Lời tựa: Có lẽ bạn sẽ bất ngờ lắm, vì bức thư này không phải là ông Andy viết. Tôi là Alex, là cậu laptop cà tang đã đồng hành cùng ổng những năm tháng tuổi trẻ nhiệt huyết cùng Seneca. Nhận được lời đề nghị viết bài của đứa-em-gái-quyền-lực-của-Spiderum mà ổng không thể từ chối, trong khi vẫn phải cắm mặt làm nốt cái báo cáo và slides cho hội thảo tuần sau, đâm nhìn mặt ổng day dứt/đần đến tội, nên thôi cái thằng tôi lại phải chường mặt ra vác tù và hàng tổng vậy.
Bạn thân mến,
Đầu thư, tôi muốn khẳng định:
Chính bạn, phải, chính bạn, chứ không ai khác, đóng vai trò rất quan trọng trong sự có mặt trên đời của 2 cuốn sách này. Hay nói cách khác, cho sự kết nối - lan tỏa - truyền lại những giá trị mà Seneca để lại đến thế hệ trẻ Việt Nam, không chỉ bây giờ, mà còn cho cả mai sau!
Tất nhiên, nói thế chắc bạn sẽ cho là làm quá. Đúng, nếu không có sự ủng hộ từ đọc giả thì Andy ổng sẽ vẫn đè tôi ra mà vùi dập như vậy suốt đêm ngày thôi. Nhưng, con người chẳng phải sắt đá. Vậy nên ngay cả khi đã thực hiện cái tưởng tượng tiêu cực (1) trước mỗi lần đăng bài, để hiểu rằng dù không một ai đọc, hay thậm chí bị downvote cả chục cái thì ổng vẫn sẽ đăng và đi hết chặng đường này, thì điều đó cũng không ngăn nổi nụ cười tươi rói mỗi lượt noti upvote, hay cái cảm động sụt sùi trước mỗi lời cảm ơn của các bạn. Chúng không phải là lý do, nhưng chắc chắn là một nguồn sức mạnh tinh thần cực lớn để động viên ổng tiếp tục - từng chút từng chút một - cho đến hết 124 bức thư.
Thực ra, khá nhiều người đã nhắn thẳng (qua tôi) cho ổng rằng thực sự phục đức tính kiên định của ổng. Nhưng, ngày hôm nay tôi muốn tiết lộ cho bạn một bí mật, đó là sự kiên định ấy không đến từ tính cách đâu, mà chính là một tác dụng rõ rệt của việc rèn luyện và duy trì đọc Stoicism mỗi ngày đấy. Vì, khi những rối ren, mập mờ về quan niệm giá trị của cuộc sống được lắng lại, được nhìn qua lăng kính Stoic, khi những địa vị, tiền bạc, danh vọng, thậm chí cả các mối quan hệ, được đặt vào đúng vị trí của chúng, thì một người sẽ dễ dàng hơn rất nhiều để có thể kiên định với những mục tiêu mà mình lựa chọn.
Ta bị cuốn đi khỏi những điều đúng đắn bởi của cải, danh vọng, quyền lực, và mọi thứ khác đáng giá trong mắt mình, dù giá trị thực sự của chúng rất rẻ mạt - trích Seneca tập 2, Bức thư số 81
Nhờ các nguyên lý nói trên, một người sẽ nhìn nhận rõ ràng về thực trạng bản thân, hiểu được cuộc đời hạnh phúc không phải sống để hưởng thụ mà để thuận theo tự nhiên, tôn thờ phẩm hạnh vốn là điều tốt đẹp duy nhất của con người, tránh xa những hành vi đáng hổ thẹn vốn là thứ xấu xa duy nhất, và biết rằng mọi thứ khác – của cải, địa vị, sức khỏe, quyền lực và danh vọng – chỉ là vật ngoại thân và không cần quan tâm là tốt hay xấu - trích Seneca tập 2, Bức thư số 94
Tuy nhiên, có một điều tôi rất mong bạn đọc có thể lưu ý, đó là đừng thất vọng hay nản chí nếu bạn đọc lần đầu mà không thể thấm hay ấn tượng với những bài học này, hay cảm thấy chúng chẳng thể thay đổi cuộc đời như bạn đã kỳ vọng khi quyết định tìm đến với Seneca. Bạn biết không, chính Andy ổng cũng phải mất hơn 1 năm tìm hiểu về trường phái và chiêm nghiệm về nó, để đến lần thứ 3 đọc Seneca ổng mới có thể thực sự thấm được những lời dạy của người.
Vậy nên, hãy nhẫn nại một chút bạn nhé! Tin tôi đi, sẽ có những lúc bạn bất chợt nhận thấy tâm trí mình gợi lại những lời nói, bài học của Seneca giữa cuộc đời xô bồ này. Đúng như những gì người anh của chúng tôi đã viết trong bài post giới thiệu trên Facebook Spiderum gần đây:
Sau này, đời có nhiều biến cố. Tự nhiên lúc yếu lòng tôi lại tìm đâu đó mấy người Khắc Kỷ tôi cảm mến mà tìm lấy vài hướng dẫn “có tác dụng tức thì” hy vọng rằng cuộc đời tẻ ngắt này của bản thân lại đáng sống, một lần nữa tôi sẽ vượt qua. Tại sao ư, bởi vì nó dễ hiểu, đúng vậy, đi thẳng vào vấn đề, như cơn mắng nhiếc xối xả cho tỉnh ra lúc đang rệu rã. Triết gia Seneca đã đến với tôi trong một lần như thế và để lại quá nhiều ấn tượng. Qua lời thủ thỉ rằng bạn thân mến, và rồi bức thư ấy bỗng nhiên khai mở một vài rắc rối mà tôi phải đối mặt. Tôi bỗng nhiên thấy mình gắn kết với trường phái này đến kỳ lạ, nhất là sau khi tôi qua tuổi băm.
Và cuối cùng, nếu được, hãy chọn đồng hành cùng Andy ổng trên con đường rèn luyện tâm trí đầy gian khó nhưng cũng thật vinh quang này, bạn nhé! Vì, sớm thôi, những bài viết tiếp theo về Stoicism (mà ổng đang nhồi nhét vào cái thân tôi) sẽ đến với các bạn, hứa đấy!
Trân trọng!
Alex
(1) Tưởng tượng tiêu cực - negative visualisation: một trong những bài luyện thực hành quan trọng nhất của Stoicism