Inside Out: 5 bi kịch của Joy, sự khốn cùng của tư duy tích cực và sự nhanh nhẹn trong cảm xúc

• Tôi cảm thấy thất vọng cả khi có điều tốt đẹp đến
• Tôi đã mất hứng thú với những thứ từng có ý nghĩa nhất
• Tôi cảm thấy bồn chồn và không thể thư giãn
• Tôi làm mọi thứ một cách từ từ
• Ngủ quá ít, quá nhiều hoặc ngủ không ngon giấc
• Tôi thấy khó tập trung khi đọc
• Tương lai của tôi dường như vô vọng
• Tôi cảm thấy khó có thể làm được ngay cả điều thường nhất
• Tôi cảm thấy thất bại
• Tôi cảm thấy buồn chán nản và không vui
• Tất cả niềm vui và sự hưng phấn dường như đã biến mất khỏi cuộc sống tôi
• Tôi cảm thấy trống rỗng muốn chết hơn là sống
• Tôi cảm thấy mệt
• Tôi tự hỏi làm thế nào tôi có thể tự tử
• Tôi thấy khó để đưa ra quyết định
• Tôi đã giảm cân hoặc tăng cân mà không cần ăn kiêng

“Những diễn viên hài coi hài kịch là một hình thức tự điều trị. Nhiều lúc họ nghĩ đến đó là trị liệu. Vấn đề là, ở trên sân khấu và trình diễn và thực hiện stand-up, nhưng đó không phải là trị liệu.  Đó chắc chắn mang tính trị liệu, nhưng không phải là trị liệu. Giống như khi bạn nghĩ nếu bạn thành công, bạn làm ra nhiều tiền, bạn được ngưỡng mộ, bạn được nhận ra ở góc phố nào đó, mọi vấn đề sẽ tan biến mất. Điều này không đúng, và chúng ta đã thấy ở Robin Williams, vấn đề của ông ấy không biến mất. Những rắc rối của bạn chỉ trở nên khác đi. Chúng sẽ trở thành mức độ stress khác nhau, mức độ trầm cảm khác nhau. Và toàn diện hơn hết, nếu bạn không đối đầu với sức khỏe tinh thần, những rắc rối sẽ không hề tan biến. “

Dr. Ildiko Tabori, nhà trị liệu hàng đầu cho những diễn viên hài ở Mỹ

(“Tại sao những người hài hước nhất lại thường là những người buồn bã nhất”, Big Think)

Bi kịch thứ nhất của Joy: sự chiếm hữu trẻ con

Joy có thể nói ở khúc đầu chính là phiên bản trẻ con của Riley. Cách mỗi hòn đảo hoạt động kèm theo nhịp nhạc cũng phản ánh từng hoạt động và con người Joy. Nếu có gì khiến Riley cười phá lên, cô cũng cười phá lên và di chuyển quả cầu ký ức lõi. Nếu Riley lướt những đường khúc côn cầu êm ả (khi đó hòn đảo Khúc Côn Cầu cũng êm ả), thì Joy cũng đang cố lướt trên sàn của Trung Tâm Điều Khiển bằng đôi chân trần. Và chính tính cách con người của Joy cũng phản ánh nên cách Riley bộc lộ con người bên ngoài. Từng nét mặt, từng cử chỉ. 

Bi kịch thứ hai của Joy: cố gắng gồng lên để giữ vị trí cho mình, cũng như trở nên hạnh phúc

Bi kịch thứ ba của Joy: cố tỏ ra quá lạc quan và vì vậy không nhìn trực diện vào vấn đề và không lắng nghe được người khác

“Tư duy tích cực từ lâu đã luôn được chiếm ngôi trong văn hoá Mỹ. Mặc dù sự lạc quan là một phần của sự thừa kế sinh học của chúng ta - khi chúng ta không hy vọng về tương lai, lo lắng và trầm cảm có thể dễ dàng chuyển biến thành những xu hướng tự tử - suy nghĩ tích cực và tâm lý học tích cực đã trở thành ngành công nghiệp hàng tỷ đô la, bắt đầu từ cuốn sách năm 1952 của Norman Vincent Peale, Sức mạnh của Tư duy Tích cực (The Power of Positive Thinking)

Trong khi quyển sách self-help đầu tiên, Self-Help, một cuốn sách năm 1855 của nhà cải cách chính trị người Scotland Samuel Smiles, là món quà (tribute) về  tầm quan trọng của thất bại, tiêu điểm của Peale hoàn toàn khác. Sau khi giới thiệu khái niệm "tư duy tích cực", ông đề cập đến một trạng thái lạc quan liên tục và vĩnh viễn. Ông đã bán được hơn 5 triệu bản khi sách vẫn nằm trong danh sách sách bán chạy nhất của NY Times trong 186 tuần liên tiếp, kể cả khi bị gọi là "kẻ lừa đảo" và các học thuyết của ông bị thách thức về mặt lâm sàng.

Thông điệp của Peale thực sự trở nên quá quyến rũ đối với một nền văn hoá không hài lòng ngày càng tăng như Mỹ, khi mọi thứ không bao giờ là đủ. Thông điệp này đã được lặp lại trong năm 2006 khi một tác giả tương tự không rõ ràng xuất bản quyển The Secret, đưa lý thuyết suông (metaphysic) của tư tưởng tích cực lên tầm cao mới. Rhonda Byrne hứa hẹn rằng nếu bạn không sống đúng, bạn sẽ không nghĩ đúng, và điều này khiến cho độc giả cảm thấy tội lỗi nghiêm trọng -  mua các khoá học tiếp theo, sách, hội thảo và phần còn lại của danh mục được bơm quảng cáo đáng kinh ngạc theo tiếp đó.

