Thu nhập của bạn ở mức nào trong xã hội?

Từ lâu lắm mình đã có ý định muốn xây dựng một mô hình để trả lời câu hỏi thu nhập (ở Việt Nam) như thế nào là cao, thu nhập như thế nào là thấp? Thấp so với cái gì, cao so với cái gì? Làm được bao củ/tháng thì được coi là giàu? Cầu thủ Van Hau làm được tiền như thế là nhiều hay ít? Những người suốt ngày khoe nhà đẹp xe sang túi xách hàng hiệu thật sự là họ nhiều hay ít? Mình hỏi anh Google mỏi cổ mà không có câu trả lời. Cho nên mình phải tự tìm câu trả lời lấy.

Mình lấy số liệu tạm thời của Tổng cục thống kê năm 2018, họ không cho số liệu gốc mà chỉ cho số liệu thu nhập trung bình trên đầu người (một tháng), chỉ số bất bình đẳng thu nhập (Gini index), thu nhập trung bình của từng tầng lớp lao động (20% thấp, 20% tiếp theo, cho đến 20% cao nhất) ở các khu vực như thành thị, nông thôn. Mình cố gắng từ các con số này để xây dựng một mô hình thu nhập cho hai vùng dân cư (thành thị và nông thôn) để trả lời câu hỏi của mình. Khi giả lập mô hình này mình có tính đến việc thu nhập thật của người Việt có lẽ sẽ cao hơn thu nhập thống kê vì 1, con số của cục thống kê là chia trên đầu người chứ không chia trên người lao động (?), và 2, người đi làm ở Việt Nam có lẽ sẽ có các khoản phụ thu mà họ không kê khai. Mình đưa vào mô hình một giả thiết là thu nhập thật gấp đôi thu nhập mà tổng cục thống kê công bố. Đây có lẽ là một giả thiết khá nguy hiểm, nhưng mình không dùng cái này để viết bài báo khoa học, mà mình cũng chỉ có một ngày để ngồi chơi nhân ngày lễ Lao động rỗi việc thôi nên mình nghĩ như vậy là tạm chấp nhận được.

Tổng cục thống kê cho biết thu nhập bình quân của người ở thành phố là 5.6 triệu, thu nhập bình quân đầu người ở nông thôn là 3.0 triệu. Mô hình của mình giả thiết trung bình thu nhập thành phố 11.2 triệu, trung bình thu nhập nông thôn 6.0 triệu, các nấc thu nhập đều tăng gấp đôi. Chỉ số bất bình đẳng giữ nguyên.

Sau đó mình dùng mô hình này để giả lập một nơi có 2,500 người thì phổ thu nhập của họ ở những mức nào và vẽ đồ thị để trả lời trực tiếp câu hỏi của mình. Lý do của số 2,500 là vì đó là giới hạn của cái tài khoản miễn phí của mình. Trên máy tính của mình thì mình giả lập nước có 1 triệu người thì cái đường biểu đồ đẹp hơn nhiều. Phổ biểu đồ ở đây: 

Với mô hình này, thì một người ở nông thôn có thu nhập 4.4 củ sẽ ở mức trung vị, tức là nếu túm tóc một người bất kỳ hỏi người ta thu nhập bao nhiêu thì 50% khả năng người ta sẽ có thu nhập cao hơn thế, 50% sẽ có thu nhập thấp hơn thế. Ở thành thị, con số này là khoảng 9 củ. Và mức lương phổ biến nhất ở nông thôn là 3 củ, mức lương phổ biến nhất ở thành phố là 6 củ rưỡi.

Thế còn thu nhập bao nhiêu sẽ làm cho bạn dưới 9 người và hơn 1 người? Ở nông thôn, con số này là khoảng 1.7 củ, và ở thành phố, con số này là 4 củ. Thu nhập bao nhiêu sẽ làm cho bạn hơn 9 người và dưới 1 người? Ở nông thôn, con số này là khoảng 12 củ, và ở thành phố, con số này là 20 củ. Thu nhập bao nhiêu thì hơn 99% dân số? Theo như mô hình của mình, thì ở nông thôn, con số này là 26 củ, ở thành phố, con số này là 40 củ.

Để trả lời cho câu hỏi bạn ở thu nhập bao nhiêu phần trăm, bạn có thể vào đây: 

Bạn có thể tương tác với biểu đồ này trên máy tính, di chuột qua trục X là thu nhập của bạn một tháng và xem bạn ở phần nào của dân số bằng cách đối sang trục Y. Ví dụ bạn ở thành thị thì xem đường màu xanh, ở nông thôn thì xem đường màu đỏ. Ví dụ bạn ở thành phố, mang về nhà 15 củ/tháng. Như vậy, chiếu số 15 củ ở trục X sang phía trục Y ở đường xanh, được con số (X = 15.02, Y = 0.78), tức là bạn ở mức 78%. Cứ 100 người ở thành phố thì có 78 người thu nhập kém bạn, 22 người thu nhập hơn bạn.

Lưu ý đây là trò tiêu khiển của mình làm trong một ngày, và mình có rất nhiều lý do để tin rằng nó trật lất. Và so đo là kẻ cắp của hạnh phúc, cho nên đừng có tin quá. Có nhiều việc không hẳn là ra nhiều tiền nhưng nếu nó mang lại được cho bạn năng lượng niềm vui và được xã hội trân trọng thì cũng không nên tự nhiên vì thế mà cảm thấy giày vò đau khổ.

Nếu muốn tính chính xác từ mô hình của mình thì vào đây:
https://homepage.divms.uiowa.edu/~mbognar/applets/lognormal.html

Ở thành thị, điền: Mu=2.189714, s=0.6786725. Xong nhập thu nhập bao củ vào ô x, nó sẽ trả lời thu nhập của bạn ở bao %.