Được tạo ra bởi Jack Kirby và Stan Lee vào năm 1965, với những đặc điểm thú vị về chính trị, xã hội, văn hóa... Inhumans từ lâu đã là một món ăn tinh thần quan trọng của Marvel Comics. Trong số những giống loài quyền năng nhất tập trung ở Trái Đất, độ nổi tiếng của Inhumans từng chỉ lép vế sau loài dị nhân (tham khảo bài viết này để phân biệt giữa hai giống loài). Trong số những Inhumans quyền năng nhất, nhiều người cũng đã góp mặt trong những tổ chức chính diện như Avengers, S.H.I.E.L.D., Illuminati... Hôm nay, hãy cùng mình điểm qua một số đầu truyện đáng đọc về Inhumans nhé!

Một cover của Alex Ross trong bộ truyện Earth X.

Vẫn là Earth X :v

Dành cho người mới đọc

INHUMANS (1998). Nhà văn: Paul Jenkins. Họa sĩ: Jae Lee. Đây là một trong những run hay nhất về Inhumans, nếu không muốn nói là hay nhất. 
INHUMANITY (2014). Nhà văn: Matt Fraction. Họa sĩ: Oliver Coipel, Dustin Weaver, Leinil Francis Yu. Inhumanity #1 tóm gọn phần lớn lịch sử hiện đại của Inhumans mà bạn cần biết, và nó còn là bộ truyện cần đọc để chuyển tiếp sang INHUMAN (2014).
INHUMAN (2014). Nhà văn: Charles Soule. Họa sĩ: Joe Madureira.
THE UNCANNY INHUMANS (2015). Nhà văn: Charles Soule, Ryan Stegman. Họa sĩ: Steve McNiven, Brandon Peterson, Ryan Lee.
– Ngoài ra có những series riêng như MS. MARVEL (2014 & 2016), BLACK BOLT KARNAK cũng rất hay và rất đáng đọc.

Khởi nguyên – Fantastic Four của bộ đôi Lee/Kirby

Với một thế giới comic thiên biến vạn hóa thì việc tìm đọc những bộ truyện từ đời tám hoánh là không cần thiết. Tuy nhiên với cặp bài trùng Stan Lee – Jack Kirby thì việc đó rất được khuyến khích! Đối với Inhumans, điều đó lại thêm phần quan trọng do bộ đôi tác giả cũng chính là cha đẻ của giống loài này. 

Để biết thêm chi tiết, hãy đọc Fantastic Four (1961) #36, 38-47, 62-65, Annual #5 [1]. Đọc thêm: #48, 50, 52, 54-61. Một số issue của THOR (1966) cũng có sự góp mặt của Inhumans dưới dạng backup story (không xuất hiện trên các trang đọc comic online). 
Những issue nói trên được collect trong INHUMANS: THE ORIGIN OF THE INHUMANS FANTASTIC FOUR / INHUMANS.

Inhumans (1998) của Paul Jenkins & Jae Lee

Sau series INHUMANS (1975), Inhumans hầu như vắng mặt trong thập niên 1980 và 1990, cho đến khi được Paul Jenkins và Jae Lee revamp trong series 12 issue INHUMANS (1998). Series này đã giành giải thưởng Eisner Award for Best New Series và nâng tầm Inhumans trở thành một thương hiệu ăn khách, đồng thời mở ra imprint Marvel Knight cho Marvel Comics.

Nhà văn: Paul Jenkins. Họa sĩ: Jae Lee.
Thứ tự đọc: Inhumans (1998) #1-12. 
*Hãy đọc thêm one-shot Inhumans 2099 (do Robert Kirkman, cha đẻ The Walking Dead chấp bút) và series INHUMANS (2003) nếu bạn thưởng thức INHUMANS (1998). Về continuity, Inhumans đã tái định cư trên Mặt Trăng từ INHUMANS (2000), nhưng mình không đề xuất đọc series này.
Cảm nhận cá nhân: Với chỉ 12 issue, bộ đôi tác giả đã xây dựng, bồi đắp thêm rất nhiều cho giống loài Inhumans, về các khía cạnh chính trị, xã hội, văn hóa và con người. Đồng thời, bộ truyện tôn tạo vị chân vương Black Bolt, đúng với câu "Sức mạnh to lớn đi đôi với trọng trách lớn lao". Như thường lệ, để lập ra một thánh nhân thì phải chỉ điểm kẻ tội đồ, và những xung đột, mâu thuẫn "thù trong giặc ngoài" cũng được Paul Jenkins xây dựng tốt. Họa phẩm của Jae Lee khiến cho bộ truyện từ đời tám hoánh vẫn dễ tiếp cận đối với độc giả hiện đại. Tóm lại, INHUMANS (1998) là một series phải đọc nếu bạn muốn tìm hiểu Inhumans.

Silent War (2006) 

SILENT WAR (2006) là một trong số ít những event lấy Inhumans làm tâm điểm. Tuy nhiên, nó không được đánh giá cao cả về nội dung lẫn minh họa.

Nội dung: Sau khi bị tước đi sức mạnh hậu HOUSE OF M, Quicksilver lợi dụng cuộc hôn nhân của mình với công chúa Inhuman Crystal để lấy trộm khoáng thạch Terrigen từ Attilan. Cuối cùng, chúng lọt vào tay chính quyền Mỹ, Black Bolt tuyên chiến với nhân loại trong SILENT WAR.
Thứ tự đọc: Son Of M #1-6, Silent War #1-6.
Cảm nhận cá nhân: Với mình, đây là một cuộc chiến phi nghĩa mà cả hai phe tham chiến đều đưa ra những quyết định rất nghèo nàn. Sự xây dựng nhân vật của Black Bolt khá là chệch hướng (out of character). Ngoài ra, có nhiều quyết định sẽ khiến bạn ức chế không ít thì nhiều. Dù vậy, một số yếu tố từ cuộc chiến cũng được nhắc lại nhiều lần, đặc biệt là trong WAR OF KINGS nên SILENT WAR cũng được nhắc đến ở đây.

War of Kings (2009) – Đế vương chi chiến


Nội dung: Hậu SECRET INVASION, tộc Inhumans với tổn thất nghiêm trọng đã quyết định sát nhập với đế chế Kree. Tuy nhiên, cuộc tấn công hôn nhân chính trị Inhumans-Kree của đế chế Shi'ar đã châm ngòi cho WAR OF KINGS (Đế vương chi chiến), một cuộc chiến trường kỳ để lại tổn thất trầm trọng cho toàn vũ trụ.
Thứ tự đọc:
Guardians of the Galaxy (2008) #7-12.
Secret Invasion: Inhumans #1-4 (khuyến khích đọc thêm New Avengers: Illuminati #1, #5Secret Invasion #1-8 trước đó). 
X-Men: Emperor Vulcan #1-5.
War of Kings Saga #1.
Secret Invasion: War of Kings #1.
X-Men: Kingbreaker #1-4.
War of Kings: Darkhawk #1.
Nova (2007) #22-23.
War of Kings: Darkhawk #2.
War of Kings #1.
Nova (2007) #24.
War of Kings #2.
War of Kings: Savage World of Skaar #1 (2009).
War of Kings: Warriors #1-2.
War of Kings: Ascension #1.
Guardians of the Galaxy (2008) #13.
Nova (2007) #25.
War of Kings #3.
War of Kings: Ascension #2.
Guardians of the Galaxy (2008) #14.
Nova (2007) #26.
War of Kings #4.
War of Kings: Ascension #3.
Guardians of the Galaxy (2008) #15.
Nova (2007) #27.
War of Kings #5.
War of Kings: Ascension #4.
Guardians of the Galaxy (2008) #16.
War of Kings #6.
Guardians of the Galaxy (2008) #17.
Nova (2007) #28.
War of Kings: Who Will Rule? #1 (2009).
Guardians of the Galaxy (2008) #18-19.
Nova (2007) #29-31.

Realm of Kings (2009) – Đế vương chi giới

Khi Black Bolt được cho là đã hy sinh sau WAR OF KINGS, Medusa lên ngôi thay thế, trị vì giống loài Inhumans và cố gắng níu kéo mối quan hệ với đế chế Kree. Tình hinh chính trị trên toàn vũ trụ được chuyển dịch trong hậu truyện REALM OF KINGS.

Thứ tự đọc: 
Realm of Kings #1.
Guardians of the Galaxy (2008) #20-24.
Nova (2007) #32-35.
Realm of Kings: Imperial Guard #1-5.
Realm of Kings: Inhumans #1-5.
Realm of Kings: Son of Hulk #1-4.

