[P6] Cocaine - Nhập môn ma túy đá

Cocain là một loại thuốc kích thích được làm từ lá của cây coca có nguồn gốc Nam Mỹ. Trong hàng ngàn năm, người dân bản địa ở khu vực rừng nhiệt đới Amazon và dãy núi Andes đã nhai lá coca để tăng sức đề kháng và giải trí (có vẻ giống trầu cau Việt Nam?). Các nhà khoa học châu Âu lần đầu tiên chiết xuất được cocaine từ lá coca vào những năm 1850. Cũng giống như đa số các chất gây nghiện khác, cocaine từng được ca tụng trong y tế cho đến khi người ta phát hiện ra khả năng gây nghiện của chúng.

Cây coca là một trong những loại cây được trồng lâu đời nhất ở Nam Mỹ. Trong văn bản lưu giữ của đế chế Inca có ghi chép về cây Coca, và được sử dụng trong các nghi lễ văn hóa và tôn giáo cũng như sử dụng để nhai hàng ngày. Một truyền thuyết từ khu vực dãy núi Andes kể về câu chuyện của Kuka, một người phụ nữ có vẻ đẹp giống chim hoàng yến có khả năng mê hoặc tất cả mọi người. Nhận thức được sức vẻ đẹp của mình, Kuka đã để lợi dụng điều đó để làm những điều phi nghĩa. Sự việc tới tay vua của người Inca. Ông ta ra lệnh rằng Kuna phải bị hiến tế. Từ ngôi mộ của Kuka đã mọc lên một loại cây mới. Loài cây này mang lại sức mạnh và làm giảm bớt đau đớn. Người dân gọi nó là coca, như một cách để tôn vinh người phụ nữ xinh đẹp này.

Có thể coi cây coca là "thuốc phiện" bản địa ở khu vực Nam Mỹ thời kì trước cách mạng công nghiệp. Về sau, cây coca vẫn được trồng chủ yếu ở khu vực này, tuy nhiên diện tích trồng bị sụt giảm đáng kể. Nguyên nhân đến từ việc thuộc địa hóa của các nước Châu Âu đã mang đến các loài cây mới cho vùng đất này, ví dụ như mía đường, bông...Sự can thiệp từ phía nhà thờ cũng là một phần nguyên do. Từ sau thế kỉ 15, sự cải cách và đổi mới từ Cơ Đốc Giáo, với sự ra đời của nhiều tôn giáo "con" đã ảnh hưởng đến cấu trúc xã hội của Châu Âu. Di dân từ Châu Âu sang Châu Mỹ cũng là một hệ quả trực tiếp từ sự việc này. Ở những vùng đất mới, cây coca có bị cấm trồng hay không tùy theo tôn giáo chính thống ở khu vực đó là gì.

Nhà hóa học người Đức Albert Nieman đã chiết xuất được cocaine từ lá coca vào năm 1860. Ở lần thử đầu tiên, ông nhận thấy rằng chất bột màu trắng làm cho lưỡi của ông cảm thấy tê cứng.

Cùng thời gian đó, nhà hóa học người Pháp Angelo Mariani đã pha chế một loại thuốc làm từ rượu vang Bordeaux và lá coca. Ông gọi nó là Vin Mariani. Loại thuốc này được bán ra thị trường với lời quảng cáo "có thể phục hồi sức khỏe và sinh lực."

Hơn hai thập kỷ sau, từ những ghi chép của Nieman và những nghiên cứu tiếp theo, bác sĩ nhãn khoa người Áo Carl Koller đã thử nghiệm cocaine như một loại thuốc gây tê dùng trong phẫu thuật đục thủy tinh thể. Bằng cách nhỏ dung dịch chứa cocain, các bệnh nhân không phải chịu cảm giác đau đớn khi dao mổ chạm vào mắt họ.

Thời hoàng kim của cocain là cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20. Từ sau thành công của Nieman, cocain bắt đầu được dùng đại chúng như thuốc gây tê và giảm đau trong phẫu thuật và điều trị hậu kì. Thành công của Nieman dẫn đến nhiều nghiên cứu mới về cocain, và người ta còn phát hiện ra khả năng hồi phục sức khỏe và nâng cao tâm trạng của chất này. Những tác dụng này đã khiến cho cocain có mặt trong nhiều loại thuốc bổ, kẹo, bánh và nước giải khát thời kì này. Cocain thành công đến nỗi có rất nhiều người nổi tiếng bị nghiện cocain, ví dụ như nữ hoàng Victoria, nhà văn Jules Verne, hay nhà thần kinh học Sgmund Freud. Freud, nhà thần kinh học người Áo, người sáng lập ra lĩnh vực phân tâm học, đã bị mê hoặc bởi cocaine. Thời kỳ đầu sự nghiệp, Freud lạm dụng loại thuốc này và thậm chí viết hẳn một bài báo tên là "Uber Coca" để ca ngợi nó. Về sau, khi xuất hiện ngày càng nhiều các ca tử vong vì sử dụng quá liều cocain, Freud mới ngưng sử dụng. Tuy nhiên chính ông cũng phải mất 12 năm để cai nghiện.

Ông tổ của mọi loại nước giải khát (cũng như nước tăng lực) xuất hiện ở thời kì này, đó là Coca-Cola. Dược sĩ người Mỹ John Stith Pemberton, chủ một phòng thí nghiệm và hiệu thuốc tư nhân, thành lập Coca-Cola vào năm 1886 với công thức pha chế đồ uống gồm cocaine và xi-rô có đường. Ban đầu, Pemberton chỉ định sáng chế ra một loại thuốc bình dân giúp chống đau đầu và mệt mỏi. Ông đã mày mò và thử nghiệm, pha chế thành công một loại dung dịch có màu đen như cà phê. Loại siro này trộn với nước lạnh sẽ có thể được một thứ nước giảm nhức đầu và tăng sảng khoái. Công thức ban đầu của Coca Cola vẫn còn là bí mật, chỉ biết rằng thành phần quan trọng nhất của loại thức uống này chứa một tỷ lệ nhất định tinh dầu được chiết suất từ quả và lá của cây Kola. Do chưa được pha với soda, lại mang tiếng là thuốc chữa bệnh, nên không thu hút người tiêu dùng. Cả năm đầu tiên Pemberton mới chỉ bán được 95 lít Coca-Cola. Chỉ về sau khi một người bồi bàn pha Coca Cola với nước Soda thì công chúng mới bắt đầu chú ý. Nhận thức được thị hiếu của khách hàng, Pemberton thay đổi cách thức marketing, giới thiệu Coca Cola như một loại uống giải khát dành cho tầng lớp trung lưu, và nhanh chóng thu được những thành công bước đầu.

Chỉ Coca Cola, với hàm lượng đường lớn và một lượng cocain, nhanh chóng gây nghiện trên toàn nước Mỹ và trở nên phổ biến. Công ty đã loại bỏ cocain khỏi các sản phẩm của mình vào năm 1903 (1905?) để tránh các rắc rối có thể phát sinh, do thời điểm này đã xuất hiện nhứng báo cáo về tác hại tiềm tàng của việc cocain xuất hiện trong thực phẩm. Ngoài ra, yếu tố chính trị và chủng tộc cũng ảnh hưởng một phần đến quyết định này, khi cocain bị gắn cho tiếng xấu về "những người da đen nổi loạn".

Coca Cola đã tiên đoán đúng. Năm 1914, bộ luật đầu tiên về ma túy của Hoa Kỳ, bộ luật Harrison ra đời và đã cấm sử dụng cocain trong thực phẩm. Bộ luật này cũng cấm sử dụng Heroin và hạn chế sử dụng Morphin cùng nhiều chất gây nghiện khác. Nên nhớ rằng Heroin và Morphin vẫn được sử dụng ở Châu Âu. Có thể coi Hoa Kỳ là quốc gia tiên phong trong việc sáng tạo và biến đổi cách thức sử dụng và sử dụng quá liều, và luôn biết cách làm người khác phải mê đắm các sản phẩm của mình. Có lẽ sản phẩm vĩ đại nhất của Hoa Kỳ là tự do. Thời đại này ai cũng yêu tự do, có phải vậy không?

Sau những luật lệ, cocain vẫn xuất hiện trôi nổi trên thị trường. Tuy nhiên giai đoạn này cocain bị lép vế trước heroin. Heroin thường được cho là ít tác dụng phụ hơn, cho một cảm giác tương đối khác biệt (so với các loại chất gây nghiện cùng thời kì), và rẻ hơn. Đó là lí do Heroin đánh bật mọi loại ma túy khác trong gia đoạn giữa những năm 50 của thế kỉ trước. Heroin chỉ thật sự mất ngôi vua vào tay các loại ma túy tổng hợp, và bị cạnh tranh bởi một người anh em của cocain, tên là crack cocain. Tên tiếng việt gọi là đá, và chỉ là một loại đá trong vô vàn các thể loại tinh thể kì ảo có cùng tên.

