MÌNH SÁNG TẠO. BẠN CŨNG THẾ

Bài viết này không phải để thừa nhận sự sáng tạo của bản thân, mà để mọi người biết những thứ mình nghĩ ra từ đâu mà ra.

Trong một quyển sách mình từng đọc (nếu nhớ không lầm là “Sapiens -  Lược sử loài người”), tác giả viết một ý là:

Trong lúc làm việc nhóm, mình thường được nhận feedback là “có nhiều ý tưởng, có khả năng sáng tạo”. Vậy những ý tưởng của mình đến từ đâu? 

Với mình, dù chúng ta là ai, làm ngành nghề nào thì tụi mình đều cần sự sáng tạo. Đơn giản vì việc sáng tạo không chỉ giúp chúng ta có nhiều cải tiến, sáng kiến cho công việc (mà nghề nào cũng cần, không chỉ Marketing), đôi lúc nó còn giúp cuộc sống của tụi mình đỡ nhàm chán. Không cần phải so sánh với ai hay sáng tạo được như ai, chỉ cần làm khác đi một thói quen hằng ngày nào đó, thì chúng ta đã được xem là sáng tạo và làm cho cuộc sống thú vị hơn rất nhiều rồi.

“Dài hạn” ở đây là những việc làm này giúp mình tự tạo một “kho chất liệu" có sẵn cho bản thân để khi nào cần thì tìm lại.

(Quan trọng phải nhắc lại 3 lần)

Nguyên tắc tiên quyết là:

“Trải nghiệm” ở đây không chỉ là việc đi du lịch đến nhiều nơi, tham gia nhiều hoạt động, chương trình xã hội khác nhau. "Trải nghiệm những điều mới" ở đây mang nghĩa rộng hơn thế, đó là:

Ví dụ đơn giản là: bình thường bạn thấy bạn sẽ có nguồn cảm hứng sáng tạo khi ra quán cà phê, nhưng đến một lúc nào đó muốn đổi không khí, bạn quyết định sắp xếp chỗ làm việc của mình tại nhà, thêm 1 cốc sữa đậu nành đá vào 1 buổi sáng bên cửa sổ. Như vậy là bạn đã làm khác đi rồi.

Không dám nói mình "đâm đầu" vào tất cả trải nghiệm (vì thời điểm đó, mình có chọn lọc), lúc đó cũng chẳng biết "trải nghiệm để sáng tạo" gì đâu nhưng mình đã "sống trọn từng khoảnh khắc" cho những cơ hội mình đã có.

Mình học đội tuyển Hóa hồi cấp 2. Cấp 3 mình làm Lớp phó kỉ luật (dù không hề xung phong). Từ cấp 3 lên Đại học, mình tham gia hoạt động ngoại khóa của các tổ chức NGO/NPO khác nhau với nhiều vai trò khác nhau,...

Mình chơi Tinder, học “ngôn ngữ” thả thính, đi hẹn hò với người lạ,...

Mình leo núi, đi đạp xe xuyên Việt, tham gia giải chạy bán Marathon,...

Đọc sách giúp mình có thêm “chữ”. Lâu lâu làm “Copywriter bất đắc dĩ" mình vẫn hay lật sách để “lấy chữ”. Và cũng không ở đâu xa, cho việc viết blog, việc đọc sách nhiều giúp mình sắp xếp câu từ, sử dụng từ ngữ linh hoạt, có vốn từ phong phú hơn,...

Vận động, tập thể dục thể thao: Việc tập thể dục thể thao giúp mình tăng khả năng tập trung, giảm căng thẳng (vì lúc tập không thể nghĩ được gì). Mỗi lần tập xong mình thấy tinh thần như được làm mới. Những lúc này là những lúc mình thấy như được sạc lại năng lượng tinh thần, làm việc cũng thoải mái hơn. Khi mình thoải mái, đầu óc mình mới có nguồn cảm hứng, sẵn sàng cho những trận “bão não” (brainstorm) ra những ý tưởng mới.

Mình không giới hạn bản thân ở môn thể thao nào cả. Mình từng tập nhảy Shuffle, tập Cardio, các môn Group X, tập với tạ tại nhà /phòng gym,...Gần đây thì mình có thói quen đạp xe, chạy bộ,...

…

(từ này mình mượn trong sách "90-20-30" của anh Huỳnh Vĩnh Sơn)

Tùy theo lĩnh vực mình làm, mình sẽ “nhúng” bản thân vào những trải nghiệm liên quan tới công việc đó. Ví dụ như lúc làm Marketing cho 1 cộng đồng những người làm Nhân sự, để viết bài và làm các hoạt động truyền thông, ngoài kiến thức Marketing, mình còn cần hiểu biết về Nhân sự. Cách mình đã làm là đăng ký mọi sự kiện về Nhân sự (miễn phí), theo dõi nhiều người trong ngành trên LinkedIn,...để “có chữ” và ý tưởng nhiều hơn.

