Mình đã học được gì khi bước qua các mối quan hệ độc hại?

Mối quan hệ độc hại

Đầu tiên và trên nhất, từ những tìm hiểu và góc nhìn của mình, mối quan hệ độc hại được định nghĩa theo một vài hướng như sau:

Mối quan hệ độc hại ngược lại hoàn toàn với một mối quan hệ lành mạnh. Tính độc hại bắt đầu xuất hiện trong các mối quan hệ của bạn với người khác là khi người khác “lợi dụng, tận dụng” bạn. - Theo Oopsy.vn (1)
Tính độc hại xuất hiện trong các mối quan hệ của bạn với người khác là khi người khác “lợi dụng, tận dụng” bạn. Người ta nói rằng mối quan hệ được hình thành từ một chiều. - Theo Tamlyhoc.com (2)

Đa số các bài viết tiếng Việt đều định nghĩa mối quan hệ độc hại là mối quan hệ mà một trong hai (hoặc nhiều người) bị "lợi dụng, tận dụng". Tuy nhiên, định nghĩa mình thấy tâm đắc nhất đến từ một bài nghiên cứu gần đây:

By toxic relationship we mean a relationship disorder which can have many forms but all are characterized by a disparity, a non-egalitarian situation in which one of the two subjects depends on the other, triggering a mechanism of dominance and subjection. One puts in the relationship much more affect than the other, whose contribution can even be zero. Theo Human Networks And Toxic Relationships (3)
Tạm dịch: Theo nhóm tác giả, mối quan hệ độc hại (toxic relationship) là một loại rối loạn mối quan hệ có thể có nhiều hình thức. Tuy nhiên tất cả đều có điểm chung là sự chênh lệch trong mối quan hệ. Có thể giải thích đây là một tình huống phi bình đẳng trong đó một trong hai đối tượng phụ thuộc vào nhau, gây ra một cơ chế thống trị và khuất phục. Trong mối quan hệ đó, người không có đóng góp gì lại là người có ảnh hưởng nhiều hơn.

Mình thì có cách hiểu đơn giản hơn cho bản thân. Đối với mình, một mối quan hệ độc hại là mối quan hệ làm mình cảm thấy tự ti, không thoải mái, bị tụt cảm xúc/mất năng lượng hoặc không thấy/không dám/không thể trở thành chính mình ở đó.

Vậy nên, bất cứ khi nào mình cảm nhận vô dụng, không được tin tưởng, tự ti, bị xúc phạm hoặc phải giả tạo quá mức trong một mối quan hệ để níu lấy nó, mình sẽ cho nó là mối quan hệ độc hại, và tìm cách sửa chữa nó, hoặc rời đi*.

Bài học đầu tiên - Tiếp tục ở lại trong mối quan hệ đó, hay rời đi?

Mình tiếp nhận "mối quan hệ độc hại" đầu tiên là khi gặp một người hướng tiêu cực. Năm đó mình chưa vào đại học, mindset cũng chưa vững vàng như hiện tại, và mình rất dễ bị ảnh hưởng từ suy nghĩ của người lớn. Người đó là một trong những người mình thực sự yêu quý. Tuy nhiên sau khi chia tay người yêu, người ấy bỗng khác rất nhiều. Hầu hết những lần nói chuyện với mình, người ta đều tâm sự về cuộc đời, mất niềm tin vào cuộc sống, coi mình là chỗ bám víu duy nhất còn sót lại. Tuy nhiên, điều người ấy thực sự làm, theo mình biết là những hứa hẹn, thay đổi và bỏ dở tương lai.

Mình thấy đồng cảm có, nhưng hơn cả sự đồng cảm, mình thực sự mệt mỏi và cảm thấy gánh nặng mỗi khi nghe những câu chuyện tiêu cực như thế.