Đóng góp của Jonathan Hickman trong Fantastic Four

Từ lâu, đầu truyện FANTASTIC FOUR đã có ý nghĩa quan trọng với giống loài Inhumans. Với bút pháp xây dựng thế giới (world-building) trứ danh, trong run FANTASTIC FOUR (2013), Jonathan Hickman cũng đã tiếp nối truyền thống đó bằng việc bồi đắp thêm cho mythos của Inhumans. Để biết thêm chi tiết, hãy đọc Fantastic Four #577, FF #5-11Fantastic Four #600-603.
(Mình khuyến khích đọc trọn bộ run, vì nó hay cực. Nuff' said!)

Inhumans: By Right of Birth (2013)


Nhà văn: Lou Mougin, Ann Nocenti. Họa sĩ: Bret Blevins, Richard Howell.
Nội dung: INHUMANS: BY RIGHT OF BIRTH thực tế là tên chính thức của một hợp tuyển bao gồm Marvel Graphic Novel: The Inhumans Inhumans: The Untold Saga. Marvel Graphic Novel: The Inhumans xoay quanh những mâu thuẫn trong xã hội Inhumans: những luật lệ duy trì nòi giống sắt đá, sự đấu tranh nội tâm của Black Bolt và Medusa giữa trách nhiệm của hoàng gia với thiên chức làm cha mẹ, cùng với sự nổi dậy của phe Alpha Primitive. Còn Inhumans: The Untold Saga kể lại và thêm thắt khởi đầu của Inhumans trong run Fantastic Four của Stan Lee/Jack Kirby.

Infinity (2013)

INFINITY (2013) là một dấu mốc quan trọng trong hành trình dẫn dắt đến cao trào SECRET WARS (2015) của bố già Jonathan Hickman, với phần đóng góp không nhỏ đến từ giống loài Inhumans

Nội dung: Thanos cùng Black Order xuống Trái Đất để tìm và diệt con trai hắn – Thane, tình cờ cũng là một Inhuman. Do đó, về phần Inhumans, Black Bolt bị Thanos đe dọa cống nạp thủ cấp của mọi thanh niên Inhuman với độ tuổi 16-22 (giết nhầm còn hơn bỏ sót).
Thứ tự đọc: Thứ tự đầy đủ của INFINITY có thể được tham khảo ở đây. Những issue liên quan nhất đến Inhumans là Infinity #4New Avengers #12.
Ngoài ra hãy đọc trọn bộ run NEW AVENGERS (2012) để theo dõi sự góp mặt của Black Bolt vào hội kín Illuminati.

Inhumanity (2014)

Sau khi quả bom Terrigen kích nổ gây nên sự sụp đổ của vương quốc Attilan trong INFINITY, làn sương Terrigen lan tỏa khắp Trái Đất và sản sinh ra thế hệ Inhuman mới.

Nhà văn: Matt Fraction. Họa sĩ: Oliver Coipel.
Thứ tự đọc: 
Inhumanity #1.
Inhumanity: The Awakening #1.
Inhumanity #2.
Inhumanity: The Awakening #2.
Avengers A.I. #7.
Avengers Assemble #21-23.
Inhumanity: Superior Spider-Man #1.
Mighty Avengers (2013) #4-5.
Indestructible Hulk #17-19.
Uncanny X-Men (2013) #15.
New Avengers #13.
Inhuman #1.
Iron Man #20.
Làn sương Terrigen này đã đánh thức rất nhiều Inhuman, mà tiêu biểu là tân Ms. Marvel Kamala Khan, một thiếu niên người Mỹ gốc Palestine. Để biết thêm chi tiết, hãy đọc MS. MARVEL (2014) và các bộ truyện liên quan về cô bé này.

Thời kỳ của Charles Soule (2014-2016)


Hậu INFINITY INHUMANITY, nhà văn Charles Soule trở thành người cầm cân nảy mực giống loài Inhumans trong thời kỳ Marvel NOW!, với INHUMAN (2014). Series này và các hậu bản đồng tác giả sẽ khai thác ảnh hưởng của sự lan tỏa Terrigen Mist và các hậu quả khác sau INFINITY [2]. Sự ra đời của Inhuman Kamala Khan, "Ms. Marvel nhí" và series MS. MARVEL (2014) cũng đóng góp vào continuity của Inhumans. Thứ tự đọc sẽ là:
*Mình thấy các series Inhumans nói riêng của Charles Soule đọc hơi chán, nhưng ngặt nỗi là ổng viết nhiều nên phải thuận theo thôi. Nhưng nếu không thích thì cũng nên đọc MS. MARVEL (2014)!!!
Ms. Marvel (2014) #1-5 (highly recommended).
Inhuman #2-3.
Ms. Marvel (2014) #6-11.
Inhuman #4-12.
Ms. Marvel (2014) #12.
Inhuman #13.
Ms. Marvel (2014) #13-15.
Inhuman #14, Annual #1.
Uncanny Inhumans (2015) #0.
Ms. Marvel (2014) #16-19.

Hậu SECRET WARS (2015), đa vũ trụ Marvel được khôi phục, mở ra thời kỳ All-New, All-Different Marvel. Hàng loạt series mới được ra đời, bao gồm UNCANNY INHUMANS (2015), ALL-NEW INHUMANS (2016), MS. MARVEL (2016) KARNAK. Thứ tự đọc sẽ là:
Uncanny Inhumans #1-4..
All-New Inhumans #1-4.
Ms. Marvel (2016) #1-6.
Uncanny Inhumans #5-10.
Karnak #1-6 (highly recommended).
All-New Inhumans #5-11.
Uncanny Inhumans Annual #1.
Ms. Marvel (2016) #12-17.

Đến đây, hậu CIVIL WAR II (2015), Marvel NOW! 2.0, đợt phát hành mới của Marvel Comics trình làng, đánh dấu sự ra đời của các series như MOSAIC, BLACK BOLT ROYALS. Thứ tự đọc sẽ là:
Mosaic #1-8.
Uncanny Inhumans #15-17.
Đến đây, giống loài Inhumans đối đầu với dị nhân trong INHUMANS VS X-MEN.

Inhumans Vs. X-Men (2016)

Terrigen Mist là sinh khí với Inhumans, nhưng lại là tử khí với dị nhân. Điều này dẫn đến sự tranh chấp quyền lợi giữa hai giống loài, mà cao trào là sự kiện INHUMANS VS X-MEN (2016) đã được Inhuman Ulysses tiên đoán trong nội chiến CIVIL WAR II (2015).

Nội dung: 8 tháng trước, các X-men khám phá bí mật chết chóc của Terrigen Mist đối với dị nhân. Sau khi thử mọi giải pháp hòa bình lẫn cứng rắn, dị nhân và Inhumans tuyên chiến với nhau vì sự sống còn của hai giống loài.
(Nếu bạn là fan dị nhân, đừng đọc bộ này. Mình cảnh báo rồi đấy. Và đa số là ghét chứ không riêng gì fan dị nhân)
Thứ tự đọc: Thứ tự đầy đủ có thể được tham khảo ở đây, tuy nhiên tôi chỉ đưa ra những issue quan trọng với Inhumans.
Death of X #1-4.
Inhumans vs. X-Men #0-2.
Uncanny Inhumans #18.
Inhumans Vs X-Men #3-4.
Uncanny Inhumans #19.
Inhumans Vs X-Men #5-6.
Uncanny Inhumans #20.

ResurrXion (2017)


Sau khi IvX kết thúc, năm 2017, cả hai giống loài dị nhân và Inhumans bước vào kỷ nguyên phục hưng RESURRXION. Một số đầu truyện liên quan, bao gồm MOSAIC UNCANNY INHUMANS bị cancel. Với Inhumans, Thứ tự đọc sẽ là:
Inhumans Prime (2017).
Royals #1-8.
Black Bolt #1-7 (highly recommended).
Ms. Marvel (2016) #18-24.
Inhumans: Once and Future Kings #1-5.
Royals #9-12
Inhumans: Judgement Day (2018) #1.
Black Bolt #8-12.
Lockjaw #1-4.
Ms. Marvel (2016) #25-30.