Trong suốt thời gian đó, khoa học về sự lạc quan luôn ở trên mặt đất bấp bênh. Thực tế, tập trung vào những điều tồi tệ nhất có thể mang lại lợi ích về nhận thức và tình cảm hơn là mong muốn điều tốt nhất. Như Oliver Burkeman, nhà phê bình và nhà bình luận tâm lý học tích cực tại The Guardian, lập luận:

Đó là nỗ lực không mệt mỏi của chúng ta để cảm thấy hạnh phúc, hay để đạt được mục tiêu nhất định, đó chính xác là điều làm cho chúng ta đau khổ và tàn phá kế hoạch của chính mình. Và đó là sự truy quét thường trực của bản thân để loại bỏ hoặc bỏ qua sự thiếu tự tin tiêu cực, không ổn định, thất bại, buồn bã - thứ khiến chúng ta cảm thấy không an toàn, lo lắng, không chắc chắn hoặc không vui vẻ ở lúc đầu.

Burkeman cho rằng việc trải nghiệm đầy đủ những cảm xúc tiêu cực trui rèn bản thân trước những thực tế của sự tạm thời trong cuộc sống. "Con đường tiêu cực" dạy chúng ta học cách thưởng thức những khoảng thời gian không chắc chắn, trân trọng sự bất an, và, chung quan điểm với Samuel Smiles, liên tục học hỏi từ thất bại.”

("Why negative thinking has cognitive and emotional benefits", Derek Beres)

“Vẻ đẹp của cuộc sống không thể tách rời với sự mỏng manh của nó. Chúng ta còn trẻ cho đến khi chúng ta không còn trẻ nữa. Chúng ta sải bước thật quyến rũ xuống những con phố cho đến một ngày nào đó chúng ta nhận ra rằng chúng ta không được ai thấy cả. Chúng ta cằn nhằn con mình và một ngày kia nhận ra rằng có một sự im lặng nơi mà đứa trẻ đó từng có, bây giờ chúng đang đi theo con đường của riêng mình trên cuộc đời. Chúng ta khỏe mạnh cho đến khi một chẩn đoán quật ngã chính mình.

Điều chắc chắn duy nhất là điều không chắc chắn, tuy nhiên chúng ta không hướng sự tổn thương này một cách thành công hay bền vững. Tổ chức Y tế Thế giới cho biết rằng trầm cảm hiện nay là nguyên nhân hàng đầu gây ra tàn tật trên toàn cầu - vượt xa bệnh ung thư, và vượt xa bệnh tim. Và vào thời điểm phức tạp hơn, với sự thay đổi về công nghệ, chính trị và kinh tế chưa từng thấy, chúng ta đang chứng kiến con người ngày càng có xu hướng trở nên khóa chặt chính mình trong việc phản ứng một cách cứng nhắc với những cảm xúc.

Ở một khía cạnh khác, chúng ta có thể nghiềm ngẫm một cách ám ảnh với những cảm xúc của chính mình. Bị mắc kẹt bên trong tâm trí. Hoặc bị cô lập bởi những news feed.  Mặt khác, chúng ta có thể nhấn chìm vào cảm xúc của chính mình, gạt cảm xúc sang một bên và cho phép chỉ được những cảm xúc được coi là chính đáng.”

“Nghiên cứu về ức chế cảm xúc cho thấy khi cảm xúc bị gạt sang một bên hoặc bỏ qua, cảm xúc sẽ trở nên lớn mạnh hơn. Các nhà tâm lý học đây là sự khuếch đại. Giống như bánh sô cô la ngon trong tủ lạnh - bạn càng cố phớt lờ nó đi...sự thèm khát càng dâng lên trong bạn nhiều hơn. Bạn có thể nghĩ rằng bạn đang kiểm soát những cảm xúc không mong muốn khi bạn phớt lờ chúng, nhưng trên thực tế chúng sẽ kiểm soát bạn. Nỗi đau nội tâm luôn xuất hiện. Luôn luôn. Và ai sẽ trả giá? Chúng ta. Con cái chúng ta, đồng nghiệp, cộng đồng chúng ta.”

Susan David, TEDWomen2017, "The gift and power of emotional courage"

Bi kịch thứ tư của Joy: gắng gượng suy nghĩ tích cực kể từ đó không lắng nghe được người khác

Bi kịch thứ năm của Joy: “Tất cả những gì tớ muốn chỉ là làm Riley hạnh phúc”

Dù đã thấy được việc mình thất bại khi an ủi Bing Bong, nhưng Joy vẫn la mắng khi Sadness chạm vào quả cầu ký ức lõi. Khi đứng trước cảnh hòn đảo Gia Đình bị phá hủy, và các ký ức đang dần hóa đen và sắp biến mất, Joy đau đớn nhìn lại Sadness và nói rằng “Xin lỗi, Riley cần phải được hạnh phúc”. Bất chấp Sadness đã ngăn cản cô rằng con đường tắt đi sẽ nguy hiểm như thế nào, Joy vẫn lao vào. Và khi chiếc ống bung ra, hất Joy vào bãi trí nhớ cát bụi, Joy cố gắng giữ từng quả cầu ký ức lõi còn sót lại, Joy đã đến tận cùng của sự tuyệt vọng. Khi Bing Bong gần biến mất từng bộ phận trên cơ thể, cô dần ý thức mình sẽ bị lãng quên.