Nhưng bản chất "anh hùng" trong máu mình nổi dậy, mình mong truyền được năng lượng tích cực cho con người này (Vì với mình chia tay bồ không phải là kiểu gì to tát có thể đánh mất thế giới hết cả). Tuy nhiên, thực sự sau 2 hay 3 tháng gì đấy miệt mài tâm sự, thay vì biến người ta tích cực hơn, mình thấy mình tiêu cực, khó chịu với bản thân mình hơn, và loay hoay tìm ra những khía cạnh đen tối của đời mình để cùng tỏ ra đáng thương với người đó để thể hiện sự đồng cảm.

Đọc thêm:

Vạch rõ giới hạn – để người khác phải tôn trọng bạn
Bài viết gửi bởi Mystic Cat Lady trong mục Quan điểm - Tranh luậnspiderum.com

Nhưng thật may là đại học cho mình một "núi" deadlines, dự án, mình tập trung vào công việc, và bớt thời gian kết nối với người ấy. Sau một khoảng thời gian ít nói chuyện, mình cảm thấy ổn hơn, và nhận ra chỉ cần không tiếp xúc với người, mình sẽ không bị ám ảnh bởi những khía cạnh bất hạnh của mình nữa (mà thực ra bây giờ nhìn lại mình thấy chả bất hạnh gì cả = ))). Sau đó mình chọn cách lẩn trốn mối quan hệ này để giải thoát cho bản thân.

Và lúc đó mình nhận ra, nếu đã thấy đó là mối quan hệ ảnh hưởng xấu đến mình, cách tốt nhất là nên từ bỏ.

Cơ mà ở thời điểm hiện tại, mình đã thay đổi suy nghĩ về chuyện này nhiều. Mình của bây giờ lại nghĩ: "Nếu không thể hạnh phúc trong một mối quan hệ, tốt nhất là nên hạn chế tiếp xúc. Chỉ khi không thể điều chỉnh nó, thì hãy từ bỏ."

Để học cách từ bỏ một mối quan hệ độc hại, bạn có thể đọc bài viết này (bằng tiếng Anh - bản gốc), hoặc bản được biên tập lại (bằng tiếng Việt) tại đây.

Bài học thứ hai - Cách hạnh phúc bền vững nhất là sống cho chính mình!

Mình rất thích câu nói này khi tìm hiểu về Toxic Relationship:

Một trong những lí do khiến bản thân mình trở nên mệt mỏi đó là để ý lời người khác nói quá nhiều**.

Như bao người khác, mình cũng đã từng nhận những lời nhận xét (phán xét?!?), định kiến khá cực đoan. Nhưng đối với những lời nhận xét cực đoan đó, phản ứng của mình là lại cảm thấy xấu hổ, thấy mình vô dụng, mình nên tốt hơn bằng cách nghe theo lời họ, và hèn nhát nên làm họ vui mới phải (dù thực lòng mình cũng không thích người ta và biết người ta cũng không thích mình, nhưng mình nghĩ nếu làm theo lời họ thì họ sẽ bớt phán xét mình).

Dần dần, đối với tất cả những nhận xét (tích cực lẫn tiêu cực), mình đều có một ý niệm "cực đoan" bên trong đó. Và hành xử một cách ngu ngốc bằng cách tin họ, thay đổi theo những hướng dù rằng mình thực sự không thích. Rồi mình đã có lúc đánh mất chính mình và cảm thấy không khác con rối là mấy, khi ở trong tay họ.

Mình ở ẩn, ngừng liên lạc, unfollow, nghỉ coi story của những người mình bị tác động quá lớn như thế, và nuông chiều bản thân bằng cách chỉ đi chơi với những người luôn nói lời hay ý đẹp với mình. Dĩ nhiên, mình dần đánh mất các mối quan hệ mà mình cho là độc hại đó, nhưng cũng vì không để ý, không suy nghĩ đến những lời họ nói, mình có thời gian hơn cho bản thân, làm đẹp, đọc sách, đi chơi, kiếm tiền,...***

Thông qua việc đọc và học, mình dần dần ngộ ra mình cũng có vài khía cạnh nổi bật, nhưng cũng cần hoàn thiện vài thứ - cái mà những người mình cho là độc hại từng nói với mình. Nhưng lúc đó mình đã bình tĩnh hơn, hết cực đoan và biết phân tích cái nào nên nghe, và nghe như thế nào.

