Cách sống ảo, kéo theo đó là hệ lụy giá trị đạo đức đang bị xói mòn ở một bộ phận người trẻ, bỏ qua những giá trị chuẩn mực đạo đức, truyền thống vốn là nền tảng cốt cách của mỗi con người
Sống ảo là gì?
Sống ảo là việc con người sống khác, khác bản thân mình, khác thực tế. Có thể coi sống ảo là một dạng phô bày không giống với sự thật lắm. Sống ảo thường được thể hiện qua các phương tiện của mạng xã hội như Facebook, Instagram, Zalo, Twitter,...
Có thể thấy việc sống ảo nhiều nhất là khi các bạn trẻ sử dụng các công cụ make up, chụp hình, chỉnh hình làm đẹp rồi đăng tải trên mạng xã hội khiến mọi người lầm tưởng về vẻ đẹp, ngoại hình của mình. Rồi họ đăng tải những dòng trạng thái cũng giả dối để đánh lừa mọi người chẳng hạn như là “Đang ở một nơi rất xa” (thực ra là ở nhà), “Rảnh được đưa đi ăn” (thực ra là tự đi)… Những người sống ảo đăng hình và trạng thái thường nhằm mục đích PR cho bản thân mình, khoe khoang về bản thân: ngoại hình, thành tích, sự giàu có, sự nổi tiếng… Người ta đăng hình ảnh, trạng thái từ không đúng lắm so với thực tế cho đến khác xa thực tế, sai sự thực hoàn toàn để được mọi người, bạn bè trên mạng xã hội trầm trồ, thán phục, khen ngợi.
Facebook và nhiều mạng xã hội khác đang tiêu tốn quá nhiều thời gian của mỗi nguời
Theo NYpost: Người có hơn 500 bạn trên mạng xã hội là những người cô đơn
Có rất nhiều bạn trên mạng xã hội đôi khi cũng không hẳn là một tín hiệu tốt, chính bởi vì số lượng bạn bè càng nhiều càng chứng tỏ rằng bạn đang quá cô đơn ở ngoài đời thực, phải "cầu cứu" những tình bạn ảo. Ngày nay, đa số rất nhiều người thường có thói quen làm việc, giao tiếp thông qua mạng xã hội hơn là trò chuyện mặt đối mặt, bởi việc gõ lạch cạch qua màn hình máy tính thì lại dễ biểu đạt được và che giấu đi cảm xúc của con người.
Dần như mọi người đã quá quen với việc giao tiếp trên mạng xã hội, đặc biệt là đối với những người bạn "ảo" mà quên đi rằng chính bản thân mình đang sống ngoài đời thực - nơi mà họ cho là đang tiếp xúc với hàng tá những trang thiết bị hiện đại.
Cho dù là 500 hay 5000 bạn bè có chăng nữa, thì cô đơn hay vui vẻ, đông đúc đến mức nào luôn vẫn không thể nào phủ nhận việc con người đang bị mạng xã hội "chi phối" hoàn toàn và dần trở nên tách biệt với cuộc sống đời thường hơn.
Thực tế hiện tượng sống ảo của giới trẻ hiện nay
Giới trẻ thường đăng những hình ảnh gợi cảm, gây sốc để tạo sự chú ý. Hoặc trước khi ăn, họ thường đăng hình ảnh món ăn, thức uống trên facebook để khoe khoang với mọi người. Hành động này hay được gọi là “Cúng thần Facebook”. Hoặc khi gặp chuyện buồn, ngã xe với gương mặt khờ khạo, mệt mỏi, dù xấu đẹp gì cũng đăng lên Facebook để dân tình biết. Mục đích là để có những cái like, những câu comment ảo mà thôi. Dường như nó là mục tiêu duy nhất cho mọi hành động.
Thế hệ trẻ ngày nay bị bủa vây bởi rất nhiều loại thông tin, như vậy họ sẽ cần có bộ lọc tin. Khi tin tức nhiều, những người có tri thức hoặc những người có văn hóa cao sẽ biết chọn lọc thông tin cần để thu nạp. Nhưng nhiều bạn trẻ chưa có văn hóa nền cần thiết, chưa có phông văn hóa lớn thì không lọc được, thấy cái gì cũng “nhét” vào người. Phải thừa nhận rằng, mạng xã hội, tin giật gân… tất cả những điều đó tác động không nhỏ đến người trẻ.
Dễ dàng nhận thấy hiện tượng sống ảo của giới trẻ hiện nay qua hình ảnh những đứa trẻ dán mắt suốt vào điện thoại hay máy vi tính. Nếu như ngày xưa bọn trẻ thường tụ tập nhau để chơi đùa với nhau ở xóm làng thì ngày nay, cho dù ở gần nhau chúng cũng cảm thấy xa lạ và không có tình cảm gắn bó với nhau nữa. Chủ đề trò chuyện của chúng không còn là những con siêu nhân, búp bê, đồ chơi đẹp mà thay đó bằng những trò chơi game đang rầm rộ trên mạng xã hội. Sống ảo và giới trẻ hiện nay còn trầm trọng hơn, độ tuổi trên 18 càng bị lún sâu hơn vào tình trạng này.
Thực sự nhiều bạn trẻ hiện nay đang mất định hướng, thiếu lý tưởng sống… do nhiều nguyên nhân. Hiện nay nhiều gia đình buông rơi con cái vì mải mê kiếm tiền, nhà trường thì nặng về dạy kiến thức mà quên đi dạy trẻ văn hóa ứng xử, những giá trị sống thực sự. Con người không ai sống bằng thế giới ảo được mà chúng ta phải sống trong thế giới thật. Muốn thay đổi điều đó thì vấn đề là văn hóa. Đây chính là văn hóa ứng xử. Con người phải ứng xử đúng mực với cuộc sống và cái này thì chúng ta phải giáo dục cho thanh niên hôm nay.
Các nhà tâm lý học cho rằng những trang mạng xã hội này đã chạm vào ước muốn được đám đông lắng nghe của con người. Hay nói cách khác, thế giới ảo cho họ quyền bày tỏ suy nghĩ và phô diễn mọi điều cho thiên hạ thấy.
Khi con người bị ám ảnh bởi việc giữ gìn hình ảnh đẹp đẽ của mình bằng mọi giá, hàng loạt ứng dụng trên mạng giúp họ có làn da rám nắng đúng mốt hay biến "bụng bia" thành 6 múi chỉ với vài thao tác đơn giản.
Xu hướng này đã tạo ra thuật ngữ mới "Insta Lie", có nghĩa là cố tình trưng lên mạng những điều bóng bẩy, khác xa so với thực tế.
"Insta Lie" có thể biểu hiện qua một số hành động như tạo dáng check-in trên máy bay hay ở sân bay để khoe rằng mình thường xuyên di chuyển bằng phương tiện đắt đỏ này; chụp hàng trăm bức ảnh trước khi chỉ chọn một tấm đăng lên trang cá nhân rồi viết chú thích như chụp trong phút ngẫu hứng; đăng lên mạng tấm hình chụp đĩa đồ ăn tốt cho sức khỏe để nhiều người tin rằng mình sống lành mạnh, song thực chất chỉ chụp ảnh chứ không ăn.
The Odyssey Online nhận định mạng xã hội đã biến con người thành những kẻ sống hai mặt. Còn The Elite Daily cũng từng bàn về trào lưu sống ảo qua bài viết "Hai mặt đối lập: Mạng xã hội biến chúng ta thành một thế hệ giả dối như thế nào?".
Hậu quả của việc sống ảo và giới trẻ hiện nay là gì?
Đáng lo ngại là đang có sự đánh đồng giữa nổi tiếng và tai tiếng đã khiến cho nhiều bạn trẻ ngày càng sa đà trong cuộc sống. Có những người nghĩ là mình nổi tiếng vì mình đã trở thành một người được facebook tung hô. Bây giờ muốn nổi tiếng bạn trẻ chỉ cần có tiền chi cho các công ty hoặc gây xi-căng-đan thì cũng sẽ được “nổi tiếng”. Tưởng là nổi tiếng nhưng đó thực sự là tai tiếng.
Sống ảo và giới trẻ hiện nay còn khiến cho con người trở nên vô cảm. Những bạn trẻ thường thể hiện tình thương cha mẹ, sự đồng cảm với những mảnh đời bất hạnh của người nghèo, những đứa trẻ mồ côi hay những con vật đáng thương chỉ bằng hình ảnh like và share. Chỉ vậy thôi các bạn trẻ vỗ ngực cho rằng mình biết yêu thương người khác. Hoặc “Ai like và chia sẻ ảnh này thì sẽ may mắn cả tuần”, bên dưới là hình ảnh của vị Phật, Bồ Tát. Thế là hàng ngàn người cứ share ầm ầm lên để mong có sự may mắn. Sống ảo hóa ra là dị đoan, khiến chúng ta mù quáng trước mọi thứ và ủng hộ những kẻ lạm dụng để câu like nhằm mục đích riêng.
Hậu quả khôn lường đến từ thế giới ảo
Mạng xã hội đã tạo nên những “anh hùng bàn phím” thiếu văn hóa facebook, thiếu nhân văn… Hẳn chúng ta vẫn còn bàng hoàng về cô gái 13 tuổi ở Khánh Hòa câu like trên facebook rằng nếu được 1.000 like sẽ châm lửa đốt trường. Không ngờ số like nhanh chóng vượt mức 1.000 và cô đã đốt trường trước sự hô hào, cổ vũ của bạn bè. Nhiều người cho rằng, một bộ phận giới trẻ hiện nay cần nhìn vào sự việc này để xem xét lại bản thân và điều chỉnh hành vi của mình một cách đúng đắn. Một lần nữa, những câu chuyện câu like bằng cách đốt trường hay tự thiêu nhảy cầu là hồi chuông cảnh tỉnh không chỉ với giới trẻ mà tất cả những người đang sử dụng mạng xã hội hiện nay. Giới trẻ nên hiểu rằng, con người phải sống trong thế giới thật, với những giá trị thật, chứ sống với những giá trị ảo là vô cùng nguy hiểm.
Trong những năm gần đây, Facebook đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Facebook giống như một bông hoa ngát hương thơm có sức hút kì lạ đối với con người ở mọi lứa tuổi, mọi tầng lớp. Vậy nhờ đâu mà Facebook lại chiếm được sự ưu ái to lớn của mọi người đến thế? Tại sao nó có thể vượt qua các trang mạng xã hội khác để đứng vững ở vị trí “số 1” trong nhiều năm như vậy? Câu hỏi đó được lí giải bởi 5 lợi ích to lớn mà Facebook mang lại cho con người, những lợi ích đó là:
1. Dễ dàng kết nối, giao lưu với bạn bè, người thân trong và người nước
Giao lưu, kết nối bạn bè và người thân khắp mọi miền trên Tổ quốc là nguyện vọng, nhu cầu thiết yếu của con người trong xã hội. Giờ đây, Facebook đã xóa mờ khoảng cách không gian giữa miền Nam và miền Bắc, giữa Việt Nam và các nước láng giêng, giữa Châu Á và các châu lục khác trên thế giới. Facebook có các chức năng vô cùng thuận tiện như: nhắn tin, nghe – gọi video, chia sẻ cảm xúc và thoái mái bình luận về bài viết của người khác… Các bạn sẽ không phải chờ những bức thư tay đến cả tuần, cả tháng mà vẫn chẳng thấy, cũng chẳng cần phải tốn tiền gọi điện “nấu cháo điện thoại” với bạn bè vì Facebook có chức năng nghe gọi miễn phí, tạo điều kiện lí tưởng để mọi người xích lại gần nhau hơn.
2. Cập nhập thông tin nhanh chóng
Một trong những sức hút mãnh liệt của Facebook đó chính là khả năng cập nhật thông tin nhanh như vũ bão. Sẽ chẳng cần mất tiền đi mua báo giấy, cũng chẳng mất thời gian ngồi chờ xem thời sự, bạn chỉ cần lấy điện thoại ra và vào Facebook là tất cả những tin tức nóng hổi, những sự kiện mới nhất trong và ngoài nước sẽ hiện lên ở những dòng đầu tiên của Facebook. Có Facebook rồi, bạn sẽ trở thành một người nắm bắt thông tin xã hội vô cùng nhanh chóng, và theo xu hướng phát triển của xã hội, và sẽ không ai dám nói bạn là người lạc hậu, không hiểu thế sự.
3. Là một công cụ giải trí hữu ích
Không chỉ là nơi kết nối bạn bè và cập nhật thông tin, Facebook còn là một kênh giải trí hữu ích sau mỗi giờ làm việc căng thẳng đầy mệt mỏi. Hằng ngày, Facebook xuất hiện hàng trăm những video hài hước của các nước trên thế giới, hàng ngàn những bức ảnh vui nhộn đầy sáng tạo của các bạn trẻ và hàng nghìn những đoạn phim cắt ra từ những tác phẩm điện ảnh kinh điển… để giúp các bạn giải trí, quên đi những muộn phiền trong cuộc sống. Không những thế, Facebook còn sở hữu một kho trò chơi khổng lồ đầy hấp dẫn được cập nhật thường xuyên, bạn có thể tha hồ lựa chọn và chơi thỏa thích mà không hề thấy chán.
4. Là nơi kinh doanh, mua bán lí tưởng
Facebook phát triển không ngừng, ngày càng nhiều người sử dụng Facebook, đây chính là “mảnh đất màu mỡ” để những người thích kinh doanh có thể rao bán những mặt hàng của mình. Hiện nay trên mạng xã hội Facebook, có rất nhiều người kinh doanh online và thành công, có cuộc sống dư dả nhờ công việc kinh doanh đó. Không chỉ là người bán hàng, người mua hàng cũng sẽ rất thuận tiện khi chỉ cần ngồi nhà, chọn một mặt hàng trên Facebook và đợi người ta chuyển hàng đến chứ không cần phải mất công đi lựa chọn ở những cửa hàng xa xôi.
5. Là một phương tiện giáo dục, bồi dưỡng tâm hồn
Không chỉ là nơi để giải trí, để buôn bán mà Facebook còn là nơi bồi dưỡng tâm hồn, đời sống tình cảm của con người. Mở Facebook ra, ta có thể thấy những thước phim cảm động đầy giá trị nhân sinh, những câu chuyện cảm động về tình người và cả những hình ảnh khơi gợi lên những cảm xúc tốt đẹp nhất về tình yêu, tình thương với căm ghét, lòng căm phẫn với cái xấu xa bạo ngược… tát cả có tác dụng to lớn trong việc hình thành nhân cách và tu dưỡng đạo đức của con người.
Cái gì cũng có mặt trái của nó, Facebook cũng có nhiều tác hại. Thế nhưng dường như mọi người chỉ đang tập trung vào vào những mặt xấu mà quên đi mặt tốt của nó. Facebook mang đến cho ta bao lợi ích, chúng ta hãy cố gắng trở thành một người sử dụng facebook thông minh bằng cách đẩy lùi những tác động xấu và phát huy những mặt tích cực của nó các bạn nhé!
Cách khắc phục thói quen sống ảo của giới trẻ
Không thể phủ nhận lợi ích của mạng xã hội, nhưng sự lạm dụng thoái hóa sẽ dần giết chết tuổi trẻ của chúng ta. Cách khắc phục sống ảo là hãy sống thực tế hiện tại.Thế giới ảo, nhưng tổn thương là thật!
● Sống ảo phải điều độ
● Hạn chế thời gian tham gia vào các trang mạng xã hội, tích cực hoạt động các sự kiện ngoài xã hội để tạo mối quan hệ và trao đồi kỹ năng sống
● Gặp gỡ bạn bè, người thân để duy trì mối quan hệ, thể hiện sự quan tâm, thăm hỏi lẫn nhau, tạo niềm vui và sự gắn bó với nhau.
Sự đóng góp cho xã hội, cho cuộc đời của tôi, của các bạn là thông qua những hành động cụ thể, chứ không phải từ những lượt like hay share. Đừng phụ thuộc và thế giới ảo mà hãy làm chủ suy nghĩ và cuộc sống của chính mình. Hãy sử dụng mạng xã hội có trách nhiệm và có văn hóa!
Bài viết dựa trên nhiều tờ báo và suy nghĩ của bản thân
