Đây có thể coi như là phần tiếp theo của series Dân công nghệ thông tin sống thế nào, khác cái nó không liên quan đến CNTT nên cho nó vào side story.
Khi kết thúc phần 4, mình đã mô tả hắn rơi vô giai đoạn đen tối như thế nào. Tóm lại, hắn bị kiệt sức, rồi loạn lo âu, và bước 1 chân vào trầm cảm. Và phần này ngoài việc kể hắn vượt qua ra sao, mình cũng sẽ ráng giải thích để nó trở thành các hành động mà mọi người có thể dùng, khi cần.
Bài này, mình KHÔNG nói về 2 điều cơ bản nhất (vì tìm thấy nhan nhản và vì thực ra hắn không làm được  2 cái đó)
- Nếu bạn đã biết được việc gì gây ra cho bạn bị bệnh tâm lý, bạn nên tập trung giải quyết nó - Hắn không biết
- Vai trò của gia đình, đừng ngại khi nói chuyện này với gia đình bạn nhé - Vào lúc đó, hắn không làm được.
Hắn sẽ nói những cái khác, và hắn sẽ ráng giải thích những cái hoạt động để giúp vượt qua bệnh tâm lý theo cách của một kỹ sư. Tức là sẽ giải thích tại sao ấy. Thực ra cái nào giải thích được thì giải thích, còn không thì sẽ thừa nhận là kinh nghiệm thôi.
Ngoài ra, có một số cái, mà hắn gọi là wisdom, là cái mà phải trải nghiệm qua thì mới giải thích được. Đó là những cái mà hắn nhận ra được sau cái khoảng thời gian vượt qua giai đoạn đen tối đó. Bạn có thể tin hoặc không, nhưng hắn vẫn sẽ viết ở đó.
Trong quá trình trị bệnh, hắn đã thử cả trăm cách. Và cách có tác dụng chỉ một vài thôi. Ở đây hắn sẽ chỉ kể những cách có tác dụng với hắn. 
Đọc thêm:

1/ Dừng việc đọc tin, nghe nhạc.

Một trong những cái wisdom quan trọng nhất là: Rời xa những tác phẩm mang năng lượng tiêu cực như các bức tranh, bài nhạc, bài báo,…
Để giải thích cho điều này, hắn dựa vào định nghĩa:
Khởi nguồn của mọi thứ chính là sự rung động (vibration). 
Từ rất lâu rồi, Phật có nói là: 
Khi ta nhìn vào cơ thể ta, ta thấy nó nhấp nháy. 
Còn Albert Einstein thì nói là
Everything in life is vibration, Everything is energy
Hình minh hoạ. Nguồn: thequestion.ca
Khi các tác phẩm nghệ thuật được hoàn thành, nó đều mang năng lượng của tác giả lúc viết ra nó. Điều không may là, các tác phẩm mang năng lượng tiêu cực thường rất cuốn hút khác giả. Để tìm dẫn chứng cho điều này, mọi người có thể so sánh cuộc đời và các tác phẩm vủa Vincent Van Gogh hay Betthoven,…
Điều này cũng giải thích được hiện tượng các bài hát ma, những bài hát mà khiến người nghe xong là muốn… Như mọi người đã biết, sự rung động gần nhất và rõ nhất chính là âm thanh. Vì thế các bài hát, đặc biệt truyền tải năng lượng một cách rõ ràng nhất.
Trong các bài viết cũng thế, năng lượng của người viết cũng được truyền tải qua các câu chữ. Bài lần trước nói về giai đoạn màu đen của hắn, mình rất khó chịu khi viết ra bài đó. Và dĩ nhiên năng lượng của nó cũng được truyền tải theo bài viết. Đó là lí do tại sao mình lại đắn đo khi đăng.
Tóm lại, trong thời đại thông tin loạn lạc, tin vui thì ít mà tin dữ thì nhiều. Tốt nhất thì cai luôn không đọc tin nữa. Nghe nhạc cũng chọn lọc hơn.
Thực ra, đầu óc và năng lượng của bạn lúc đang bị bệnh tâm lý đã là một mớ lộn xộn và dễ tổn thương, nên tốt nhất là đừng nghe nữa mà để im để cơ thể tự sắp xếp lại thì sẽ tốt hơn.
Nếu như bạn nào đang bị, hãy thử cai đi, tầm 1 tháng bạn sẽ thấy khá hơn. Hứa luôn.
Cũng chính vì thế mà bài này cũng sẽ không kể lể về tác hại này nọ của bệnh tâm lý (nặng là trầm cảm), hay hắn đã vượt qua các cảm giác đó ra sao. Các bạn đọc sẽ càng mệt mỏi thôi. Nếu như bạn thấy chỗ nào khiến cho bạn thấy tiêu cực, hãy nói mình để mình xoá/ sửa nhé. Vì mình phải nhớ lại để viết, và đó là những trải nghiệm không vui gì cho lắm nên đôi khi nó sẽ đem lại cảm giác tiêu cực.
Đọc thêm:

2/ Giấc ngủ

Ở đây là mình đề cập đến việc ngủ vào ban đêm á nha. Nó sẽ có 2 dạng:
- Mất ngủ
- Ngủ quá nhiều, nhưng lại ngủ không đều đặn
Cả 2 cái đều là disorder behavior. Hắn là thuộc dạng đầu tiên: Mất ngủ
Lưu ý: Những bạn nào đang bị dạng thứ hai thì theo mình, các bạn vẫn đang có lợi thế hơn dạng đầu đấy (dù là mình biết mấy bạn cũng khổ lắm). Lí do là vì giấc ngủ  là rất cần thiết để có thể sắp xếp lại mọi thứ trong bạn như cơ thể, chức năng nội tạng, suy nghĩ, cảm xúc,…
Tiếp theo lý thuyết ở phần đầu thì: 
Sự tĩnh lặng là rất cần thiết cho sự dao động cửa sự sống. Và cơ thể bạn đạt được sự tĩnh lặng nhất trong lúc ngủ, để có thể tạo được nguồn năng lượng dồi dào khi thức dậy.
Vì thế, những bạn dạng 2 (ngủ quá nhiều) nên bỏ qua đoạn tiếp theo đến thẳng phần 3 luôn nhé (mình sẽ mark lại bằng các dấu chấm cho dễ). Lý do là vì bạn mà đọc tiếp sẽ dễ bị mất ngủ đó.
.
.
.
.
.
Ít ra là hắn biết, một khi đã mất ngủ thời gian dài là coi như xong luôn. Nên hắn ráng làm mọi cách để cho ngủ ngon.
- Hạn chế nhìn màn hình xanh
- Ban ngày thì tìm đủ mọi cơ hội để được ra ngoài nắng
- Không ăn đường vào buổi tối
- Đau khổ nhất là cai cà phê.
Tất cả cái đó đều có hiệu quả. 
Nhưng rồi lại bị vào một cái nhảm nhí nhất: 
Mất ngủ vì sợ rằng mình sẽ bị mất ngủ. (mình viết nhỏ tại sợ các bạn dạng 2 đọc được câu này) (đây là lí do của phần lớn việc mất ngủ trên thế giới đó)
Thậm chí cơ thể nó mệt đến không cử động nổi rồi thì cái đầu vẫn tỉnh như sáo. Trong đêm, chỉ có 1 cái suy nghĩ luẩn quẩn qua lại trong đầu là: Cái gì đang xảy ra với mình vậy?
Và rồi nó mang lại cảm giác sợ khi phải đi ngủ, sợ khi hắn đi ngủ mà không ngủ được. Chính việc đó lại làm tình hình trầm trọng hơn.
Tới đây chắc một số bạn sẽ thấy đồng cảm lắm đây. Phải giải quyết nó như thế nào giờ?
Tụi mình hoàn toàn có thể sử dụng nó để đạt được một cái khác, còn lớn hơn nữa: THIỀN.
Hình minh hoạ. Nguồn: sheknows.com
Thực ra ban đầu hắn thiền là để cho ngủ được thôi. Nhưng vì ngủ không được thành ra hắn dễ dàng vượt qua điều kiện khó nhất của thiền: Không ngủ gục.
Hay chưa? Thường thì người ta phải khó khăn lắm mới thiền được, vì hay bị ngủ gục, rơi vào trạng thái ngu ngơ lắm. Hắn thì nhờ giai đoạn đó mà thiền cơ bản nắm được ngay.
Thực ra mãi sau này mới biết là có tác dụng to lớn đó. Chứ lúc đó cũng cứ nói là, sao cũng có ngủ được đâu.
Đọc thêm:
Các bạn cứ ngổi thẳng lưng, vậy là được. Cao cấp hơn chút thì cứ nghĩ và biết là mình đang thở, vậy là tốt hơn xíu. Cao cấp hơn nữa là biết là mình đang nạp ôxy vào và thở khí CO2 ra. Đừng nghĩ chuyện khác là được.
Coi như mất ngủ là 1 lợi thế đi. Còn lỡ đang thiền mà lắn ra ngủ được thì tuyệt rồi, đó là mục tiêu mà.
.
.
.
.
.
.

3/ Miếng ăn.

Quan trọng là phải ăn, đừng bỏ bữa nha.
Với các bạn ăn nhiều thì cũng đừng ráng mà bỏ bớt làm gì. Có điều là tạo cho mình một cái thử thách, dễ thôi:
Khi ăn, đừng nói chuyện. Với mỗi miếng ăn đưa vào miệng, bạn hãy xác định xem là mình đang ăn cái gì. Ví dụ nha, khi bạn xúc một thìa lên miệng, bạn biết mình đang đưa vào miệng mình cơm, có kèm miếng cá.
Vậy thôi nhưng thách ai có thể làm được xuyên suốt bữa cơm đó. Được 2-3 đũa là quên ngay.
Tips sẽ được ghi ở dưới.
Nghe có vẻ không liên quan gì đến việc trị bệnh đúng không? Nó có liên quan đến 2 cái. Đầu tiên cơ thể bạn là một cỗ máy hoàn hảo, thực sự hoàn hảo. Nó có thể chuyển hoá thức ăn thành phần nuôi dưỡng cơ thể bạn. Nói nôm na, cơ thể của bạn hiện tại chính là sự chuyển hoá của các loại thức ăn mà bạn ăn trước giờ.
Ngoài ra, nó thực ra là live in the moment đó. Việc đó cũng sẽ giúp đầu bạn tạm nghỉ và sắp xếp lại suy nghĩ của bạn.
Nếu bạn làm được vậy chừng 1 tháng sẽ thấy khác biệt liền. 

4/ Lối sống

Rồi một ngày, hắn đang nằm không ngủ được thì tầm 4h sáng tự nhiên có tiếng gì như tiếng kinh từ nhà nào đó vang lên, thật không hiểu là tụng bằng ngôn ngữ gì luôn, đảm bảo ko phải tiếng Anh hay Việt.
Lúc đó hắn vã quá rồi, bất chợt ý nghĩ thoáng qua trong đầu, ok tôn giáo, thử xem xem nó có thể giúp gì mình được không.
Ngày hôm sau hắn ra nhà sách vác về cuốn: Mười Hai Học Thuyết Về Bản Tính Con Người. Đó là cuốn giới thiệu về các hệ tư tưởng của Khổng tử, Mạnh tử, Áo nghĩa thư, Phật học, Thiên chúa giáo, …
Cái này đọc để biết thêm kiến thức thì tốt, chứ với mình thì nó không giúp gì nhiều cho việc trị bệnh.
...
Ngoài ra, hắn còn đọc cuốn nói về Stoic, nói về tư tưởng của Seneca, Epictetus, and Marcus Aurelius.  Hắn đọc mỗi ngày một trang (sách có 365 trang, ứng với 365 bài học).  Cuốn này cũng tốt theo những hướng của riêng nó.
- Văn phong đậm chất IELTS,  câu trong đoạn văn đều mang vai trò của nó. Từ vựng toàn từ khó nhằn. Đọc xong kĩ năng đọc viết cũng lên trình.
- Các bài học ở trong đó, hắn hầu như đọc, làm được 1 ngày rồi quên, không làm nữa. Duy nhất chỉ có một vài bài là còn làm được và có tác dụng tới giờ: One step back, take a walk, và live in the moment.
...
Cuối cùng là cuốn Konmari về sống tối giản. Cuốn này nói tùm lum tà la nhưng tựu chung lại là:
- Cái gì không cần dùng nữa thì cho hoặc bỏ đi.
- Những cái gì ít dùng, hay kỷ niệm thì cho nó vào một ngăn tủ gì đó và đóng nó lại mãi mãi.
- Đồ đạc thì ráng ngăn nắp gọn gàng, để cho không khí còn có chỗ di chuyển.
Thực ra cuốn này cũng có ích lắm. Đối với việc chữa bệnh nó cũng có tác dụng. Khi mình ở trong một căn phòng ngăn nắp, không khí thông thoáng thì tâm trạng sẽ khá hơn.
Phân tích một chút, con người mình, hít thở là cái cơ bản nhất. Nên việc tạo một môi trường để luôn luôn có không khí trong lành sẽ ảnh hưởng đến tinh thần rất nhiều.