Và mình làm những gì mình thích mà không ảnh hưởng đến người khác. Sống cho mình. Điều đó giúp mình vui hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, với việc luôn phân tích nên/không nên như thế nào, mình luôn cảm giác cân bằng trong các mối quan hệ, và không còn bị chi phối bởi người khác nữa.

Vậy nên mình thấy, chỉ cần mình biết mình là chủ thể quan trọng nhất trong cuộc đời mình, chọn những lựa chọn thích hợp với mình, bớt để ý người khác gièm pha, từ đó làm chuyện mình thích, làm thứ mình cần, tự khắc sẽ thấy yêu đời, hạnh phúc.

À, mà định nghĩa "sống cho chính mình" của mình không phải là luôn làm những gì có lợi cho bản thân, mà là phải làm những điều giúp mình trở nên tốt hơn. Nên lỡ có bạn nào thấy câu "sống cho chính mình" triết lí quá thì cũng nên suy nghĩ lại, suy nghĩ sai là dễ sống lỗi lắm đó. Cá nhân mình không khuyến khích những kiểu lấy lí do "vì mình" để làm tổn thương người khác. Chơi lỗi vậy ai chơi :)).

Đọc thêm:

10 câu hỏi để tự hỏi bản thân mình có phải là “Toxic Person - Người Độc Hại” không?
Bài viết gửi bởi Compassion.vn trong mục Quan điểm - Tranh luậnspiderum.com

Điều mà mình mong mọi người nhìn nhận về "Mối quan hệ độc hại".

Mối quan hệ độc hại đúng là có thể bắt nguồn từ việc chúng ta tiếp xúc, bắt đầu mối quan hệ với những người độc hại. Và người độc hại là yếu tố chúng ta khó có thể thay đổi được. Nên cách để kiểm soát mối quan hệ đó (với mình), là bản thân cần đủ bản lĩnh để biết mình là ai, ở đâu, cần gì, mới không để người khác kiểm soát được. Nhưng nếu nhận ra bản thân không thể "deal" được với điều đó, hãy rời đi.

Các mối quan hệ độc hại đa số được nhìn nhận bắt nguồn từ những "người lạ". (Giống những câu chuyện mình kể, dù thân thiết, bản chất của họ với mình vẫn là không cùng máu mủ). Tuy nhiên, mối quan hệ độc hại hoàn toàn có thể xuất phát từ những người thân thương nhất của chúng ta: gia đình: bố, mẹ, ông, bà, anh chị em; họ hàng: cô, chú, bác, dì, dượng, các má hay hối lấy chồng và khoe con tui để dìm con chị = )),... Sẽ rất khó xử trong những mối quan hệ như thế này, và thường những mối quan hệ kiểu này sẽ dễ làm bạn chấp nhận đau khổ (bỏ thì thương mà vương thì tội). Mình chưa trải qua bao giờ, nhưng nếu nhận ra đấy là mối quan hệ độc hại, bạn đừng ngần ngại mà tìm cách bảo vệ bản thân nhé! Vì trên đời này chỉ có một Bạn mà thôi.

Đừng cực đoan. Đừng dễ dàng cho một mối quan hệ là độc hại. Với mình, độ độc hại của mối quan hệ sẽ phụ thuộc vào độ chín chắn của bản thân. Ở mỗi thời điểm, với những nhận thức khác nhau, mình có cảm nhận khác nhau về "mối quan hệ độc hại". Bởi vì theo mình, "độc hại" là khi mối quan hệ đó gây tổn thương cho mình, nhưng chỉ cần mình tìm ra chìa khoá để khoá "hộp thuốc độc" đó, mối quan hệ sẽ lành mạnh trở lại.

Và chìa khoá mà mình tìm ra trong tất cả các mối quan hệ mình cho là độc hại, đó là mình đã không tin chính mình. Đó là lí do mình chấp nhận để bản thân trở nên thấp kém và thảm thương trong mắt người khác để rồi hết lần này đến lần khác chạy trốn như vậy. Thế nên, hãy tin tưởng bản thân, sống tích cực lên, và chấp nhận ai cũng có những khiếm khuyết. Hãy nghe - tiếp nhận - phân tích và áp dụng những lời khuyên phù hợp nhất với chính mình. Chấp nhận mình không phải là thiên tài cũng không có gì đáng xấu hổ mà.

Đọc thêm:

Đa ái: Một cách yêu mới?
Bài viết gửi bởi Triskele Society trong mục Quan điểm - Tranh luậnspiderum.com

Chú thích:

(*) Một số nghiên cứu chỉ ra rằng mối quan hệ độc hại bắt nguồn từ việc chúng ta tiếp xúc và bắt đầu mối quan hệ với một người độc lại (A toxic person). Tuy nhiên với mình, mối quan hệ độc hại sẽ bắt đầu từ việc nhìn nhận của bản thân về mối quan hệ đó. Có thể họ là thiên thần trong các mối quan hệ khác theo nhìn nhận của người khác, nhưng trong mối quan hệ với mình, cách hành xử của họ làm bản thân mình cảm thấy không thể ngoi lên được, mình sẽ quy đó thành mối quan hệ độc hại với mình và "xử" nó theo cách của chính mình.

(**) Lời người khác nói có thể trở thành lời khuyên rất đáng giá cho bản thân mọi người (Sử dụng feedback loop). Tuy nhiên, khi để ý và có xu hướng suy nghĩ cực đoan, điều này sẽ mang lại tác hại cực kì lớn.

(***) Mình muốn viết nhiều hơn về đoạn ấy nhưng sợ bị lạc đề. Đến hiện tại mình luôn tự hỏi rằng thời điểm đó là do bản lĩnh mình không đủ lớn, hay vì những người đó quá ích kỉ, độc hại để mình nghe theo. Vì vốn dĩ mình và họ sống cuộc sống khác nhau mà. Nhưng "tiên trách kỷ, hậu trách kỷ", mình đổ lỗi cho bản thân nhiều hơn, vì mình nghĩ, nếu bản thân đủ vững vàng, mình sẽ tự biết cách đối diện dù người đó có "độc hại" đến mức nào đi chăng nữa.

Nguồn tham khảo trong bài viết:

(1) https://www.oopsy.vn/blog/phat-trien-ca-nhan-quan-tri-cam-xuc/cach-nhan-biet-moi-quan-he-doc-hai-va-yeu-thuong-minh-hon-327

(2) http://tamlyhoctoipham.com/nguoi-doc-hai

(3) Solferino, Nazaria and Tessitore, M.Elisabetta, Human networks and toxic relationships, xuất bản tháng 8 năm 2019. Phiên bản online: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/95756/

Lưu ý cuối cùng: Bài viết mang quan điểm cá nhân của người viết, hãy đọc và cảm nhận theo một cách khách quan nhất. Người viết cũng là một con người đầy thiếu sót, nên mình rất hân hạnh nếu nhận được góp ý của mọi người theo hướng học hỏi và cùng nhau phát triển đó nhé!

Truyền cảm hứng Cuộc sống

Vinny Owen

28 tháng 2 2020

Bài viết rất hay, ngắn gọn, súc tích. Cảm giác như mình là bạn, bạn là mình vậy. Khi mà mình nhận ra đó là mqh toxic, luôn dặn lòng là sẽ ổn và điều khiển nó thành tích cực, nhưng không, ta không nên cố gắng những thứ vô nghĩa để hao công tốn sức làm gì, cách tốt nhất là ta nên out và say đéo =)))

Báo cáo

Trả lời

amelie

ôi giời ơi, tôi yêu cmt này ghê < nên out và say đéo> =))

