Đợt tìm việc này có nhiều bài học mới so với lần trước quá, mình cứ nghĩ mình đã thay đổi cách tiếp cận so với lúc trước. Nhưng khi lướt lại những bài mình từng viết trước đây (3 năm về trước), thì mình lại “wow”. Quan điểm của mình vẫn thế, chỉ là đợt này mình vỡ lẽ thêm nhiều thứ mới hơn. Mình nhận ra mình ít kinh nghiệm đi tìm việc quá mọi người ạ.
Bài viết này lại tiếp tục tỉ tê về những bài học mình nhận ra trong quá trình tìm việc gần đây. Mình nghĩ nó sẽ thiên về cách tiếp cận việc tìm việc trong một thị trường mà:
+ Người tìm việc nhiều hơn việc tìm người (cạnh tranh).
+ Việc tìm người, nhưng tìm mãi vẫn chưa tìm thấy người phù hợp.
Hi vọng bài viết này sẽ giúp bạn tăng "tỉ lệ chuyển đổi" từ nộp hồ sơ sang có cơ hội đi phỏng vấn.
Trước khi vào nội dung chính, mình muốn bạn đọc biết những insights trong bài viết này được rút ra từ hoàn cảnh rằng: 
+ Mình đã tốt nghiệp được 4 năm, có khoảng hơn 2 năm đi làm;
+ Mình có kinh nghiệm và hiện tại đang tìm việc trong mảng Nhân sự, Marketing.
Okay, giờ thì vào bài thôi.

Bài học vỡ lòng mà lại quên

Mình bắt đầu tập trung điều chỉnh CV, tìm tin tuyển dụng và ứng tuyển liên tục từ giai đoạn tháng 8 năm ngoái. 
Mình đã khá hoảng loạn, vì mọi thứ khá là nhanh. Nhanh một cách chóng mặt và điều đó làm mình FOMO.
Một job yêu cầu dưới 3 năm kinh nghiệm trên LinkedIn vừa đăng lên vài tiếng đã nhận được vài chục “applicants”. Khi mình biết thì thường job đó đã có “over 100 applicants” (Bây giờ vẫn vậy, mà chắc đỡ hơn). Còn khi mới thấy job đó được đăng thì nên apply liền luôn.
Bạn mình làm Tuyển dụng cũng bảo thế. Chỉ cần đăng job 1-2 ngày là bạn đã có đủ 4-5 ứng viên để phỏng vấn và hàng chục chiếc CV khác đang nằm trong “waitlist”.
Cuối cùng bạn chốt hạ là: Nếu gửi CV mà không nhận được phản hồi của HR thì khoan cảm thấy buồn hay nghi ngờ bản thân. Hãy mong rằng hồ sơ của mình được nhìn thấy.
Và thế là, FOMO quá, mình cứ điều chỉnh CV, dùng ChatGPT để viết mail,...làm sao cho nhanh nhất có thể để mình gửi được CV đến nhà tuyển dụng sớm nhất.
Nguồn chiếc gif cute này: Pinterest
Nguồn chiếc gif cute này: Pinterest
“Rải CV” được 1 thời gian, tình hình không mấy khả quan. Không có bất kì 1 cuộc gọi, tin nhắn hay lời mời phỏng vấn nào từ nhà tuyển dụng. 
Cho đến 1 hôm, mình nhận được 1 email từ chối hồ sơ ứng tuyển mà mình còn chẳng nhớ được đó là job mình đã apply vào tuần trước.
Mình nhận ra: Quào, thế thì thật ra nếu mình may mắn nhận được 1 cuộc gọi nào đó từ HR, thì mình cũng chẳng thể nhớ ra mình từng apply vị trí công việc cụ thể nào, công ty nào, sản phẩm công ty là gì,...
Mãi cho đến gần đây, khi nhìn lại quá trình 1 năm đi tìm việc, mình nhận ra rằng nếu mình chỉ ứng tuyển theo cách thông thường: thấy tin tuyển dụng - gửi CV qua mail, các trang tìm việc (LinkedIn, Vietnamworks, TopCV,...). Cách ứng tuyển này không hề hiệu quả (với mình).
Trong 1 năm tìm việc, chắc mình chỉ nhận được đâu đó 1-2 lần được HR liên hệ nếu ứng tuyển theo cách đó.
Còn lại, phần lớn những buổi phỏng vấn của mình nhận được đều đến từ những cách làm khác đi. Những cách đó giúp mình được highlight hơn trong 1 “rừng” ứng viên khác hoặc nhà tuyển dụng dễ tìm thấy mình hơn. Chẳng hạn như: 
Được HR chia sẻ CV: Mình nhờ 1 người bạn quen làm Tuyển dụng đăng profile/CV/mong muốn tìm việc của mình hoặc có lần có 1 bạn (lạ) làm 1 cái Google Sheets để ứng viên đưa profile mình lên và HR đưa tin tuyển lên. Đỉnh điểm là có 1 tuần tôi đã đi 5 cái phỏng vấn 🤯
Người quen đăng job lên story Facebook/Instagram/… hoặc share 1 bài post tuyển dụng trên Facebook rồi mình apply. Apply xong, mình nhắn họ 1 tin, nhờ họ nói giúp mình, hay chỉ đơn giản là báo cho bộ phận Tuyển dụng biết, nhờ họ kiểm tra giúp.
Hay chỉ đơn thuần là mình đã từng chia sẻ về công việc của mình, mình thường hay chia sẻ về cuộc sống (chủ yếu là về việc tập luyện, mấy bài blog,...) lên mạng xã hội. Dù nội dung không liên quan công việc lắm, nhưng ít nhất là khi có 1 cơ hội đến thì mình lại nằm trong "top of mind" của họ và gửi job cho mình xem có phù hợp không.
Ứng tuyển bằng cách này thì gửi 10 CV, mình cũng nhận được khoảng 7-8 cái phỏng vấn.
Điểm chính ở đây là: 
Hãy tiếp cận nhà tuyển dụng 1 cách khác đi

