[Stoicism] - Dịch Seneca (32): Về sự ẩn mình, cùng đôi lời về sự ngắn ngủi của cuộc đời!

Lời tựa:  
  
Như đã giới thiệu trong series, Seneca thực sự là nguồn cảm hứng Stoicism của mình. Đọc Seneca không chỉ là về triết học mà còn là một trải nghiệm nghệ thuật, khi những bài học, triết lý quan trọng được phản ánh qua những hình ảnh quen thuộc, bình dị và đời thường, thể hiện cái tinh tế trong quan sát của một thiên tài với sự từng trải của cuộc đời.    
                                      
Với hy vọng giới thiệu Stoicism đến với các bạn trẻ Việt Nam, xin gửi tới các bạn bản dịch những bức thư quan trọng nhất trong cuốn "Moral Letters to Lucilius", tác phẩm đã làm nên tên tuổi của Seneca và là một trong bộ ba cuốn sách nền tảng của Stoicism.        

Những bức thư đạo đức là tuyển tập các bức thư của triết gia Seneca về Chủ nghĩa Khắc Kỷ, nhằm trang bị cho con người hành trang để đối mặt và mỉm cười trước sóng gió của cuộc đời, đạt được sự bình thản trong tâm trí. Cuốn sách không chỉ về triết học, mà còn về trải nghiệm nghệ thuật, khi những bài học, triết lý quan trọng được phản ánh qua những hình ảnh quen thuộc, bình dị và đời thường, thể hiện cái tinh tế trong quan sát của một thiên tài.
                                  
Do không phải anh dịch thuật, nên bản dịch này hoàn toàn tập trung vào việc truyền tải thông điệp và hy vọng có thể giúp bạn cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với bản tiếng Anh, để có thể thấy cái hay cái đẹp trong việc sử dụng ngôn từ của Seneca (dù thực ra bản tiếng Anh cũng chỉ là một bản dịch). Một anh bạn người Ý của mình đã chia sẻ Seneca được đưa vào chương trình giảng dạy tại Ý như một bậc thầy về việc sử dụng ngôn từ. Vì vậy, xin cam đoan tất cả những gì khiến bạn cảm thấy trúc trắc từ bản dịch là bởi khả năng hạn chế của mình, và rất mong nhận được đóng góp của các cao nhân để bản dịch được hoàn thiện hơn. 

Bức thư số 32

Vậy, vấn đề thực chất là gì? Tôi không sợ họ đủ khả năng thay đổi bạn, nhưng tôi sợ họ sẽ làm bạn chậm lại trên con đường của mình. Nếu bạn nhớ sự ngắn ngủi của cuộc đời, bạn sẽ thấy điều đó tệ hại đến mức nào. Và chúng ta thậm chí làm nó ngắn hơn nữa với sự không kiên định của mình, khi mà ta cứ hết mở ra dự định này đến dự định khác. Chúng ta chia nhỏ cuộc đời, và tự tay cắt mất từng phần.

From Seneca to Lucilius
Greetings
1 I have been making inquiries about you. Every time someone comes through here from your vicinity, I ask what you are doing, and where you spend your time and with whom. You can’t fool me! I am right with you. Live as if I were sure to hear about everything you do—no, to see it!

Are you wondering what pleases me the most out of everything I hear about you? It is that I hear nothing at all—that most of those whom I question do not know how you are doing. 2 Th is is benefi cial, to have nothing to do with those who are unlike you, whose desires are diff erent from yours. Indeed, I am confi dent that you cannot be turned aside and will persist in your intention, even if crowds of bothersome people surround you.

What, then, is the issue? I am not afraid that they will change you, but I am afraid that they will hinder you. Even he who delays you does great harm, especially since life is so short. And we make it even shorter by our inconsistency, when we make one fresh start after another. We tear it to bits; we shred it.

3 Make haste, then, dearest Lucilius, and think how much more speed you would put on if an enemy were pursuing you from behind—if you saw mounted horsemen coming up from behind you, harrying your retreat. Th at is, in fact, what is happening; you are being pursued. Put on speed! Make your escape; get yourself to safety. Remind yourself often how fine a thing it is to reach the summit of life before you die, and then to be in peace as you wait out the remainder of your time, relying only on yourself.° For once one possesses happiness, duration does not make it any happier. 4 Ah, when will the day come when you will realize that time doesn’t matter for you, and will be at peace, caring nothing for the future, completely satisfied with what you are! Would you like to know what it is that makes people greedy for the future? Not one of them yet belongs to himself.

There were other things your parents wished for you to have; what I wish is for you to have contempt for all their bountiful wishes. In their prayers, many are robbed to make you rich: whatever they transfer to you, they must take from someone else. 5 My wish is this: may you be your own master; may your mind, which is now driven this way and that by its concerns, come at last to a halt, sure and content in itself; may you come to understand those true goods that belong to you in the moment you understand them, and so feel no need of additional years. In order to rise above necessities, to gain one’s discharge, to be free, one must live a life that is already complete.

Farewell.

Trần Việt Anh - STK: 0451000364912 (Vietcombank chi nhánh Thành Công, Hà Nội)

Các bài viết khác của tác giả: