, nhận được feedback chuẩn về những thứ này là một đặc ân bất kì designer nào cũng nên tìm kiếm và trân trọng.

Một người làm sáng tạo không thể handle được hết. Để có một tác phẩm chuẩn chỉnh, thú vị, gây tiếng vang, ta thường phải hợp tác. Đó là lí do nền công nghiệp này có hệ sinh thái như hiện giờ, với đa dạng các loại ngành nghề như graphic design, motion design, UI/UX,… Mỗi mảng thiết kế tạo ra mỗi phương tiện giao tiếp khác nhau trên những mặt trận khác nhau, giúp thông điệp được truyền tải một cách mạch lạc và đa dạng hơn.