Silicon Valley: Cái giá phải trả cho việc tôn sùng một ác nhân
Steve Jobs được coi là một trong những doanh nhân vĩ đại nhất thế giới này từng đản sinh và đồng thời cũng là một trong những CEO tài...
Steve Jobs được coi là một trong những doanh nhân vĩ đại nhất thế giới này từng đản sinh và đồng thời cũng là một trong những CEO tài năng nhất của thế hệ, cùng với Bill Gates. Tầm nhìn của ông được coi là đi trước toàn nhân loại từ 10–20 năm, cùng triết lý marketing kinh điển đã giúp Apple có được vị thế như ngày nay.
Nhưng đồng thời, Steve Jobs cũng nổi tiếng với cách ứng xử tồi tệ: là người đàn ông có thể quát tháo nhân viên 30’ không nghỉ, chửi bới giữa giờ nghỉ trưa, gắt gỏng với nhân viên y tế và phục vụ bàn, đỗ xe vào ô của người khuyết tật, liên tục nói về đội ngũ nhân sự có tầm nhìn hạn hẹp và các cá nhân khác tệ hại như thế nào.
Từ lâu, các CEO vốn đã đóng vai ác nhân, cho dù huyền thoạt đường sắt thế kỷ 19 George Pullman hay ông trùm Spacely từ The Jetsons. Nhưng có vẻ những năm gần đây, sau sự ảnh hưởng mạnh mẽ của Steve Jobs, những kẻ thủ ác đang có xu hướng “ác” hơn.
Có vẻ cuốn tự truyện Steve Jobs của Walter Isaacson đã tạo ra một xu hướng mới: hình mẫu CEO lý tưởng là những “tên khốn” không thể kiểm soát cơn thịnh nộ của mình. Kể lại câu chuyện về sự thỏa mãn của Jobs trong việc hạ nhục nhân viên, Isaacson nhấn mạnh “Những kẻ trụ lại sẽ mạnh mẽ hơn”, những nhân viên bị Jobs hạ nhục đã hoàn thành công việc mà họ không bao giờ nghĩ rằng bản thân có thể, nếu không nhờ sự khắc nghiệt của ông .
CEO Uber, Travis Kalanick và Giám đốc điều hành Amazon Jeff Bezos cũng là một trong những kẻ sùng bái Jobs với phong cách hành xử quá đáng tương tự. Một số giám đốc điều hành của Uber đã rời bỏ công ty, trong khi các nhà đầu tư đã chỉ trích công khai Kalanick, chỉ ra văn hóa làm việc tại Uber thực sự độc hại. Trong khi đó, Amazon lại nổi tiếng là “lò mổ thịt”, nơi mọi người thường xuyên gục ngã trên bàn làm việc, và những người đàn ông cứng cỏi nhất cũng phải rời khỏi phòng hội nghị với đôi mắt bọng nước.

Văn hóa quản lý tại Silicon Valley đang gặp vấn đề:
Có vẻ Thung lũng Silicon đang tập trung vào kết nối Internet thay vì kết nối con người. Một công ty khởi nghiệp 4.0 theo hình mẫu của Silicon Valley chỉ cần tập trung vào phát triển công nghệ và đảm bảo tương lai tăng trưởng, những thứ râu ria như cảm xúc nhân viên là quá xa xỉ. Sau tất cả, Jobs đã chứng minh điều đó và thành công, bạn là ai mà dám phản biện?
Tuy nhiên, hình mẫu quản lý này chỉ hiệu nghiệm trong thời gian ngắn, nhưng về lâu dài, nhân viên không thể phát huy tiềm lực dưới quyền một kẻ ái kỉ. Như đã được kể lại trong tiểu sử của Isaacson, ngôn từ của ông khiến cho nhân viên bị tổn thương. Sau khi làm việc liên tục 90 giờ một tuần suốt 10 tháng, một nhân viên đã bỏ việc sau khi Jobs bước vào phòng và nói với tất cả mọi người về sự tầm thường của anh ta so với những gì mọi người đang làm. Steve Wozniak, đồng sáng lập Apple, cho biết “một trong số những người sáng tạo nhất của Apple từng làm việc trong dự án Macintosh đã rời công ty và từ chối làm việc cho Jobs một lần nữa. Do tính khí nóng nảy của Jobs, Apple đã đánh mất nhiều tài năng ấn tượng.”
Nghiên cứu đã cho thấy, các nhà lãnh đạo có xu hướng hay chỉ trích không chỉ dẫn đến những nhân viên thiếu động lực và mâu thuẫn nội bộ, mà còn dẫn đến những yếu tố độc hại trong môi trường làm việc như trầm cảm, huyết áp cao, tăng cân, lạm dụng chất gây nghiện và thậm chí gây tử vong.
Issacson từng nói: “Nhiều CEO theo đuổi hình mẫu “Jobs” bằng cách thô lỗ hoặc hiếu chiến đã quên đi một điều quan trọng, Jobs luôn truy cầu sự hoàn hảo”, nhưng đó chỉ là lời bào chữa tồi tệ. Tất nhiên Jobs muốn sự hoàn hảo — tất cả các CEO đều như thế. Nhưng tại sao việc bắt nạt nhân viên lại được coi là một cách quản trị hiệu quả, thúc đẩy đội ngũ hướng tới sự hoàn hảo? Jobs nổi tiếng với cách xóa sổ nhân viên của mình, tối đa sự nhục nhã của họ bằng cách biến nó thành việc công khai chứ không phải là chuyện riêng tư. Liệu có phải chúng ta tin rằng làm nhục nhân viên là những gì khiến Apple trở nên tuyệt vời?

Các nghiên cứu gần đây cho thấy sự nhục nhã có tác động tàn phá lên động lực làm việc và sự sáng tạo. Sự nhục nhã có thể dẫn đến chứng trầm cảm, nghiện rượu, béo phì, bạo lực và thậm chí tái phạm. Như Brené Brown đã nói, “Sự xấu hổ làm cho chúng ta tin rằng chúng ta có khả năng thay đổi.”
Đơn giản: chúng ta càng cảm thấy tồi tệ về bản thân, thì lựa chọn của chúng ta càng tồi tệ và tiềm năng càng bị thui chột. Khiến nhân viên cảm thấy kém cỏi là một công cụ lãnh đạo thiếu hiệu quả, không những thế nó còn thể hiện bạn lười biếng và thiếu kiểm soát cảm xúc. Bạn không cần phải có kỹ năng đặc biệt để chửi mắng ai đó, và đó là cách lựa chọn dễ dàng khi bạn tức giận hoặc thất vọng. Nhưng để lãnh đạo bằng danh dự, sự bình tĩnh, nhân ái, và sự tự ý thức bản thân? Điều đó đòi hỏi sự nỗ lực, sự trưởng thành, ý chí cầu tiến cao độ và đó là điều các nhà lãnh đạo cần trau dồi mỗi ngày.
Like fanpage Topica Founder Institute để đọc thêm những bài viết hữu ích cho các Startup.
Khả năng khống chế cảm xúc phải là yếu tố hàng đầu đối với các nhà lãnh đạo. Những kỹ năng này có thể học, CEO có thể thay đổi, và chúng ta sẽ có một thế hệ lãnh đạo mới tài năng hơn.
Thử mường tượng Silicon sẽ sản sinh ra một thế hệ CEO mới biết quan tâm đến cảm xúc của nhân viên? Đó mới là “Nghĩ khác biệt” (Think different — Slogan của Apple)
Đăng kí tìm hiểu chương trình TFI — khóa 6 tại đây: http://topi.ca/tfibatch6j

Quan điểm - Tranh luận
/quan-diem-tranh-luan
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất

Huskywannafly

Rất cám ơn vì bài viết của bạn. Văn hóa làm việc của Apple dưới thời Steve Jobs là lấy dài nuôi ngắn, tức vắt kiệt sức những con người tài năng cho những dự án ngắn hạn (3-5 năm không phải là dài hạn). Để làm được những dự án dài hạn giúp thay đổi bộ mặt của cả nhân loại trong 20-30 năm tới như Elon Musk đang làm thì công ty phải có văn hóa cộng đồng bền vững, ủng hộ nhau, giúp nhau vươn lên.
Elon Musk sẵn sàng chia sẻ công nghệ về pin điện cho xe hơi để giúp kéo cả ngành công nghiệp xe điện lên, và giúp xe điện phát triển mạnh như hiện nay, còn Steve Jobs, nếu ông ấy làm cho Tesla, hẳn ông chỉ muốn Tesla là nhất, là đứng trên tất cả, còn cả ngành công nghiệp xe điện ì ạch đi chậm cũng mặc kệ.
Steve Jobs là một kiểu người rất độc hại.
- Báo cáo

Topica Founder Institute
Nếu bạn đọc về Elon thì ông cũng có những triết lý quản trị tương tự, như việc sẵn sàng sa thải cô trợ lý lâu năm, hay sa thải bất cứ nhân viên nào ông cho là không theo đuổi được tầm nhìn công ty, hay làm bất cứ việc gì cần thiết kể cả độc đoán với nhân sự để doanh nghiệp phát triển...
- Báo cáo

Topica Founder Institute
Rất cảm ơn vì bài viết có giá trị với bạn
- Báo cáo

Tin Trần
Đính chính lại là sau khi cô trợ lý đòi tăng lương do cường độ công việc quá nặng, Elon đã đề nghị cô nghỉ 1 thời gian và tự anh làm những công việc đó xem sao! Sau đó anh mới đề nghị giảm tải cường độ công việc cho cô nhưng cô xin nghỉ.
Sau khi cô nghỉ Elon vẫn liên lạc và còn ngỏ ý giới thiệu cô đến các công ty khác nữa!
nguồn: Elon Musk (sách)
Cám ơn bài viết của bạn đã chỉ ra mặt khác của Steve mà mình không rõ! Thế nhưng bạn không thể đánh đồng Elon trong khi dẫn chứng của bạn không chính xác được
- Báo cáo

Topica Founder Institute
Rất cảm ơn bạn vì thông tin giá trị
- Báo cáo

Viet Anh Tran

Những người tôn thờ style quản trị của Jobs muốn thành công có lẽ cũng phải... giỏi như ổng. Chẳng ai có thể biết đc liệu với tính cách ôn hoà hơn thì Jobs sẽ khiến Apple thành công hay tồi tệ hơn, vậy nên hãy chỉ bắt chước nếu bạn tự tin là mình cực giỏi và có tầm nhìn
Mình thì nghĩ sự hợp tác và tôn trọng lẫn nhau sẽ tạo ra sức mạnh lớn hơn tất cả. Vấn đề chỉ là chọn đúng người, và đưa ra được đúng động lực cho họ. Có những người rất giỏi nhưng lại không phù hợp vì họ tạo ra lực cản với team lớn hơn lực đẩy họ có thể đóng góp; ngược lại, có những người không quá xuất chúng nhưng lại là miếng ghép hoàn hảo.
- Báo cáo

Topica Founder Institute
Vậy anh Founder Spiderum đang đi theo triết lý quản trị nào =))
- Báo cáo

Viet Anh Tran

Không đủ năng lực nên dĩ nhiên không theo triết lý độc đoán của Steve Jobs =)) anh biết lượng sức mình em ei =))
- Báo cáo

Huy Đức
Mình sẵn sàng làm việc dưới trướng người ôn hòa, dễ chịu, và tất nhiên áp lực thì chắc chắn phải có rồi.
Còn làm việc dưới kiểu người như Steve Jobs, tài nhưng lắm tật, cũng phải. Nhờ ông mà bây giờ thế giới mới có được mấy thiết bị công nghệ họ nhà Táo phổ biến.
Và cá nhân mình chưa bao giờ thích cái ông này, dù cho tài năng của ông thì miễn bàn.
- Báo cáo

manhphuc2107

[Đã xóa]
Gờ Gắt
Anh ta khốn nạn, mà là khốn nạn của chúng tôi
Thuyết trò chơi
Thế giới cần 1 lượng kẻ khốn nạn mà
- Báo cáo