Chuyện Minn Kể

Thực ra thì với những mối quan hệ không lằng nhằng mình cũng chọn "I'm out". Nhưng mà không phải mối quan hệ nào nó cũng đơn-đơn như vậy, nên cách tốt nhất (với mình) là giữ nó ngoài vòng close relationships và hạn chế tiếp xúc.
Và như mình nói ở trên, các nhìn về mqh toxic của mình nó đi từ chính mình nhiều hơn việc ngta có thực sự toxic hay không, nên mình nghĩ cách lựa chọn nào ko ảnh hưởng đến ng khác sẽ tốt hơn :>

Lúc tìm hiểu về mqh toxic mình cũng đọc một báo cáo chỉ ra rằng Người toxic thì không thay đổi á, nhưng tắt tab quên cmn nó là cái report nào, không cite nguồn dc nên ko đưa vào :)) Nhưng bạn có thể tin lập luận của bạn đúng thông qua nghiên cứu này á :3

Anw, thankyou bạn đã đọc :>

Bùi Tiến Rũngg

8 tháng 3 2020

Đúng tâm trạng vch, mình cũng vừa out nhưng không hề quên quay lại cà khịa nhẹ cái:))

longanh007

29 tháng 2 2020

well note, bài viết hay và có nhiều khía cạnh để tham khảo. khái niệm người độc hại có phải họ 100% độc hại hay ko? hay chỉ gặp mình họ mới thể hiện sự độc hại ấy? độc hại có phải là 1 trạng thái ( xuất hiện và biến mất) hay không?

Ừa. Cái này mình chưa bao giờ nghiên cứu, chẳng thể trả lời 100% đúng được. Maybe có thời gian mình sẽ thử đọc = )).

Vì mình luôn luôn đặt mọi thứ trên góc nhìn của mình và ý thức được cái đám suy nghĩ đó chỉ là cảm nhận cá nhân, thế nên không thể khẳng định, chỉ đưa ra để mọi người tham khảo, cũng có thể vì vậy mà vô tình biến độc hại trở thành một trạng thái. ~

Anyway, câu hỏi của bạn hay quá, cảm ơn nhennn :>

Nht009

1 tháng 3 2020

Idea của bạn TN chia sẻ hay thật đó, mình xin mở rộng thêm một chút về nhiều khía cạnh khác trong cuộc sống cũng vậy, cũng nên tự "nhận thức" được cái nào là "độc hại" như theo chủ topic đã nói, và cái nào là tốt cho bản thân mình, giúp mình tốt hơn mỗi ngày thì nên giữ, phát triển thêm, còn lại những thứ, những người, những sự việc mà hút đi năng lượng của chúng ta( hãy nghĩ những thứ đó là thuyết Ma cà rồng), nhận biết được ai là ma cà rồng thì như bạn Thảo nói, hãy cố gắng tránh xa, và tương lai chưa thể biết trước được sẽ thay đổi ra sao nhưng tốt hơn hết xoá số những người, sự việc như thế vĩnh viễn khỏi cuộc đời của chúng ta. Giữ lại cho bản thân phần năng lượng tích cực.

Wao, cảm ơn bạn vì đã đọc và rút ra được gì đó từ bài này :>>

Thực ra tớ có một chút bổ sung khác, đó là trước khi xoá sổ, hãy thử cố giữ lại, nhen, còn giữ/bỏ ở thời điểm như thế nào, tuỳ cách nhìn nhận của mỗi người, cái này mình không can thiệp, không ý kiến, không khuyên nhủ.

Btw, cách mở rộng ý của bạn thú vị ghê á, mình thích! Và mình tên Nguyên, Thảo Nguyên, hong phải Thảo = ))))))

Hieu C. Nguyen

10 tháng 3 2020

Bài viết hay lắm em, một vấn đề mà những "mối quan hệ độc hại" vẫn tồn tại là do đôi khi người ta cũng không ý thức được về điều này. Thành ra họ không biết làm như thế nào.

Anh hy vọng những bài viết như thế này được nhiều người trẻ biết đến để cải thiện được mối quan hệ của họ.