Secret Warriors (2017)


Nhà văn: Matthew Rosenberg. Họa sĩ: Javier Garrón.
Nội dung: Khi thực tại bị thay đổi và Captain America trở thành đặc vụ của Hydra trong SECRET EMPIRE, đặc vụ S.H.I.E.L.D. Daisy Johnson (Quake), đồng thời cũng là một Inhuman tuyển mộ Ms. Marvel, Moon Girl & Devil Dinosaur, Karnak và Inferno vào nhóm Secret Warriors, chiến đấu vì giống loài, vì nước Mỹ.
Thứ tự đọc: Secret Warriors (2017) #1-12.
Cảm nhận cá nhân: Ai thích Quake trong Agent of S.H.I.E.L.D. thì hẳn sẽ thích bộ này. Và nó hay một cách bất ngờ.

Death of the Inhumans (2018)

Sau khi loạt phim Inhumans (2017) bị chê là "thảm họa truyền hình"  thì một năm sau, Marvel Comics cũng quyết định khai tử giống loài Inhumans bằng bộ truyện DEATH OF THE INHUMANS (2018), nhường đường cho sự tái xuất của loài dị nhân vào năm 2019 [3]. Nói không ngoa thì cho đến bây giờ (2021), Inhumans vẫn còn là con ghẻ của Marvel, không hẹn ngày về. Đọc thêm giả thuyết của Comik Nerd về tương lai của Inhumans.

Nhà văn: Donny Cates. Họa sĩ: Ariel Olivetti.
Nội dung: Ngày khải huyền, Ragnarok của loài Inhumans đã đến khi người Kree phát triển Vox, một siêu chiến binh với năng lực vô biên. Trước thế địch hùng mạnh, Black Bolt đã buộc phải thực hiện một quyết định khó khăn...
Thứ tự đọc: Death of Inhumans #1-5. Không có tie-in nào khác.
*Mình nghĩ không cần đọc trước những đầu truyện trong ResurrXion vì đằng nào những tuyến truyện còn dở dang cũng bị quăng đi hết trong DEATH OF INHUMANS.
Cảm nhận cá nhân: Sau khi đọc lại lần 2 thì mình thấy nó ổn. Phẩm cách đế vương và lòng anh dũng của Black Bolt được khắc họa rất rõ ràng. Tạo hình của phản diện Vox trông rất ngầu và mang tính đe dọa cao. Được Donny Cates chấp bút, nội dung của truyện cũng khá sáng tạo và thuyết phục.
Sau đó bạn có thể tiếp tục đọc Ms. Marvel (2016) #31-38, Magnificent Ms. Marvel (2019) #1-6.

Earth X (1999) của Alex Ross


EARTH X (1999) được coi là KINGDOM COME của Marvel Comics, kể về một tương lai tăm tối của vũ trụ Marvel, nơi loài người đều sở hữu siêu sức mạnh và chủ nghĩa siêu anh hùng bị xem nhẹ và coi thường. Và Black Bolt cùng với giống loài Inhumans chịu trách nhiệm không nhỏ trong viễn cảnh này. Vũ trụ Earth X của Alex Ross (Earth-9997) còn được mở rộng ra hai hậu bản và một tiền truyện, nhưng chỉ có series chính đào sâu vào hoàng đế Black Bolt và Inhumans.

Bạn thấy sao về danh sách đề xuất này? Xin đừng lặng im như Black Bolt mà hãy đóng góp ý kiến để mình cải thiện nhé!

[1] Inhumans chính thức xuất hiện trong Fantastic Four (1961) #45, tuy Medusa và Gorgon đã xuất hiện trước đó.
[2] Từ sau INHUMANITY, các bộ truyện của Inhumans tăng nhanh đến chóng mặt, thậm chí còn có người cho rằng Marvel muốn dùng Inhumans để thay thế dị nhân, do lúc đó bản quyền phim X-Men còn nằm trong tay Fox. Tuy nhiên sau khi Disney mua lại Fox thì Marvel Comics đã đẩy mạnh việc sáng tác dị nhân, đẩy Inhumans ra rìa (trước đó thì Inhumans cũng đã trận vong trong DEATH OF INHUMANS).
[3] Trích lời tiền bối Nguyệt: "Ai cần một chủng loài với mỗi cá nhân có một sức mạnh trong khi trước đó đã có một chủng loài cùng với mỗi cá nhân có một siêu sức mạnh nhưng lại nổi tiếng hơn? Giống như kiểu nhét Hercules vào trong khi đã có Thor rồi." ¯\_(ツ)_/¯