Các phần trước:

Bài này xin gửi tới các Nhện một số câu nói rất hay và đáng suy ngẫm của Epicurus. Như đã giới thiệu trong phần 3 của series, Epicurus viết rất nhiều, nhưng đáng tiếc là hầu hết các tác phẩm của ông đều đã thất truyền. Vậy nên bên cạnh một vài bức thư may mắn còn sót lại, hầu hết những câu nói/lời dạy của Epicurus thực ra đều đến từ các tác phẩm của Seneca, đặc biệt là cuốn "Seneca - Những bức thư đạo đức" mà Spiderum đã xuất bản.

Đây là tổng hợp những câu nói mình nghĩ là rất đáng để lưu lại và thỉnh thoảng giở ra xem + suy ngẫm.

1. Nếu bạn sống thuận theo tự nhiên, bạn sẽ không bao giờ nghèo khổ; nhưng nếu sống theo những tiêu chuẩn giả tạo của xã hội, bạn sẽ không bao giờ giàu.

2. Nghèo đói mà có thể lạc quan vui vẻ là một điều cao quý đáng trân trọng

3. Tôi không nói với đám đông, mà với bạn, chỉ mình bạn: với tôi chỉ một mình bạn là quá đủ rồi

4. Bạn cần phải làm nô lệ của triết học, nếu bạn muốn thực sự tự do

5. Nếu một người không thấy những gì mình có là đủ, thì dù có là bá chủ cả thế giới, anh/cô ta sẽ vẫn bất hạnh mà thôi.

6. Ta nên chọn lấy vài người thông thái và luôn ghi nhớ đến họ, để ta có thể sống như thể luôn ở dưới sự quan sát của họ, và làm mọi thứ như họ đang chứng kiến ta vậy.

7. Người có thể tận hưởng tài sản nhiều nhất là người ít cần đến chúng nhất.

8. Cuộc sống của những kẻ ngờ nghệch thì luôn khó chịu không yên: họ hoàn toàn bị tương lai chi phối làm cho xáo động.

9. Với nhiều người việc có của không phải là kết thúc cho những đau khổ bất hạnh của họ, mà chỉ là một khởi đầu

10. Chúng ta cần để ý đến những người mà mình sẽ ăn uống cùng, trước khi nhìn đến những đồ ăn thức uống được bày ra: vì ăn uống mà không có bạn bè thì khác gì sư tử với chó sói.

11. Tin ta đi, những lời của bạn sẽ trở nên vĩ đại hơn rất nhiều ở trên chiếc giường đơn sơ với tấm trải thô ráp: vì chúng sẽ không chỉ được nói ra, mà còn được chứng thực.

12. Nhiều người cứ mãi sống như thể họ mới bắt đầu cuộc đời vậy

13. Hãy làm mọi thứ như thể Epicurus đang quan sát bạn. Lúc mà bạn cần phải thu mình vào trong nhất lại chính là lúc mà hoàn cảnh đưa đẩy bạn ở giữa đám đông

14. Việc nhận ra những tội lỗi, sai trái của bản thân là khởi đầu của sự chữa lành, cứu rỗi

15. Ta không bao giờ mong muốn làm hài lòng đám đông: vì họ chẳng khi nào chấp nhận những hiểu biết của ta; còn thứ mà họ chấp nhận và tán dương, ta lại chẳng biết chút gì về chúng.

16. Chúng ta chỉ sống một lần: Không ai có thể sinh ra hai lần và cũng chẳng ai sống mãi. Nhưng bạn, người không thể làm chủ ngày mai, lại đang lảng tránh thời khắc này. Sự trì hoãn sẽ phá hủy cuộc đời, và vì vậy, chúng ta cứ mãi vội vàng và không bao giờ chuẩn bị cho cái chết của mình.

17. Một kẻ tội phạm có thể sẽ thành công trong việc che giấu tội lỗi của mình, nhưng hắn không bao giờ có thể hoàn toàn tự tin vào sự che giấu ấy

18. Nếu bạn muốn Pythocles trở nên giàu có, điều bạn cần làm không phải là đưa tiền hay chỉ cách cho ông ta kiếm tiền, mà thay vào đó hãy diệt bớt những ham muốn của ông ta

19. Ai mà không cần ngày mai thì sẽ chào đón ngày mai một cách nhiệt thành nhất.

Bản tiếng Anh:

1. If you live by nature, you will never be poor: if by opinion, you will never be rich.

2. Cheerful poverty is an honourable thing.

3. I said this not to many persons, but only to you: we are a large-enough theatre, one for the other.

4. You must be a bondman to philosophy, if you wish to gain true freedom.

5. If any one thinks his own not to be most ample, he may become lord of the whole world, and will yet be wretched.

6. We ought to select some good man and keep him ever before our eyes, so that we may, as it were, live under his eye, and do everything in his sight.

7. He enjoys wealth most who needs it least.

8. A foolish life is restless and disagreeable: it is wholly engrossed with the future.

9. With many the acquisition of riches is not an end to their miseries, but only a change.

10. We ought to look round for people to eat and drink with, before we look for something to eat and drink: to feed without a friend is the life of a lion and a wolf.

11. Trust me, your words will sound grander in a common bed and a rough coverlet: they will not be merely spoken then, they will be proved true.

12. Some people leave life as if they had just entered it.

13. Do everything as if Epicurus had his eye upon you. Retire into yourself chiefly at that time when you are compelled to be in a crowd.

14. The knowledge of sin is the beginning of salvation.

15. I never wished to please the people: for what I know, the people does not approve; and what the people approves, that I know not.

16. We are born once: twice we cannot be born and for everlasting we must be non-existent. But thou, who art not master of the morrow, puttest off the right time. Procrastination is the ruin of life for all; and, therefore, each of us is hurried and unprepared at death.

17. A wrongdoer may happen to remain concealed, but he cannot be confident of concealment

18. If you want to make Pythocles rich, what you must do is not add to his money but subtract from his desires

19. He who is least in need of the morrow will meet the morrow most pleasantly

Kết: Vậy là lại kết thúc 1 series :)

Dù chẳng thể sâu sắc như chàng-điệp-viên-Khắc-Kỷ nổi tiếng Seneca, lần thâm nhập vào 'tà giáo khoái lạc' Epicureanism này cũng đã mang lại cho mình thật nhiều. Đọc về cuộc đời những người như Epicurus thực sự khiến mình cảm thấy vững tin hơn rất nhiều về con đường mà bản thân đang cố gắng theo đuổi, dù vẫn biết là còn rất nhiều khó khăn gian nan phía trước.

Mình nghĩ, đúng như Pierre Hadot đã nói, Stoicism (chủ nghĩa khắc kỷ) và Epicureanism (chủ nghĩa khoái lạc), hai trường phái tưởng như đối nghịch ấy, có thể lại rất cần thiết bên cạnh nhau, bổ sung cho nhau,

để mỗi chúng ta có thể xây dựng cho mình một lối sống, một cuộc đời,
đúng như mình mong muốn.