Tiếp thu cái bài học vỡ lòng đó, bây giờ mình đang làm sao?

1. Chất lượng > Số lượng

Trải nghiệm trên đưa mình về với cách tiếp cận mà xưa giờ mình vẫn làm, đó là: 
Ứng tuyển công việc cho mình cảm giác “muốn làm” sau khi mình đã đọc JD và dành thời gian để tìm hiểu về Công ty, sản phẩm, môi trường làm việc của công ty,...
🔗Bạn có thể đọc lại những tiêu chí của mình khi chọn 1 công việc tại đây: KINH NGHIỆM TÌM VIỆC (PHẦN 2): ĐÂU LÀ CHÂN DUNG CÔNG VIỆC PHÙ HỢP CỦA BẠN?
Có những công việc mình vừa đọc JD thì đã thấy hứng thú, muốn tiếp tục tìm hiểu, làm CV, Cover Letter,...để ứng tuyển ngay. 
Tìm hiểu công việc mình ứng tuyển là cách cho thấy hứng thú, thái độ và tâm huyết của mình với công việc đó. 
Nó giúp mình đi phỏng vấn thì mình rõ vì sao mình muốn ứng tuyển công việc đó. Đi làm cũng sẽ biết mình vào đây vì điều gì. Còn nếu không được phản hồi, fail,...thì mình có thể tự an ủi: mình đã cố gắng rồi.
Vậy nên, hiện tại mình vẫn ứng tuyển theo nhịp độ của bản thân hơn là quan tâm các con số “applicants” kia. 
(Tất nhiên là thấy applicants nhiều quá cũng làm mình giảm động lực ứng tuyển. Nhưng nếu không lâu sau đó, họ vẫn đăng tuyển lại thì chớp cơ hội ngay! (có thể họ vẫn chưa tìm được người phù hợp))
Đây. Ngày tui viết bài này, mở LinkedIn lên là thấy liền cái job này :)
Đây. Ngày tui viết bài này, mở LinkedIn lên là thấy liền cái job này :)

2. Biết là ứng tuyển theo “cách truyền thống” sẽ không hiệu quả, nhưng cứ apply đi

Mỗi lần ứng tuyển 1 công việc mới là cơ hội để mình nhìn lại, hoàn thiện CV, Portfolio của mình. Mình tin rằng khi có 1 cơ hội thật sự phù hợp thì hồ sơ ứng tuyển của mình đã sẵn sàng để được gửi đến nhà tuyển dụng sớm nhất. 
Ghi chú nhỏ:
❌ Không chỉ những người làm Content, Design, Marketing nói chung,...mới cần Portfolio.
✅ Nếu có thể, hãy xây dựng, làm mới Portfolio của mình - nơi thể hiện bản thân, các dự án/thành tựu mà bạn tự hào trong quá trình làm việc, quá trình học tập và phát triển của bạn,...Portfolio có thể được thể hiện ở các dạng khác nhau. Chẳng hạn như dân Dev thì lưu code, các sản phẩm mình từng làm lên Github - Đây cũng là 1 dạng Portfolio.
🔗 Gửi bạn 1 bài hướng dẫn làm Portfolio mình đã tham khảo: Portfolio DIY phần 1.1 - Nếu portfolio là một cái thực đơn…

3. Mở rộng cách đi tìm việc và xây dựng thương hiệu cá nhân

Mình muốn kể với bạn 1 câu chuyện.
Tuần trước mình có 1 cái phỏng vấn và cách mình “lọt vào mắt” của nhà tuyển dụng là nhờ…tham gia 1 event.
Đó là 1 event nhỏ nói về xu hướng của người lao động và doanh nghiệp - nơi hội tụ rất nhiều anh chị làm Nhân sự. Thật ra lúc đó mình đi cũng chỉ vì cái thói quen muốn “đi cập nhật thị trường” từ hồi làm về Nhân sự tới giờ. 
Hiện tại mình chỉ làm 1 job freelance (Marketing). Cầu nối duy nhất giữa mình và họ là trải nghiệm làm Nhân sự trước đây. Đó cũng là ý mình đưa vào phần giới thiệu khi làm quen với các anh chị.
Có 1 chị Nhân sự đã hỏi mình đại loại là vì sao mình lại chuyển sang làm Marketing Freelance vậy.
Ngoài vì may mắn được người quen giới thiệu, mình ngại ngùng trả lời: “…vì em chưa tìm được job thôi chị 😅”. Một lúc sau chị ấy xin thông tin liên lạc của mình và gửi về cho bộ phần Tuyển dụng hẹn phỏng vấn.
Khi đi phỏng vấn, thật bất ngờ là chị ấy nói câu trả lời đó làm chị ấn tượng. Mình đoán là vì mình đã không chọn nói gì đó “nghe hay hơn”, mà chọn nói thật. Với những người khác, có lẽ câu trả lời đó nghe như kiểu mình không giỏi. Nhưng có lẽ chị ấy làm Nhân sự, cũng hiểu nhu cầu tuyển dụng của ngành đang thế nào và hoàn toàn hiểu cho mình lý do đó.
Sau lần này, mình thấy:
Cơ hội có thể có ở bất cứ mọi nơi.
Xây dựng thương hiệu cá nhân không chỉ là việc mình hay đăng bài về trải nghiệm làm việc, thành tích,...lên mạng xã hội. Đó là hình ảnh về mình và trải nghiệm mà mình mang lại cho người khác.
Như mình cũng từng đề cập ở các bài blog trước, tất cả các job mang lại nguồn thu nhập chính của mình, mình có được là nhờ mối quan hệ. Không phải “đi cửa sau” hay “quen biết rồi đưa vô”. Đơn giản là họ biết mình là người thế nào trong công việc, họ từng có những trải nghiệm nào với mình, bằng cách nào đó họ nhớ đến mình (qua những trải nghiệm chạy bộ, blog,...) và họ chủ động gửi công việc đó cho mình khi có cơ hội.

4. Hãy đi phỏng vấn 2-3 tháng/lần, liên tục tự hướng nghiệp kể cả trong lúc bạn đã có việc. 

Đây là bài học mình mới có được gần đây.
Để tìm ra được định hướng của bản thân hay đưa ra 1 quyết định chuyển định hướng công việc, mình sẽ tốn rất nhiều thời gian để phản tư về bản thân, tìm hiểu về công việc/nghề nghiệp đó và chuẩn bị để ứng tuyển công việc đó.
Dù đã có công việc hiện tại, mình khuyên bạn nên đi phỏng vấn 2-3 tháng/lần và luôn tự hướng nghiệp cho bản thân để làm gì?
Đây là những lý do mình nghe từ người khác: 
1️⃣ Để bạn liên tục cập nhật về yêu cầu của thị trường cho công việc mình đang làm, xem mình đang làm ít hơn, bằng hay cao hơn yêu cầu của thị trường.
Từ đó, bạn sẽ biết mình cần trau dồi thêm kiến thức, kĩ năng gì để không “đi lùi” so với thị trường; nếu mình có ý định “nhảy việc” thì mình có tiềm năng tìm được việc liền không.
2️⃣ Để bạn biết công việc hiện tại của bạn đang được thị trường trả lương bao nhiêu, mình có đang bị trả lương thấp hơn so với thị trường không?
3️⃣ Cuối cùng là nếu gặp 1 cơ hội phù hợp hơn, bạn có thể cân nhắc…“nhảy việc”. (Mình viết bài này không phải để khuyến khích bạn “nhảy việc”, mình muốn tập trung vào 2 lý do trên)
Từ trải nghiệm của mình, việc liên tục hướng nghiệp cho bản thân và đi phỏng vấn sẽ giúp mình:
1️⃣ Có định hướng rõ ràng hơn cho sự nghiệp.
2️⃣ Nếu 1 ngày nọ, có vấn đề (từ mình hoặc từ công ty) làm mình nghỉ việc, mình đã có sẵn định hướng, “bộ kit tìm việc” (CV, Portfolio,...). Mình sẽ đỡ tốn thời gian, năng lượng cho việc xác định công việc tiếp theo.

5. Không chỉ tập trung vào những gì mình đã làm được, mà còn tập trung vào vấn đề mình sẽ giúp doanh nghiệp giải quyết

Đây là một góc nhìn mình có được trong 1 cuộc nói chuyện ngắn với 1 anh trong cộng đồng viết blog của mình. Anh đang là Co-Founder cho 1 doanh nghiệp nhỏ.
Và đây là chia sẻ của ảnh:
“Người ta bảo khủng hoảng kinh tế rồi doanh nghiệp tối ưu chi phí đúng không. Thật ra là gì? Họ đang cần tìm người giải quyết được vấn đề của họ.  Những gì em đã làm (trong Portfolio) vẫn không quan trọng bằng thái độ của em, việc em đi tìm hiểu về Công ty và cho Công ty biết em sẽ giúp họ giải quyết vấn đề gì. Vấn đề đó, có thể anh cũng không thấy, nhưng ít nhất là em cho anh (doanh nghiệp) thấy giá trị em sẽ mang lại cho Công ty anh.  Anh không cần tuyển người vào chỉ làm công việc vận hành, ngồi văn phòng đâu, vì ở ngoài kia có đầy người có thể làm được. Vậy thì nếu em cho anh biết được vào đây Công ty anh sẽ được giải quyết vấn đề gì, anh sẽ rất hứng thú và muốn có em về team của anh.”

Kết

Bài cũng khá dài rồi và chính mình cũng cần tiếp tục “chiến” tiếp cho những điều này. Mình tin rằng sẽ sớm thôi, với những cách tiếp cận mới, mình sẽ tìm được 1 công việc phù hợp trong năm nay. Chúc cho những ai đang tìm việc sẽ sớm có công việc mới ưng ý cho mình nha ^^