Việc này giúp mình có ý tưởng để phục vụ ngay lập tức cho công việc hay những dự án cá nhân.

Có nhiều trải nghiệm khác nhau sẽ giúp bạn hiểu bản thân và hành vi của bản thân mình hơn. Cách làm của mình là cho phép bản thân được “trải” nhiều để sau đó “nghiệm” lại để hiểu điều gì khiến bản thân mình có nguồn cảm hứng, cảm xúc, hành động như thế. Từ đó những lần sau mình sẽ biết tạo ra môi trường giúp bản thân mình sáng tạo hơn.

“Tự nhiên” ở đây là bản thân mình. Mình cũng tùy hứng lắm. Khi chuẩn bị làm việc, mình sẽ dựa vào tâm trạng và mong muốn của bản thân xem lúc đó mình muốn làm việc ở đâu, chọn không gian nào cho phù hợp. Thông thường mình sẽ thích cảm giác thoải mái, không quá nhiều thứ gây mất tập trung. 

Ví dụ cho việc viết blog: mình viết theo hứng, khi nào có hứng mà “mắc viết” quá không thể dời được, mình sẽ viết ngay và luôn, có lúc mình ngồi ở nhà viết, có lúc quán cà phê,...

Với mình có khi là không gian có yếu tố thiên nhiên (như cây cỏ,...), bàn làm việc gọn gàng, có một ít tiếng động (tiếng ở quán cà phê, quán “guộc” của mình là The Coffee House), có khi là vừa nghe nhạc trong mấy video Study With Me, một số tiếng động khác (hồi xưa mình dùng Noisli - một website giúp bạn bật một số dạng âm thanh giúp bạn tập trung hơn), một nơi không ai để ý đến mình (mình thường ngại khi có người quen nhìn mình lúc làm việc),...

Đó là với mình, có 1 ví dụ khác khi mình có dịp tham quan 1 công ty đa quốc gia nọ, họ thiết kế không gian làm việc phù hợp với từng nhãn hàng của mình để nhân viên có suy nghĩ được nhiều ý tưởng hơn.

Đôi lúc hãy thả lỏng bản thân một chút, cho phép bản thân mình được bay bổng. Mình nghĩ ra được ý tưởng gì thì cứ viết nó ra, không cần theo thứ tự, không cần ngăn nắp, gọn gàng. Viết hết nó ra, rồi sắp xếp lại sau, tự mình “giết” ý tưởng của mình sau. Biết đâu một ý tưởng mình cho là “dở hơi” lại là cơ sở cho 1 ý tưởng khác hay hơn.

Sau này mình mới biết sáng tạo còn có "công thức". Cụ thể là mình từng xem video này và các khóa học dạy về cách sáng tạo (của những người uy tín trong ngành).

Nói vậy chứ mình chủ yếu vẫn sáng tạo theo cách thường làm của riêng mình. Bên dưới là 1 cách điển hình mình thường làm.

Cách này nghe có vẻ sáo rỗng, nhưng thật sự đây là cách mình hay làm. Trước khi suy nghĩ cho 1 ý tưởng nào đó, mình sẽ đi từ mục tiêu, mong muốn đạt được sau khi thực hiện 1 ý tưởng nào đó. 

Ví dụ khi suy nghĩ hoạt động cho 1 event hay một trải nghiệm nào đó cho bản thân, các câu hỏi mình thường đặt ra và tìm trả lời là:

+ Có những thứ khách quan nào mình cần lưu ý không? (Chi phí event / bản thân có thể chi trả là bao nhiêu? Vị trí, không gian tổ chức event thì như thế nào? / Bản thân muốn có trải nghiệm này ở đâu? - Ở Sài Gòn/ thành phố khác? Ở nhà / ra ngoài,...)

…

Cuối cùng vẫn là:

Lắm khi khả năng sáng tạo không tự nhiên mà có. Mình chưa sáng tạo được lúc này thì lúc khác mình sẽ sáng tạo. Có người sáng tạo ở mảng nội dung, có người sáng tạo ở mảng thiết kế (và thường trông rất ngầu), có người lại sáng tạo ở trải nghiệm (nghĩ ra những việc làm rất khác thường hay chỉ đơn giản làm khác đi công việc hằng ngày), có người sáng tạo trong lĩnh vực họ làm,... Vì vậy, mong chúng ta đừng so sánh khả năng sáng tạo của bản thân với ngươi khác. Chúng ta vốn là những thực thể riêng biệt, là phiên bản độc nhất trên thế giới này. Sáng tạo không phải là khả năng "trời ban" cho riêng ai, mà nó là "vốn sống" của mỗi người.

Như từ đầu mình có nói, bài viết này không phải để thừa nhận bản thân mình sáng tạo. Mà nếu ai nói mình sáng tạo, thì bên trên là cách mình sáng tạo và lấy ý tưởng. Còn ai biết cách nào để sáng tạo, tìm kiếm ý tưởng thì comment bên dưới chia sẻ với mình và các bạn đọc với hen ;)