Hy vọng em sẽ có được một mối quan hệ "lợi hại" ;))

Cảm ơn anh ạ.

Em cũng nghĩ thế, vì lúc tìm tài liệu cho phần này thì tài liệu tiếng Việt hầu như là không có. Chỉ có các bản tiếng anh, mà journal cũng ít, đa số là book.

Tuy mqh độc hại đối với em là cách nhìn, nhưng mqh "lợi hại" thì chắc em phải dc tiếp xúc vs ng "lợi hại" roài. Vậy em sẽ cố gắng lợi hại để tiếp xúc với những người lợi hại hoàn thành hy vọng của anh = )))

Hahaha, chúc em sớm thành công!

Tuấn Bee

15 tháng 8 2020

Cảm ơn bạn về bài viết.

Mình nghĩ một người được xét là độc hại khi người đó tiếp xúc với bạn và có những hành động, hành vi hay lối sống độc hại, mà điều tiên quyết quyết định hành động, hành vi... của người đó chính là hệ tư tưởng của người đó. Những người khác hệ tư tưởng với bạn thì người đó là người độc hại, hệ tư tưởng khác càng nhiều thì mức độ độc hại càng nhiều. thế cho nên là nếu tiếp xúc với ai đó một thời gian mà cảm thấy khác hệ tư tưởng thì tốt nhất là không bao giờ tiếp xúc nữa cho nó nhanh. Thêm nữa có những người không có hệ tư tưởng cũng được xét vào độc hại, tuy nhiên chúng ta cũng không cần tránh xa những người này vì nếu họ ở gần chúng ta thì họ sẽ bị ảnh hưởng cùng với hệ tư tưởng của chúng ta.

27 tháng 8 2020

Nice point. Thực ra hệ quy chiếu của mỗi người rất quan trọng, vì tớ nghĩ độ toxic của 1 người tuỳ thuộc vào mức độ cứng rắn của người đánh giá á. Btw, một người không có hệ tư tưởng có thể dc xem như tờ giấy trắng hông hen? nếu là tờ giấy trắng thì theo hệ quy chiếu của họ, maybe nếu mình hông match thì mình mới là toxic á :>

30 tháng 8 2020

thế giới rộng lớn với hơn 7 tỷ người, mỗi người sẽ có những ý kiến riêng của họ, mình có thể cho rằng họ thuộc người toxic, họ cũng cho rằng mình là người toxic. Vậy thật khó đoán biết ai là người toxic. chúng ta nên tự đặt ra những nguyên tắc bản thân phù hợp với con người chúng ta. Ví dụ : làm sai thì phải sửa sai => ai làm sai mà không chịu sửa là người toxic, cuộc sống không chỉ nghĩ lợi ích cho bản thân mà còn phải quan tâm đến người khác => ai không quan tâm đến người khác mà chỉ nghĩ đến lợi ích của mình thì đó là người toxic, tinh thần học tập cầu tiến là điều tiên quyết số một=> ai không có tinh thần học tập cầu tiến thì người đó là người toxic... vân vân.

Nguyên tắc của bản thân mỗi người là khác nhau, chúng ta cứ chiếu theo các nguyên tắc đó mà xét có nên né tránh họ hay không.

Tải thêm bình luận

Mình đã học được gì khi bước qua các mối quan hệ độc hại?

Mối quan hệ độc hại

Bài học đầu tiên - Tiếp tục ở lại trong mối quan hệ đó, hay rời đi?

Bài học thứ hai - Cách hạnh phúc bền vững nhất là sống cho chính mình!

Điều mà mình mong mọi người nhìn nhận về "Mối quan hệ độc hại".

Chú thích:

Nguồn tham khảo trong bài viết:

Nửa kia của chúng ta

Có điều gì sao không nói cùng nhau?

Đời bọn con trai về cơ bản là buồn

NOT GOOD ENOUGH - KHÔNG ĐỦ TỐT

" Hãy là sự thay đổi mà bạn muốn nhìn thấy"