Phật giáo đã nói: thời kì hiện tại là thời kì mạt pháp, dù có tu tập tới đâu, bạn cũng không thể nào đạt tới cảnh giới giác ngộ. Nói như thế đâu có sai, vì ai ai sống trong hiện tại cũng xấu tính cả. Chúng ta đang sống trong cái xã hội phiền não và đầy biến động. Sớm tinh mơ ráng bật dậy dù chẳng muốn đi làm, ra đường phải bon chen lấn từng cen ti mét. Lên tới công ti nghe đồng nghiệp tám nhảm sân si, lâu lâu bạn bị sếp mắng, khách chửi,... Bao nhiêu thứ độc hại đã tích tụ vào tâm trí, nhưng các bạn lại xả hết cảm xúc đó vào quán nhậu, game, ăn uống, "chất thức thần", mắng nhiếc người thân chẳng vì lí do gì cả. Nhưng hình thức giải tỏa đó chẳng tích cực chút nào. Thôi, đi tu cho xong, nhưng có mấy ai ở đây dám tu ? Vì ta sợ rằng đi tu sẽ khổ, đi tu được một hai ngày, tự nhiên biết "tu hú".

Có thể nói, dù là bất cứ ai trên thế gian này, bên trong mỗi người, ai ai cũng có tâm Phật. Để có được tâm Phật, người ta thường dùng Tỉnh Thức để giải thoát chính mình khỏi đau khổ. Nhưng, Tỉnh Thức trông như thế nào ? Có hàng tỉ cách khác nhau mà người miêu tả về tỉnh thức. Nhưng đối với mình, sự tỉnh thức giống như bài kệ của Bồ - Đề - Đạt - Ma:

Để cho nhẹ lòng, mọi người tập thiền, sinh hoạt đạo tràng, chọn một phương pháp tu hành, chánh niệm... Nhưng làm thế nào để biết "thứ đó" một cách đơn giản mà không cần phải tu tập công phu ?

Nghe qua có vẻ vô lý, nhưng để mình giải thích. Người đang tỉnh thức là khi họ nhận ra mình đang biết chính mình đang suy nghĩ, hành động, cảm xúc,... diễn ra như thế nào. Sau đó, họ sẽ xử lí chúng theo chiều hướng tích cực hơn bằng cách tập trung ý thức vào đối tượng nào đó như: tập thở, niệm phật, thiền hành, chánh niệm,... Sau khi tâm đã bình an, trí tuệ sẽ xử lí đối tượng đang gây ra phiền não, đau khổ cho bạn. Cuối cùng, bạn sẽ tự giải thoát khỏi đau khổ phiền não ấy.

Anh Hoàng - người đang quan sát Nam Tào và Bắc Đẩu - hai tên xấu tính thích nịnh bợ anh Hoàng và trêu chọc đá đểu các Táo. Nam Tào, Bắc Đẩu là hành vi, tính cách, sở thích, thói quen, cảm xúc của bạn: - Nam Tào: thông minh nhưng kiêu ngạo, thích đá đểu, dạy đời, hạch sách các Táo. - Bắc Đẩu: chảnh chọe, thích được "bôi trơn", mê trai đẹp Tuấn Hưng, Bình Minh, ăn hiếp hành hạ ca sĩ Minh Quân. - Táo Quân: Những yếu tố bên ngoài tác động tiêu cực đến bạn.

Cho đến khi Nam Tào - Bắc Đẩu có ý định xấu tính với các Táo. Người ngồi quan sát là Anh Hoàng sẽ đứng ra can ngăn và dạy dỗ Nam Tào Bắc Đẩu không cho họ làm càn. Sau đó, Anh Hoàng phân định trắng đen rõ ràng nhằm giải thoát Tào Đẩu khỏi sự xấu tính, bởi các Táo gây ra.