Crack cocain là cocain được pha, để giảm giá thành và giảm thời gian tác động: rẻ tiền hơn và "đi" nhanh hơn. Crack cocain được tạo ra bằng cách hòa tan cocaine dạng bột trong hỗn hợp nước và amoniac và đun sôi nó cho đến khi hình thành chất rắn (đá). Crack cocain xuất hiện vào tầm thập niên 80 của thế kỉ trước, và được cho là bắt nguồn từ cộng đồng người Mỹ gốc Phi. Với đặc tính giá rẻ, Crack cocain trở thành hiện tượng mới trong làng dân chơi xứ cờ hoa. Có thể nói crack cocain là thủy tổ của ma túy đá, một dạng thức ma túy mà cách sử dụng là "đun". Khi chơi crack cocain, người ta thường hỏi nhau những câu như crack cocain này được "pha" với cái gì, cách "đập" ra sao... Xem phim thời kì này chúng ta hay thấy các đại gia hay "hít hít", cái họ hít là cocain nguyên chất (hoặc heroin, nói chung là thứ đắt tiền). Còn dân đen thì "đun", "đốt" cái họ đun/đốt đó là crack cocain (rẻ tiền, dễ vận chuyển, dễ buôn bán...) Nhìn vào cách "chơi đồ" chúng ta có thể biết người sử dụng thuộc đẳng cấp nào. Ví dụ như Mia trong Pulp Fiction (1994). Cảnh sốc thuốc trong phim tương đối đúng thực tế, tất nhiên trừ chi tiết còn sống ra.

Một nghiên cứu năm 1988 của Cục Thống kê Tư pháp cho thấy việc sử dụng crack cocain liên quan đến 32% của tất cả các vụ giết người và 60% các vụ giết người liên quan đến ma túy ở Thành phố New York. Một phần của sự lan tràn này đến từ luật và các dân đen lách luật. Do luật quy định hình phạt dựa trên khối lượng ma túy mang theo người, mà crack cocain thì % cocain thấp, nên "phạt không ăn thua". Chính vì điều này nên luật đã phải đổi (1986), giờ đây crack cocain được quy định một mức hình phạt riêng, không liên quan đến cocain và hàm lượng cocain, ngoài ra luật cũng đặt thêm mức án tối thiểu cho bất cứ hành vi tàng trữ sản phẩm liên quan đến cocain. Phải đến năm 2010 thì luật mới thay đổi lần nữa, do bị phản đối là phân biệt chủng tộc, cố ý nhắm vào người Mỹ gốc Phi. Ở lần này, số năm tù giảm tối thiểu bị bãi bỏ.

Cocaine vốn là một alkaloid có trong lá của cây coca. Chất này tăng tiết norepinephrine, dopamine, và tác động serotonin tới hệ thần kinh trung ương và ngoại vi. Ngoài việc cocain tác động nhiều vào mặt cơ thể và tăng mức độ tiết dopamine trong não bộ thì cảm giác sử dụng Cocain tương đối gần với cảm giác khi sử dụng cần sa. Có thể coi cocain là cần sa và thuốc tăng lực. Tác động norepinephrine vào hệ thần kinh gây ra cảm giác bị kích thích bởi môi trường: nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, giãn đồng tử, vã mồ hôi và tăng thân nhiệt [1]. Đây cũng là một trong những khác biệt đáng kể của các chất ma túy: một vài chất sẽ khiến bạn điên cuồng tự tin hơn, một vài chất sẽ khiến bạn nhắm mắt vi hành xuyên không gian và thời gian. Cocain thuộc nhóm thứ nhất trong khi heroin thuộc nhóm thứ hai. Chúng ta hay so sánh cocain và heroin vì đây là hai loại ma túy tiêu biểu của thế kỉ trước (trước thời đại ma túy tổng hợp). Nghiên cứu này chỉ ra rằng heroin khó cai nghiện và di chứng lâu dài hơn cocain. Như đã nhắc đến, cocain tương đối "mất thị trường" vào tay heroin cho đến khi các biên thể của cocain xuất hiện.

Cũng giống như cần sa, vài người có thể miễn nhiễm với cocain, mặc dù tỉ lệ sẽ thấp hơn. Ở đây, mối hiểm họa tiềm tàng của cocain và crack cocain nằm chính ở tính chất có thể pha tạp của chúng. Đây cũng là cửa ngõ của ma túy đá, vốn là thứ hầu như không thể tự cai. Nó giống như một con đường đi thẳng xuống, nhanh mạnh và để lại nhiều hệ lụy. Nếu xác định chọn một thứ để nghiện ngập tiêu sầu thì nên chọn cái gì bền lâu và bản thân nắm vững được cách chơi, để sáng tạo phong cách chơi mang đậm đà bản sắc cá nhân. Còn ma túy đá, thường "dân chơi" không bao giờ biết chính xác mình đang "chơi" cái gì, và thường "chơi" để mua một vài cung bậc cảm xúc dạng mì ăn liền.

Để thật sự hiểu cách thức các chất hóa học có thể pha vào nhau và tạo ra điều kì diệu gì (aka: cách tạo ra một giấc mơ, hoặc cách tự buff bản thân 100% dũng cảm liều lĩnh), mời các bạn đón đọc bài sau. Hãy cùng tìm hiểu xem liệu thầy White trong Breaking bad giỏi đến mức nào, hay chỉ đơn giản là một bộ phim mang tính giải trí.