Ngoài ra, khi bạn ngủ dậy, nó sẽ tạo môi trường cho bạn để tích cực hơn, tích năng lượng tốt hơn

Tóm lại là dọn chỗ ở sao cho không khí có chỗ lưu thông. Nó quan trọng bởi vì nó sẽ tạo môi trường cho mình để làm những thứ tích cực khác.
Đọc thêm:

5/ Học kĩ năng mới.

Có các nghiên cứu nói là học kỹ năng mới sẽ làm giảm triệu chứng trầm cảm. Thực tế thì với hắn thì thực sự có tác dụng. Chẳng những có tác dụng làm giảm bệnh, mà sau khi hết bệnh, nó còn giúp ích cho hắn rất nhiều

5.1/ Yoga:

Tập Yoga nói chung là tốt, không tốt cái này cũng tốt cái kia.
Tập yoga kiến cho nền tảng thể lực và độ dẻo dai được nâng tầm rõ rệt. Ngoài ra, một số động tác còn giúp bạn sắp xếp lại cơ thể, suy nghĩ, cảm xúc. Tương tự như lúc bạn ngủ vậy. Vì thế, dù cho bạn tập sai hay không hiểu đi nữa thì nó cũng tốt cho bạn.
Có điều ở các phòng tập, khối lượng tập làm bạn dễ nản lắm. Lúc bắt đầu tập Yoga, hắn kiểu cũng không nghĩ gì, chỉ đi tập thử thôi. Tập được ngày thứ 2 là thấy mệt ơi là mệt.
Nếu bạn ngại không muốn đến trung tâm, hay sợ tập nặng thì các bạn có thể tự tập ở nhà với các động tác cơ bản: Con bướm, bế em bé, con mèo, chó úp mặt. Vậy là đủ. Nó sẽ giúp các bạn sắp xếp lại được những thứ đã bị cuộc sống làm loạn cả lên.

5.2/ Chạy bộ:

Chạy bộ thì hắn dùng cái app 5km zombie, sau lên 10km zombie. Nó sẽ lên lịch cho bạn chạy, tăng dần từ từ để tránh chấn thương cho bạn.
Mấy ngày đầu chạy, hắn mất ngủ hoàn toàn. Sau đó, hắn mới phát hiện là do toàn chạy lúc 10h đêm nên tỉnh như sáo, qua giấc nên không ngủ được.
Sau đó dời lại chạy tầm 7h thì bắt đầu ngủ lại được, và ngủ ngon hơn.
Cho tới 1 ngày, hắn phát hiện ra hắn có thể chạy liên tục được 5km rồi.  Rồi cái vui, rồi ngủ khò khò ngày hôm đó, siêu ngon. Chính điều này làm hắn càng tin hơn vào việc học kĩ năng mới sẽ giúp được hắn.
Và thế là hắn xin cái team cũ của hắn cho đá banh chung.

