Trước thời đại của CGI&VFX, các tác phẩm kinh điển trước năm 2000 ( P.3)

Nhân cách của con người chủ yếu được tạo thành từ điều gì? Quá khứ? Xã hội? Quy tắc? Kỷ luật? Sự nuôi dưỡng? Giáo dục? Các mối quan hệ? Nói ngắn gọn là toàn bộ yếu tố bên ngoài và bên trong, những thứ đó phải luôn được xem xét cùng nhau.

Trong phần ba và cũng là phần cuối cùng về các tác phẩm điện ảnh tuyệt vời từng được tạo ra vào cuối thế kỷ trước này sẽ là những phim tập trung khá nhiều vào nhân cách các nhân vật chính. Bao gồm một con quỷ lịch lãm, một người lính, hai thanh tra cảnh sát, và một thiên tài chẳng biết gì cả.

Nếu các bạn muốn xem thêm phần 1 thì nó ở đây, hoặc phần 2 ở đây nhé.

Trước khi biết đến những Mật mã Da Vinci, Thiên thần và Ác quỷ, Sherlock của RDJ hay series của Benedict Cumberbatch, thì kiệt tác trinh thám đầu tiên đã gây ấn tượng mạnh với mình là Sự im lặng của bầy cừu (1991).

Tác phẩm này giống như The Shining của Stanley Kubrick, nó đã không còn là một bộ phim thông thường mà đã trở thành một phần của văn hóa đại chúng. Nếu bạn hỏi những người sinh ra vào thế hệ 9x có niềm đam mê với phim ảnh thì trên 90% có lẽ đều trả lời họ biết bộ phim này. Còn lý do mà họ nhớ nó, là vì bác sĩ Hannibal Lecter do Athony Hopkins thủ vai.

Một nhân vật phức tạp bậc nhất điện ảnh.

Bác sĩ Hannibal trên phim có lúc là một con người vô cùng lịch lãm, sau đó người xem sẽ biết được rằng ông từng cắn nát mặt một cô y tá, rồi nhận ra ông cực kỳ yêu thích nhạc cổ điển và hội họa, tiếp đến lại biết ông đã giết Miggs, một tên tâm thần đã xỉ nhục Clarice Starling ở cùng nhà tù với ông - chỉ bằng lời nói, rồi lại phát hiện ra ông là một thiên tài có thể tìm ra hung thủ một vụ sát nhân hàng loạt chỉ bằng cách xem hồ sơ.

Để hiểu được quá khứ của ông và phần nào tại sao FBI không thể giết con ác quỷ này mà chỉ giam ông, mọi người có thể xem thêm các phần phim tiếp theo được sản xuất một thập kỷ sau đó từ tiền đề thành công của Sự im lặng của bầy cừu bao gồm Rồng đỏ (2002), Hannibal (2001), và Hannibal trỗi dậy ( 2007) để biết thêm về cuộc đời con quỷ bước ra từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Thomas Harris. 

Giống như thuyết nguyên nhân của Sigmund Freud đã chỉ ra những người có quá khứ đau buồn thường hành động rất khó hiểu. Người xem có thể thấy ông có vài nét tương đồng với Sherlock của Conan Doyle, một người cực kỳ thông minh nhưng nội tâm có phần hỗn loạn, không theo chủ nghĩa anh hùng, vô trật tự một cách quy tắc và chỉ làm theo thang giá trị riêng của bản thân. 

Hannibal có thể giết một người mà ông chẳng hề quen biết, chỉ vì nhìn người đó ngon (theo đúng nghĩa đen), hay vì ông thấy kẻ đó không tuân theo những quy tắc mà bản thân ông coi trọng. Lecter sẽ rút gan một kẻ chuyên bắt nặt người yếu thế và ăn nó cùng với chút rượu Chianti, nhưng ông sẽ không đụng tới những người cũng có một quá khứ đau buồn (miễn là người đó không chà đạp các quy tắc ông coi trọng), khá là giống với The Horde trong phim Split.

Nói một cách ngắn gọn, đây là một nhân vật không thể hiểu được, người xem đa phần sẽ ngưỡng một sự lịch lãm của ông, ngưỡng mộ trí thông minh của ông, nhưng để làm bạn hay làm hàng xóm với ông thì có thể bạn sẽ muốn suy nghĩ lại.

Quân đội khắc nghiệt như thế nào? Chỉ có người từng tham gia quân đội mới biết.

Đất nước - mệnh lệnh - đồng đội là ba thứ bạn phải luôn đặt lên hàng đầu nếu bản thân là một người lính.

Nếu cấp trên đề ra cho cấp dưới một mệnh lệnh có phần trái với lương tâm hay đạo đức của bản thân thì người đó có nên làm không? Việc đó sẽ ảnh hưởng đến cả bản thân người đó từ nay đến cuối đời thì sao, ảnh hưởng cả gia đình cá nhân đó nữa. Nhưng nếu không làm sẽ bị ghép vào tội làm trái lệnh. Thế thì phải xử lý thế nào.

A Few Good Men của Aaron Sorkin tuy đặt trong bối cảnh quân đội nhưng đây là câu chuyện bạn có thể bắt gặp ở bất kỳ góc nào của thế giới. 

Trường hợp của những người thấp cổ bé họng một mật trung thành với cấp trên rồi bị vứt bỏ, mong muốn được ai đó, những người xung quanh lên tiếng giúp đỡ như Dawson và Downey để chống lại Nathan Jessup, một tên tướng lộng quyền và kiêu ngạo.

Giống như một câu nói của tiến sĩ Herskine trong Captain America: The First Avenger, những kẻ đã biết đến sức mạnh cả đời có thể sẽ mất đi sự tôn trọng đối với sức mạnh đó.

Tuy câu chuyện chỉ xoay quanh một số ít nhân vật và cũng không có nhiều ít tố bất ngờ nhưng để so sánh Chỉ vài người tốt với các phim khác cùng thể loại tranh tụng ở tòa án thì nó đã được làm khá tốt. Quá trình tranh tụng của các luật sư được làm khá thật, và không có những cú twist kiểu như đột nhiên lòi ở đâu ra một nhân chứng hay một chi tiết nào đó khiến cho nhân vật chính của chúng ta lộn cái bàn rồi tất cả mọi người đều ra về trong hạnh phúc.

Không. Ở đây tội ác đã gây ra thì tất cả mọi cá nhân có liên quan đến nó đều phải nhận trách nhiệm.

Tham ăn, tham lam, dâm dục, lười biếng, kiêu ngạo, ghen tỵ và giận dữ. Thất đại tội.

Những khái niệm bước ra từ kinh thánh và The Divine Comedy (Thần khúc) của Dante Alighieri đã luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho rất nhiều tác phẩm khác, cả văn học, điện ảnh, lẫn các sản phẩm thuộc về văn hóa đại chúng.

Mặc dù là một tác phẩm được phân loại theo thể loại trinh thám nhưng chủ đề mà Se7en  nhắm đến là sự thay đổi trong con người.

Một tên sát nhân thiên tài giết người hàng loạt bằng những phương thức khiến cho nạn nhân của hắn trong như là tội đồ của một đại tội, nhưng chuyện đó chẳng quan trọng, các nạn nhân đã chết cũng chẳng quan trọng, dù cho họ bị giết bằng cách tàn bạo nhất. 

Đây là câu chuyện của một người chập chững gia nhập xã hội và một người đã sẵn sàng rời bỏ nó.

Brad Pitt vào vai David Mills, một thám tử chiếu mới, vẫn chưa biết gì nhiều, hăng hái, tự cao, yêu vợ, các đặc điểm mà bạn có thể tìm thấy ở bất kỳ người trẻ nào. Được phân vào một vụ án ở tầm của những người như Somerset (do Morgan Freeman thủ vai), một thám tử sắp sửa về hưu vì đã chứng kiến quá nhiều bất công, quá nhiều thối nát, và quá nhiều mặt tối của xã hội.

Ngay từ giây phút đầu tiếp cận vụ án này, Somerset đã biết Mills chưa sẵn sàng. Ông biết ngay rằng đây là một trong những thứ ông đã chứng kiến quá nhiều suốt đời mình để có thể ra quyết định rồi bỏ thành phố.

Thế giới của Se7en tạo ra chỉ có hai con đường cho bạn lựa chọn, một là bạn chịu đựng đến khi không thể chịu được nữa, hai là như trường hợp của Mills.

Cho một chút xúc tác vào để đẩy nhanh tiến trình phản ứng, anh là đại diện cho những cá nhân phải gánh chịu thay đổi đột ngột. Trong hết thảy mọi chuyện, đầu óc của con người ta cần có thời gian chuẩn bị để có thể thích nghi. Như việc bạn không thể bắt một người chẳng tập luyện gì tham gia một cuộc thi marathon. Hay không thể thông thạo một ngoại ngữ chỉ trong vòng nửa năm.

Và cũng không thể cho một người chưa trải qua nhiều chuyện va chạm với một biến cố quá lớn. Đó sẽ là công thức để tạo ra một con quái vật, trong trường hợp bạn chủ định làm vậy. Giống như một câu thoại nổi tiếng của The Killing Joke ra mắt năm 1988 kể về quá khứ của hoàng tử tội phạm của Gotham, tất cả những gì cần để biến một người từ tốt thành xấu, là một ngày  tồi tệ.

Bạn có nhận ra điểm chung giữa Alan Turing trong The Imitation Game và Sherlock Holmes của Arthur Conan Doyle không?

Một người suốt ngày nghiên cứu hóa học, tâm lý học, và đâm đầu vào những vụ án. Người còn lại dành hầu hết thời gian của mình cho máy tính và mật mã học. Không có bạn. Nhiều người thường dùng từ lập dị cho các trường hợp này, nhưng để nói một cách hơi hoa mỹ, đó là cái giá mà những thiên tài phải trả.

Trong khi câu chuyện của các Sherlock Holmes, Alan Turing, Mark Zuckerberg, Steve Jobs,... trên màn ảnh có phần hơi kịch hóa quá mức thì Good Will Hunting cho người xem một cái nhìn gần gũi hơn, nhẹ nhàng hơn, con người hơn về những cá nhân được gọi là thiên tài.

Có thể là họ biết rất nhiều đối với lãnh vực mà họ quan tâm và dành thời gian, có thể họ nhớ nhanh hơn người khác do biết cách lọc và sắp xếp thông tin, họ cũng có thể giỏi nhiều lãnh vực cùng lúc vì biết liên kết thông tin, nhưng không có nghĩa là họ biết mọi thứ. 

Có một thứ khiến cho họ cùng một lúc là những người đã biết tất cả nhưng đồng thời lại không biết gì cả. Là họ không biết cách để kết nối giữa con người với con người. Các thiên tài không cần tốn thời gian tìm hiểu cuộc đời của ai đó vì họ có thể đọc được nó qua một bức tranh người đó vẽ ra. Nhưng đó là một ảo tưởng của tri thức, trong thật tế, khi muốn hiểu được một người, bạn phải cần một khoảng thời gian xấp xỉ ít nhiều bằng cả cuộc đời của người đó.

Thiên tài đi cùng với quá khứ đau buồn có lẽ là combo tồi tệ nhất trong menu mix đặc điểm các nhân vật, bởi vì nếu nhân vật đó sa ngã, bạn không thể trách họ, còn nếu nhân vật đó không thành công, bạn sẽ thấy tiếc cho họ. 

Dù Will có giải được bài toán mà một giáo sư đại học từng đoạt giải thưởng tương đương với nobel toán học đã chật vật trong nhiều năm thì cậu vẫn sẽ chọn giao du với những người sẽ không bao giờ bỏ rơi cậu, bất kể xuất thân hay giai cấp, cậu sẽ chọn những người trung thành với cậu, làm một công việc chẳng ảnh hưởng hay cần tương tác với ai thay vì ở một công ty với mức lương 17.000 cùng phúc lợi đầy đủ.

Good Will Hunting có thể gọi ngắn gọn là bộ phim của những thiên tài. Giáo sư Sean Maguire cũng là một thiên tài khi có thể khiến cho một nhân vật như Will mở lòng. Có thể chịu được cách cư xử không giống ai của cậu, kiên nhẫn với cậu, lắng nghe cậu, và quan trọng là mở lòng với cậu trước. 

Ben Affleck và  Matt Damon, những người đã viết ra kịch bản đối thoại giữa các nhân vật trong phim cũng là thiên tài. Đó không phải những màn đối thoại thông thường đa số nhà văn đều có thể viết, mà bạn có thể thực sự cảm nhận thấy câu chuyện của những nhân vật này, là khao khát có được một người để cùng chia sẻ của Will, và của cả giáo sư Maguire. Kết hợp với diễn xuất hoàn hảo của Matt và Robin, bất kỳ cảnh nào trong những đoạn hội thoại này đều xứng đáng nhận một tượng vàng cho nó.