NHỮNG MẶT TỐI CỦA TINH THỂ ĐÁ CHỮA LÀNH (CRYSTAL HEALING) VÀ ĐÁ PHONG THUỶ

Chữa lành bằng tinh thể đá, phương pháp sử dụng đá quý cho mục đích mang lại lợi ích về thể chất, cảm xúc và tinh thần, rất được yêu thích. Tuy nhiên, bên dưới lớp vỏ quyến rũ của những viên đá lấp lánh và những hứa hẹn về hạnh phúc là một mặt tối thường bị bỏ qua. Trong đó có bóc lột lao động trẻ em, làm ô nhiễm môi trường... Những người tìm đến tinh thể đá có thể không ý thức được điều này và đang tiếp tay cho những nhiễu nhương trên.

Chọn một tụ bài, hình ảnh quen thuộc của các hội nhóm tâm linh

1. Hành vi bóc lột lao động:

LAO ĐỘNG TRẺ EM:

Theo UNICEF, lao động trẻ em là một vấn đề nghiêm trọng trong hoạt động khai thác đá quý, bao gồm cả tinh thể, ở Madagascar và Brazil. Họ ước tính có hàng nghìn trẻ em đang tham gia vào công việc nguy hiểm này. Ở những khu vực này đã được ghi nhận là sử dụng rộng rãi lao động trẻ em, với trẻ em mới 5 tuổi phải làm việc cực nhọc trong điều kiện nguy hiểm và không lành mạnh với mức lương ít ỏi.

Năm 2015, Terre des Hommes đã tiến hành một cuộc điều tra ở Madagascar và tìm thấy bằng chứng về việc trẻ em mới 5 tuổi làm việc trong các mỏ thạch anh tím. Chúng phải đối mặt với những điều kiện nguy hiểm, bao gồm bụi bặm, hệ thống hang động trắc trở và rủi ro từ hoạt động của máy móc hạng nặng.

Tại những nơi như Madagascar và Ấn Độ, những đôi mắt trẻ nhỏ, mới chừng cỡ tuổi nhi đồng, lấp ló sau những khuôn mặt lấm lem bụi, đôi bàn tay nhỏ bé của chúng cầm nắm những công cụ quá nặng so với cơ thể của mình. Chúng làm việc dưới ánh nắng mặt trời thiêu đốt, đập phá những vách đá trong nhiều giờ liền, tiếp xúc với bụi mịn nguy hiểm và có nguy cơ sập hầm. Tiền lương của chúng ít ỏi, giáo dục bị hy sinh, tuổi thơ bị đánh cắp.

Lao động của chúng, đối với nhiều người là vô hình, lại là nguồn cung cấp cho nhu cầu toàn cầu về đá tinh thể, một nhu cầu thường được thúc đẩy bởi thông tin sai lệch và những lời hứa hẹn phóng đại. Những đứa trẻ này, bị cướp đi sức khỏe, an toàn và tương lai, trở thành thiệt hại phụ của một thị trường đá "chữa lành" được xây dựng trên những thân thể tan nát. Đó là một lời nhắc nhở gay gắt rằng đằng sau ánh sáng lấp lánh của một viên đá, có thể là những bóng tối đáng lo ngại.

Tavita, 14 tuổi, làm việc tại một mỏ gần Ibity. Ảnh: Tess McClure

Trẻ em được cử đi săn pha lê ở Bangladesh Credit: Getty

ĐIỀU KIỆN LÀM VIỆC KHÔNG AN TOÀN:

Những người thợ mỏ trưởng thành cũng phải đối mặt với thực tế khắc nghiệt, thường làm việc trong các mỏ không được hỗ trợ và thông gió kém, có nguy cơ mắc các bệnh về phổi, sập hầm và tiếp xúc với bụi bặm và hóa chất độc hại. Một báo cáo của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) năm 2017 đã ghi lại các điều kiện làm việc không an toàn và bị bóc lột tại các mỏ thạch anh tím ở Zambia. Thợ mỏ phải đối mặt với bụi mịn, thiếu thiết bị an toàn và lương thấp.

Hãy tưởng tượng bạn đang làm việc trong những đường hầm mà chẳng có gì ngoài những thanh gỗ ọp ẹp và lời cầu nguyện. Hang động là mối đe dọa thường trực, chôn sống những người thợ mỏ dưới hàng tấn đất đá. Năm 2014, một vụ sập hầm mỏ ở Madagascar đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 11 thợ mỏ, làm nổi bật mối nguy hiểm luôn rình rập bên dưới bề mặt.

Khai thác tinh thể thường được thực hiện bằng các công cụ và kỹ thuật thô sơ, ít quan tâm đến các bảo hộ lao động an toàn. Những chiếc thang bấp bênh, nền ọp ẹp và bề mặt làm việc không ổn định càng làm tăng thêm sự nguy hiểm. Những tinh thể khi bị vỡ có thể tạo ra những mảnh sắc nhọn, gây nên những vết thương sâu hoắm và để lại sẹo lâu dài. Việc thiếu các thiết bị an toàn cơ bản như mũ bảo hiểm, dây an toàn và giày dép chắc chắn khiến thợ mỏ dễ bị tai nạn, bị ngã và bị thương.

Tavita (trái) và Roland, 17 tuổi, đang tìm kiếm tourmaline ở độ sâu khoảng 15-20 mét dưới mặt đất. Ảnh: Tess McClure

Thợ mỏ được đưa xuống những đường hầm tối tăm và nguy hiểm để tìm kiếm tinh thể ở Congo Credit: Getty - Contributor

Những người đàn ông sàng lọc xô bùn để tìm tinh thể ở Congo

THỜI GIAN DÀI VÀ SỰ KIỆT SỨC VỀ THỂ CHẤT:

Bị thúc đẩy bởi nghèo đói và tuyệt vọng, những người thợ mỏ thường làm việc nhiều giờ mệt mỏi trong cái nóng và độ ẩm ngột ngạt. Kiệt sức và mệt mỏi làm giảm khả năng phán đoán, làm tăng nguy cơ tai nạn và thương tích. Nhiều người không được tiếp cận với nước sạch và vệ sinh phù hợp, khiến sức khỏe thể chất và tinh thần của họ bị tổn hại hơn nữa.

Cái giá phải trả cho con người trong những điều kiện nguy hiểm này là rất lớn. Thợ mỏ bị các vấn đề về hô hấp, bệnh phổi, rối loạn cơ xương và tuổi thọ bị rút ngắn. Những tổn thương về thể xác và tinh thần mà họ phải chịu đựng để lại những vết sẹo lâu dài, ảnh hưởng không chỉ đến cuộc sống của chính họ mà còn cả gia đình và cộng đồng của họ.

2. Suy thoái môi trường:

KHAI THÁC KHÔNG BỀN VỮNG:

Khai thác tinh thể, đặc biệt là các hoạt động thủ công quy mô nhỏ, thường thiếu các quy định bảo vệ môi trường phù hợp. Điều này có thể dẫn đến nạn phá rừng, xói mòn đất, ô nhiễm nguồn nước do dòng chảy hóa chất và phá vỡ các hệ sinh thái mỏng manh.

Những vùng rừng nguyên sinh rộng lớn bị chặt phá để nhường chỗ cho các hoạt động khai thác. Điều này phá hủy các hệ sinh thái quan trọng, di dời động vật hoang dã và góp phần làm mất đa dạng sinh học. Các khu rừng nhiệt đới tươi tốt, như rừng gai của Amazon và Madagascar, đặc biệt dễ bị tổn thương trước sự tàn phá này. Một nghiên cứu năm 2019 của Tổ chức Bảo tồn Quốc tế cho thấy việc khai thác sapphire ở Madagascar đã dẫn đến mất hơn 200.000 ha rừng kể từ năm 2005. Điều này góp phần làm suy giảm loài vượn cáo có nguy cơ tuyệt chủng và các loài độc đáo khác.

Khai thác mỏ tinh thể phá vỡ sự cân bằng mong manh của đất, dẫn đến xói mòn và sa mạc hóa. Lớp đất mặt, rất quan trọng cho hệ sinh thái và nông nghiệp lành mạnh, bị cuốn trôi, để lại những cảnh quan cằn cỗi. Điều này không chỉ cản trở sự phát triển của thực vật mà còn làm tăng nguy cơ lũ lụt và lở đất. Một nghiên cứu năm 2012 của Hội đồng Nghiên cứu Nông nghiệp Ấn Độ cho thấy xói mòn đất do hoạt động khai thác mỏ ở bang Odisha đã dẫn đến mất hơn 30% đất đai màu mỡ ở các khu vực bị ảnh hưởng.

Bụi và khí thải từ hoạt động khai thác mỏ tinh thể gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến cộng đồng địa phương và góp phần gây ra biến đổi khí hậu. Việc sử dụng máy móc hạng nặng và vận chuyển để khai thác và chế biến làm tăng thêm lượng khí thải carbon của ngành công nghiệp này.

SỰ CẠN KIỆT TÀI NGUYÊN:

Nhu cầu về tinh thể ngày càng tăng, gây áp lực lên nguồn tài nguyên khoáng sản hữu hạn. Điều này có thể dẫn đến việc khai thác quá mức và cạn kiệt các mỏ đá quý cụ thể, gây lo ngại về tính bền vững lâu dài.

Thiệt hại về môi trường không dừng lại ở nước. Điều mà hầu hết chúng ta không nghĩ tới là đá quý và pha lê là nguồn tài nguyên không thể tái tạo - nghĩa là nguồn cung cấp chúng từ các mỏ địa chất là hữu hạn. Ở Myanmar, nơi hoạt động khai thác tinh thể diễn ra phổ biến, đất đai đã bị tàn phá do xói mòn đất và hình thành hố sụt, còn những ngọn núi chỉ còn lại đống đổ nát. Chính điều này đã gây ra sự mất mát hàng loạt về đa dạng sinh học, từ các loài thực vật phát triển mạnh trên đất lành cho đến các loài hoang dã phụ thuộc vào môi trường sống tự nhiên để sinh tồn.

Toàn cảnh một ngôi làng ở Madagascar nơi diễn ra các cuộc khai quật lớn về ngọc bích. Mỗi dấu chấm nhỏ tượng trưng cho một hố khai thác đá quý sâu, là nguồn gốc của các vấn đề môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế và hệ sinh thái sau khai thác. (Nguồn: Philippe Colombie / Relais de la Reine

Một thợ mỏ Brazil cầm một tinh thể thạch anh tím ở Ametista do Sul (Nguồn: Caio Guatelli)

3. Thông tin sai lệch và Tuyên bố gây hiểu lầm:

TUYÊN BỐ CHỮA BỆNH VÔ CĂN CỨ:

Những người thực hành chữa bệnh bằng pha lê thường gán nhiều đặc tính trị liệu khác nhau cho các loại đá khác nhau, từ chữa bệnh đến tăng cường khả năng tâm linh. Họ thiếu nhận thức và không được giáo dục về y đức. Những tuyên bố này thường thiếu bằng chứng khoa học, các nghiên cứu lâm sàng và có thể gây hiểu nhầm, khiến các cá nhân không muốn tìm kiếm phương pháp điều trị y tế thích hợp cho các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng.

Như trong hình là thứ được gọi là lưới hòa bình thế giới, một sản phẩm của bộ môn Reiki, được truyền thông là chữa lành và chuyển hóa các tắc nghẽn trên trường năng lượng + cơ thể vật lý; chữa lành mạch đất. Chỉ cần xếp đá tinh thể và cầu nguyện là có thể tạo ra một lưới đá với những công dụng trên theo lời quảng cáo.

Những khái niệm trên như lấy ra từ trong tiểu thuyết, không ai kiểm chứng, không ai chịu trách nhiệm. Thế nào là chữa lành long mạch, thế nào là tắc nghẽn trên trường năng lượng và cơ thể vật lý? Chính họ cũng không thể cung cấp được bất kỳ nghiên cứu nào cho những khái niệm trên, nhưng họ vẫn tiếp tục tuyên truyền và quảng cáo. Cái giá cho đức tin này không hề rẻ.

Lưới đá chữa lành cơ thể và mặt đất của một thầy bà Reiki

Một phiên trị liệu bằng năng lượng tâm linh từ đá

TIẾP THỊ MANG TÍNH SĂN MỒI:

Ngành chữa bệnh bằng tinh thể có thể đầy rẫy những tuyên bố phóng đại và các chiến thuật tiếp thị lôi kéo, nhắm vào những cá nhân dễ bị tổn thương đang tìm kiếm giải pháp thay thế. Điều này có thể dẫn đến việc bóc lột tài chính và làm trầm trọng thêm những lo lắng tiềm ẩn cũng như các vấn đề về sức khỏe tâm thần.

Các người bán đá thường tuyên truyền bảo vệ môi trường, bảo vệ động vật. Đây là một vỏ bọc, một hình tượng từ bi, thiện lành, phù hợp để họ lấy lòng tin từ khách hàng, thuận tiện cho nghề kinh doanh tâm linh. Mỉa mai là, chính việc hành nghề của họ đang cổ suý cho nạn sử dụng và khai thác đá tinh thể, thứ mà đang tàn phá kinh khủng môi trường và hệ sinh thái, đe doạ mạng sống các loài động thực vật. Họ hoặc quá cẩu thả và vô trách nhiệm nên không biết điều đó, hoặc có biết nhưng vì danh lợi và doanh thu siêu khủng từ nghề chữa lành, đã cố tình làm ngơ và che mắt khách hàng.

Một số người bán đang mạo hiểm mạng sống khi tuyên bố rằng họ có thể giúp vượt qua trầm cảm và thậm chí làm giảm sự phát triển của bệnh ung thư.

4. Chiếm đoạt văn hóa và tìm nguồn cung ứng có đạo đức:

KHAI THÁC CÁC TRUYỀN THỐNG BẢN ĐỊA:

Nhiều phương pháp chữa bệnh bằng tinh thể rút ra hoặc điều chỉnh từ các tín ngưỡng và nghi lễ tâm linh từ các nền văn hóa bản địa. Điều này có thể nảy sinh vấn đề nếu được thực hiện mà không có sự tôn trọng hoặc hiểu biết đúng đắn, dẫn đến chiếm đoạt văn hóa và thiếu tôn trọng các hệ thống kiến thức truyền thống.

Một phiên trị liệu bằng tinh thể đá theo trường phái New Age có thể bao gồm kiến thức về luân xa của Ấn Độ, các bài trì trú của Tây Tạng và thông tin về năng lượng sống như trong những bộ môn Pháp Luân Công, Reiki, Năng Lượng Gốc…

CHUỖI CUNG ỨNG KHÔNG RÕ RÀNG:

Việc truy tìm nguồn gốc của tinh thể có thể là một thách thức, gây khó khăn cho việc đảm bảo nguồn cung hợp pháp và tránh tinh thể đá bị khai thác thông qua các hoạt động bóc lột. Người bán thường thiếu minh bạch về chi phí con người và môi trường liên quan đến việc khai thác tinh thể đá.

Bằng cách nhận thức được những mối nguy hiểm này và yêu cầu thực hành tìm nguồn cung ứng có đạo đức. Hãy nhớ rằng, người tiêu dùng có ý thức là người tiêu dùng có quyền lực.

Dark crystals: the brutal reality behind a booming wellness craze

The long read: Demand for ‘healing’ crystals is soaring – but many are mined in deadly conditions in one of the world’s poorest countries. And there is little evidence that this billion-dollar industry is cleaning up its act

www.theguardian.com