5.3/ Đá banh (5 a-side)

Trong team hầu như đứa nào cũng đã đá banh trước rồi. Nên hắn cũng có dặn: Nếu anh đá dở thì cứ la nha, đừng có ngại.
Rồi tụi nó làm thật. Thiệt không ngờ.
Tụi nó chửi hắn như cái gì luôn. Mà cũng phải, hắn ở bên nào là bên đó thua. Tại vì đá như chấp người vậy. Hắn vào sân cứ chạy vòng vòng không chạm được vô banh thì đá cái gì.
Đá xong tụi nó còn nói là hắn đúng là gánh nặng của team.
Hắn tự ái, về nhà mua một trái banh, và lên mạng coi ngay về cách tự huấn luyện ra sao. Không thể ngờ được là mới tự tập được 10 phút là thở như trâu rồi. Vậy là hắn thấy chắc là có hiệu quả, tiếp tục tập tiếp.
Ngoài ra còn lên coi nghiên cứu về chiến thuật nữa.
Sau 2 tháng, hắn đã thành người gánh team thực sự. Giờ thì ngược lại, đội nào có hắn là hầu như sẽ thắng. Cũng không phải tài năng gì, chỉ là thử phân tích nha.
- Một đứa chỉ đi đá tầm 2 tiếng 1 tuần với 1 đứa ngoài đi đá ra, còn dành ra 2-3 tiếng một ngày để tập.
- Thường mấy đứa đá cứ cắm đầu đá. Còn hắn thì có coi rồi luyện chiến thuật  nên rõ ràng là có lợi thế hơn rồi. Hắn còn lập luôn một bảng phân tích mạnh yếu của từng đứa để rồi chiếm lợi thế mà.
Việc đá banh khiến cho ngày thứ ba (Tuesday) của hắn trở thành ngày hắn luôn luôn ngủ được, và đem lại tinh thần tích cực với hắn.
Từ đó hắn rút ra kết luận: Học kĩ năng mới, nếu đạt được một mức nhất định cũng sẽ làm giảm bệnh.
Thực ra, cũng nhờ đá banh nên việc cơ thể bắt đầu quen với việc tim đập mạnh. Đây là điều quan trọng vì nó khiến hắn quen dần và giữ được sự tỉnh táo khi bất thình lình tim đập loạn. Khi sự việc diễn ra,  bình tĩnh áp nó xuống và chú ý theo dõi. Hix, đó thực sự là một cảm giác không dễ chịu gì, thậm chí là khi nhớ lại.

6/ Kết quả:

Hắn cứ giữ các hoạt động đó trong một khoảng thời gian dài. Các triệu chứng cũng dần dần mất đi và hắn trở về nhịp bình thường. Cộng với các kiến thức mà hắn thu thập được trong lúc trị bệnh, nó giúp như biến hắn thành một con người khác vậy.
Mình nhắc lại, khi bệnh, hắn thử hàng trăm cách. Các hoạt động trên là các hoạt động mà đối với hắn là có tác dụng.
Tóm lại, khi tinh thần bạn đang rất dễ bị tổn thương thì đó cũng là một cơ hội cho bạn sắp xếp lại để có thêm những trải nghiệm mới.
Đọc thêm:

Dành cho những người bên cạnh, người có bạn bè người thân bị bệnh tâm lý

Lúc này bạn cần hiểu là suy nghĩ và tinh thần của người bị bệnh mong manh lắm. Chỉ cần bạn nói sai 1 thì nó sẽ làm tổn thương lên tới 100 đó.
…
Đừng có động viên kiểu: Không có gì đâu, đừng lo. Nó sẽ làm người bị bệnh thu mình lại với bạn đó
…
Những người có triệu chứng bệnh tâm lý không cần một người giúp họ nghĩ cách giải quyết, hay còn gọi là critical thinking. Nên khi họ nói, ngồi nghe và im lặng tán đồng là cách hay nhất.
…
Nếu nghe người khác thoát khỏi bệnh tâm lý bằng cách ABC XYZ gì đó, thì đừng ép họ làm theo, mà chỉ gợi ý cho họ làm và cùng làm với họ thôi.
…
Tốt hơn nữa thì hãy cùng họ làm những hoạt động có ích cho họ. Lúc này, bạn có thể gợi ý cách giải quyết, nhưng hãy làm cùng họ nhé. Cùng họ chạy bộ, cùng họ dọn nhà, cùng họ ăn,… Đảm bảo mối quan hệ của bạn sau này với người đó sẽ bền chặt lắm luôn, vì ai mà nỡ làm vỡ mối quan hệ của một người đã bên mình lúc khó khăn chứ.
Hắn may mắn có được một anh bạn như vậy. Anh ấy có một người anh cũng đang điều trị rối loạn lo âu, nên anh ấy rõ việc bị các loại bệnh về tinh thần nó sẽ bào mòn con người thế nào. Anh ấy cũng chính là người giới thiệu vị bác sĩ điều trị cho hắn. Chưa hết, khi hắn không chịu ra khỏi nhà, ảnh đến tận nhà hắn để lôi hắn đi tập Yoga, và thường xuyên gọi hỏi hắn xem tình hình thế nào rồi.
Và dĩ nhiên, những tình bạn như vậy thì đến cuối đời vẫn còn nhớ ấy chứ ha.