Sự tỉnh thức trong bạn đôi khi không xuất hiện đúng lúc, giống như "bác bảo vệ" đang đi vắng vậy. Khi bạn ở trong trạng thái tỉnh thức, "bác bảo vệ" đứng trông cánh cửa và phát hiện ra "kẻ xấu tính" đang bước vào căn nhà mang tên "tâm trí" của bạn. Khi bạn sống trong vô minh, có nghĩa "bác bảo vệ" đang đi vắng. Ông ta không có mặt để nhận biết và cảnh báo "kẻ xấu tính" đang đoạt lấy căn nhà của bạn. Nếu may mắn, "bác bảo vệ" đó quay lại và cảnh báo cho bạn biết "kẻ xấu tính" vừa bước vào nhà.

Hắn chực chờ trong phòng khách. Vì hắn biết, bất kể căn phòng nào trong nhà đều nối với phòng khách. Bạn không thể lẩn trốn hắn mãi, cho dù bạn có lẩn ra sau bếp, trốn trong phòng ngủ hay leo lên gác mái. Một khi chạm mặt hắn, bạn và hắn thực hiện chiêu thức "lưỡng long nhất thể". Để buông bỏ, bạn phải dũng cảm đối diện với "kẻ xấu tính", chấp nhận bản thân đã cho hắn bước vào nhà của bạn. Thay vì lẩn trốn, hãy trò chuyện, thỏa hiệp cùng hắn. Rồi từ từ tâm trí của bạn sẽ "buông". Nhưng để thỏa hiệp với thằng điên không phải lúc nào cũng thành công.

Nhìn với con mắt nhấn nguyên, không phân định chính - tà, phải - trái, đúng - sai, thần thánh - ma quỷ, lạc quan - bi quan,... thứ tồn tại trước mắt bạn chính là chính nó. Và thứ bạn thấy bị biến thành sự tích cực hay tiêu cực ra sao là do chính cảm xúc, tư duy, tư tưởng, chủ nghĩa nào đó trong bạn tạo ra mà thôi. Để dễ hiểu hơn, mình sẽ dùng vòng tròn thái cực giải thích cho bạn.

Âm, Dương và Đạo ghép lại tạo thành Thái Cực Đồ. Sự tiêu cực, bi quan trong đời sống hàng ngày thôi thúc phần âm trỗi dậy. Tương tự như vậy, khi bạn vui vẻ, quá khích, lạc quan yêu đời, quá tin tưởng vào người bạn yêu thương,... phần dương sẽ tăng lên lấn át phần âm. Cho đến khi sự dổ vỡ xảy ra, bạn bị mất niềm tin vào phần dương, bạn buông thả cho phần âm trỗi dậy. Cho nên, bạn đừng phân định theo tư duy nhị nguyên. Hãy dùng "Đạo" bao bọc 2 phần thái cực này lại, không được bên nào lấn át bên nào cả. "Đạo" chính là cái nhìn khách quan, sự tư duy phân tích hai chiều trong cùng một vấn đề, một nguyên tắc sống, kỷ luật bản thân để duy trì hành động tốt, thói quen tốt. Nói chung, phong cách sống đó sẽ giống như một vị ni, sư, một cha xứ, ma sơ, anh bộ đội, thậm chí là triết gia Hy Lạp.

Biến bản thân thành thám tử Sherlock Homes, bác sĩ tâm lý, kĩ sư phần mềm. Hãy đặt vô số câu hỏi, sự nghi ngờ đối với đối tượng đang làm bạn phiền não.

Ví dụ, một người dưng nào đó làm bạn nổi giận, bạn cứ đặt câu hỏi: Anh ta là ai ? Dân miền nào ? Gia cảnh ra sao ? Địa vị, nghề nghiệp, chức vụ ra sao ? Anh ta đang thực hiện việc này với động cơ gì ? Tính cách như thế nào ? Tại sao tôi lại giận hờn anh ta ? Nguyên nhân nào gây ra điều đó ?... Tiếp theo, bạn hãy trả lời những câu hỏi trên, để biết bản chất của đối phương ra sao. Tuy nhiên, hành động này chỉ giúp bạn đào sâu để hiểu đối phương hơn, nhưng chưa chắc bạn đã biết thực xác đáng bản chất của người đối diện ra sao. Nhưng tâm bạn sẽ buông bỏ dần sự thù ghét vì tập trung nhiều vào lối suy nghĩ này.