CHỌN LỌC THÔNG TIN CHIA SẺ

Càng tiếp cận nhiều với mạng xã hội và mạng toàn cầu, người ta càng có nhiều cơ hội nhận biết hàng trăm ngàn luồng thông tin đa dạng hơn. Nhưng cũng vì thế mà nhiều trường hợp lũng loạn thông tin đã gây ra các kết quả, phản ứng tiêu cực.

Vào khoảng giữa năm 2017, mạng facebook Việt Nam rầm rộ đăng thông tin về một thầy giáo bị tố cáo là ấu dâm học sinh tiểu học. Ngay lập tức, thông tin này được chia sẻ với tốc độ chóng mặt cùng những lời chửi rủa khủng khiếp. Vị thầy giáo trong thông tin tố cáo nói trên đã phải lao đao vì những luồng chia sẻ và chịu sự khinh thị của người xung quanh. Nhưng chỉ vài tuần sau đó, báo chí đã vào cuộc và đưa ra kết quả: những thông tin trên hoàn toàn bịa đặt. Có nhiều bằng chứng cụ thể cho thấy vị nhà giáo trên đã nghỉ hưu và có bằng chứng ngoại phạm trong ngày phát hiện nạn nhân bị dâm ô. Và dĩ nhiên, “cộng đồng mạng” không bao giờ có được lời xin lỗi chính thức về việc làm khốn khổ một quãng đời của vị thầy giáo này.

Cũng vào trung tuần tháng 7 năm nay, mạng xã hội tiếp tục chia sẻ hình ảnh về hai nữ sinh với đầy đủ thông tin liên lạc kèm theo tiêu đề: “Hai nữ sinh bị bắt vì hiếp dâm một thanh niên đến chết”. Và dĩ nhiên sau khi điều tra làm rõ, công an và các cơ quan chức năng khẳng định thông tin trên hoàn toàn là bịa đặt. Cuối cùng, những người chịu thiệt hại về tinh thần nhiều nhất là hai cô gái bị lấy hình bất hợp pháp và bị bêu riếu trên mạng. Còn những người vài ngày trước vẫn chửi rủa, miệt thị? Họ lặng lẽ ngậm miệng và chẳng hề có lấy một lời xin lỗi.

Còn nhiều vụ việc khác từng dấy lên thành “trend” trong thế giới ảo như Mì gõ bỏ trùng để làm ngọt nước, người Trung Quốc làm rau giả hay Hủ tiếu gõ nấu chuột cống cho khách ăn…tràn lan trên mạng và được chia sẻ ào ạt vô tội vạ. Hậu quả từ những hành động này là sự ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế, đời sống, các mối quan hệ, sức khỏe tinh thần và thể xác của đối tượng được nhắc đến. Và dĩ nhiên, đây cũng là hồi chuông báo động liên tục về tình trạng chia sẻ thông tin vô tội vạ của đa số người dân Việt Nam ở hiện tại.

Có rất nhiều bài viết trước đó về việc tiêu thụ thông tin độc hại không chọn lọc sẽ gây ra những hậu quả xấu. Nhưng trước sự hỗn loạn của mạng xã hội – nơi mà người người nhà nhà dễ dàng chia sẻ và tiếp cận các loại thông tin thượng vàng hạ cám, thì những bài viết trên như muối bỏ bể. Có rất nhiều ý đồ xấu và tốt ở phía sau câu kêu gọi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội, mà nếu không suy xét kĩ thì rất có thể bạn sẽ tiếp tay cho những bọn tội phạm mất tính người.

Trong một vụ việc nổi cộm trên mạng xã hội facebook, nhất là trong nhóm hội những người yêu thích việc từ thiện cho thấy kết quả của vụ lừa đảo ghê tởm: Một tài khoản thường xuyên đăng tin báo về những mảnh đời bất hạnh và đứng ra nhận tiền bạc, đồ đạc cứu trợ – từ thiện thực chất đã sử dụng tất cả số tiền đó cho mục đích cá nhân của mình. Nhiều vụ từ thiện trong đó đều bắt nguồn từ những hình ảnh vô thưởng vô phạt, thậm chí có những hình ảnh được lấy từ…người đã chết vài năm trước đó. Hàng trăm người nhẹ dạ cả tin đã và vẫn tiếp tục chuyển khoản tiền bạc về tài khoản của kẻ lừa đảo, và với niềm tin mình đã giúp ích cho nhiều mảnh đời bất hạnh, họ vô tư tươi cười hồ hởi mà không biết rằng những đồng tiền đó chỉ giúp cho kẻ lừa đảo ăn xài phung phí.

Rất nhiều trong số những tin đồn thất thiệt được chia sẻ dưới dạng tâm sự là phương thức của những kẻ bán hàng vô tâm. Các câu chuyện về cướp giật, bán hàng mất vệ sinh…đều được dàn dựng một cách bừa phứa và vô lương tâm. Từng có một đoạn clip gây sốt trên mạng xã hội về việc một cô bán trà đá trước trung tâm làm đẹp ở Hà Nội dùng nước rửa chân pha trà cho khách. Và sau này sự việc bị phanh phui ra rằng chính những người ở trung tâm làm đẹp đó đã giả dạng và dàn dựng đoạn clip trên, nhằm mục đích thu hút người xem và gia tăng khách hàng quan tâm tới trung tâm này.

Và cũng như rất, rất nhiều trường hợp khác, các thông tin trên được chia sẻ với tốc độ chóng mặt. Người chia sẻ thậm chí không quan tâm đến việc các hình ảnh, clip đính kèm liệu có thật là tội phạm hay chỉ là một người vô tội.

Đằng sau lời kêu gọi chia sẻ thông tin luôn có hai mục đích cụ thể: tốt và xấu. Thật đáng buồn rằng các mục đích xấu hiện nay lại chiếm đa phần hơn và thậm chí còn có thể gây hại tới tư duy và đời sống của những người trong cuộc lẫn những người chia sẻ.

Tin tức bao gồm hai loại chính: có ít và độc hại. Các tin tức không có bằng chứng và lý lẽ cụ thể thường là loại tin tức gây lệch lạc, ít có giá trị, gây độc hại cho cơ thể lẫn tư duy của bạn và ức chế suy nghĩ của người tiếp cận.

Những tin tức độc hại này có thể khiến bạn suy nghĩ lệch lạch, không rèn luyện được tư duy phản biện và đặc biệt là khiến tư tưởng của bạn trở nên nông cạn hơn. Các bài viết vô thưởng vô phạt và không có nguồn gốc cụ thể tùy theo mục đích mà có thể khiến bạn ăn uống theo những chế độ độc hại, hoặc lừa đảo kinh tế và thậm chí còn có thể gây ảnh hưởng tới tính mạng.

Điều đáng mừng là, những bài viết chứa thông tin độc hại đều có thể dễ dàng nhận ra nếu bạn chú ý đến kĩ hơn. Vì thế, trước khi nhấn nút ‘chia sẻ’ cho bất cứ bài viết nào, hãy suy nghĩ thật kĩ và đọc lại một cách tỉ mỉ toàn bộ thông tin có trong đó.

Trong thời đại nhiễu loạn thông tin như hiện tại, mỗi người đều cần phải tự bảo vệ mình bằng cách rèn luyện tư duy phản biện và học cách chọn lọc thông tin chia sẻ. Hãy luôn nhớ rằng sau mỗi lần bấm “chia sẻ” của bạn, là một con người thực sự và nhiều con người thực sự sẽ bị ảnh hưởng đến bởi thông tin đó.

Với nút “chia sẻ” quá dễ dàng, người ta thường bỏ qua các vấn đề về tư duy và lương tâm mà chỉ thực hiện hành động trước rồi quên béng đi mất. Học cách lưu tâm hơn đến những tác động mà bạn có thể gây ảnh hưởng tới cuộc đời một người khác, là cách để bạn kiểm soát hành động chia sẻ vô tội vạ của mình. Thế giới đã đủ vội vã rồi, chúng ta đâu cần phải chạy theo nó làm gì phải không?