...

Hình như cách giải thích có chút magic?

Trong lúc trị bệnh, hắn có duyên được gặp một vị guru, và vị đó đã giảng cho hắn hiểu và cách để hiểu rất nhiều chuyện. Có một số chuyện chỉ cần ngồi ngẫm nghĩ cảm nhận thôi sẽ hiểu ngay.
Guru: The one who can dispel the darkness
Qua một thời gian tự trải nghiệm, hắn nhận ra là việc live in the moment được nói đến ở rất nhiều bài giảng. Tuy nhiên, cách để trải nghiệm chuyện đó là ngồi tự nghĩ và cảm nhận ở chuyện bình thường nhất là hít thở và ăn uống.
Thực tế, cái này nghe có vẻ thần bí nhưng khi tìm hiểu thì hắn mới thấy là nó chỉ đang bị che mờ đi mà thôi. Số lượng guru rất nhiều. Số lượng người enlighten cũng nhiều (mình nghĩ Johny Trí Nguyễn là người đã enlighten rồi á).
Hắn thì không(chưa) được vậy. Vì hàng ngày hắn vẫn để cuộc sống và công việc làm loạn nó lên. Hắn chỉ có thể sắp xếp lại, kiểu như nạp pin vào đầu ngày. Rồi đi làm việc khiến nó loạn lên, yếu pin đi. Rồi lại sắp xếp lại, nạp pin lại khi tan làm.
Cái mà hắn thích nhất là: Hồi trước, khi đi du lịch đến những vùng núi non đẹp và hùng vĩ, hắn chỉ muốn nuốt hết tất cả những cảnh vật đó vào người và muốn cảm giác đó kéo dài mãi. Giờ thì, theo một nghĩa nào đó, hắn làm được rồi.
Nghe như chém gió ảo tưởng vậy ha. Nhưng mà, cách đây chừng 200 năm thôi, ai mà ngờ được là mình có thể chui vô 1 cái ống bự và bay nhanh hơn cả vận tốc âm thanh đâu.

Những chuyện muốn nói thêm

Hôm trước đọc được cái 9totalk của 1 bạn nói về bệnh tâm lý nên mình cũng chia sẻ câu chuyện. Biết đâu nó lại giúp được một ai đó.
...
Tips cho vụ miếng ăn:
Đúng là nó khó thật đó. Bạn hãy thử cảm nhận vị của nó để xác định nó là món ăn nào đang chuyển hoá thì sẽ dễ hơn, chỉ một chút thôi.
…
Có một cái mà sau này hắn mới nhận ra là: Chỗ hắn tập Yoga, các giáo viên cho tụng âm AUM có 2-3 lần 1 buổi. Nó không đủ để tạo ra sự dao động cần thiết để tạo ra năng lượng. Cho nên việc tụng này chỉ là hình thức thôi.
...
Lúc đó hắn ước sao có một trang tin tức là chuyên có những bài viết để lên tinh thần, nói về các chuyện vui trong xã hội. Nhưng tìm đỏ con mắt không có. Sau này cũng tính tự làm, nhưng cho dù biết tech nhưng khả năng tìm bài, viết bài, lead community không có, nên bỏ dở luôn.
…
Hy vọng bài viết sẽ giúp ích được gì đó
:D 
Đọc thêm: