Hiện nay, trên mạng xã hội đang lan truyền các bài báo so sánh "tỷ lệ hiệu quả" giữa các loại vaccine Covid-19, từ đó gây ra tâm lý hoang mang trong người dân. Thậm chí còn xuất hiện những bài viết chê vaccine này, mong muốn được chọn vaccine kia. Giữa tình hình dịch bệnh đang diễn biến hết sức phức tạp, những hành vi như vậy sẽ kéo lùi công sức phòng chống dịch của toàn thể dân tộc Việt Nam.
"Tỷ lệ hiệu quả" của một số vaccine Covid-19
1. "Tỷ lệ hiệu quả" là gì?
- Trước hết cần phải hiểu nguồn gốc của những tỷ lệ phần trăm ứng với từng loại vaccine mà chúng ta thường xuyên thấy trên mạng trong thời gian gần đây. Để được cấp phép, mỗi loại vaccine sẽ phả thử nghiệm lâm sàng trên một lượng lớn người, chia đều thành 2 nhóm: nhóm A tiêm vaccine, nhóm B tiêm giả dược. Trong vài tháng, các nhà khoa học sẽ giám sát xem những người đó có bị nhiễm bệnh hay không, qua đó đánh giá "tỷ lệ hiệu quả"
- "Tỷ lệ hiệu quả" này được tính bằng công thức: C = 1 - (A/B) trong đó
C là "tỷ lệ hiệu quả";
A là "tỷ lệ người nhiễm trong nhóm A";
B là "tỷ lệ người nhiễm trong nhóm B"
- Ví dụ: Vaccine Pfizer/BioNTech thử nghiệm lâm sàng trên 43.000 người, tức mỗi nhóm 21.500 người. Kết quả,có tổng cộng 170 người nhiễm, trong đó nhóm A có 8 người (tương ứng 0,037%), nhóm B có 162 người (tương ứng 0,752%). (1)
Vaccine Pfizer/BioNTech
Vậy "tỷ lệ hiệu quả" là C = 1 - (0,037/0,752) = 0.951 tức 95.1%.
- Tóm lại, "tỷ lệ hiệu quả" không có nghĩa rằng trong số 100 người tiêm vaccine có 5 người bị nhiễm. Thay vào đó, "Tỷ lệ hiệu quả" nghĩa là người tiêm vaccine sẽ có nguy cơ nhiễm bệnh ít hơn 95% so với người chưa tiêm vaccine.
2. Tính thực tiễn của "tỷ lệ hiệu quả"
- Trên thực tế, "tỷ lệ hiệu quả" kia chỉ mang tính tương đối. Mỗi loại vaccine được thử nghiệm lâm sàng trong những môi trường hoàn toàn khác nhau, từ đó có "tỷ lệ hiệu quả" khác nhau. Điển hình như Moderna và Pfizer được thử nghiệm lâm sàng ở Mỹ trong khoảng từ tháng 8/2020 đến tháng 11/2020. Đây là giai đoạn số ca bệnh tương đối ổn định, không tăng cao.
Biểu đồ số ca nhiễm Covid tại Mỹ từ tháng 3/2020 đến tháng 2/2021
- Trong khi đó, Johnson & Johnson chủ yếu thử nghiệm lâm sàng ở Brazil và Nam Phi từ tháng 11/2020 đến 2/2021 tức giai đoạn tình hình dịch Covid lên đến đỉnh điểm. Hơn nữa, giai đoạn này ở Brazil và Nam Phi, tỷ lệ số ca nhiễm bệnh cũng cao hơn nhiều so với Mỹ. Kết quả là "Tỷ lệ hiệu quả" của Johnson & Johnson chỉ là 66%.
Biểu đồ số ca nhiễm Covid tại Brazil
Biểu đồ số ca nhiễm Covid tại Nam Phi
Do đó việc so sánh "tỷ lệ hiệu quả" giữa các vaccine cũng có ý nghĩa tương tự việc so sánh tốc độ di chuyển giữa các loại ô tô khi chạy trên cao tốc và trên đường Láng vào giờ cao điểm!
3. Mục đích cao nhất của việc tiêm vaccine
- Mục đích của việc tiêm vaccine không chỉ là để tránh bị nhiễm Covid-19 mà QUAN TRỌNG NHẤT là giúp ngăn ngừa các trường hợp biến chứng nặng và tử vong. Và trong các thử nghiệm lâm sàng kể trên, tuyệt nhiên không có người nào biến chứng nặng hay tử vong vì nhiễm covid sau khi đã tiêm đủ liều vaccine.
5 lợi ích của vaccine covid (4)
- Tổng kết lại, loại vaccine tốt nhất là loại vaccine được tiêm sớm nhất. Mong mọi người hãy ngừng "lựa chọn" vaccine và tiêm ngay khi đến lượt để góp phần giúp cả nước sớm đẩy lùi Covid-19.
Chúc mọi người sức khỏe, chúc Việt Nam sớm chiến thắng Covid!
*** "Tỷ lệ hiệu quả": Từ gốc là "Efficacy rates". Đây là từ tạm dịch nên mong ai có kiến thức về y khoa có thể giúp mình dịch đúng nghĩa hơn.
Nguồn:
(1)
(2)
(3)
Ghost11
@thenhanlk18
Quan điểm - Tranh luận
/quan-diem-tranh-luan
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất
Meigyoku Thmn
Vắc-xin nhà giàu nhà nghèo, hiệu quả vắc-xin, hay tẩy chay vắc-xin Trung Quốc dựa trên tỉ lệ hiệu quả thì đều chỉ là cái cớ bình phong thôi.
- Báo cáo
loveless
1. Vấn đề vaccine là vấn đề của các bác sĩ và nhà khoa học có chuyên môn. Mình không biết bạn có thẩm quyền hay chuyên môn gì không mà kêu gọi người khác ngừng chọn lựa?
2. Việc tiêm vaccine nào là quyền của mỗi cá nhân, cùng với đó là sự góp ý của các bác sĩ trong từng trường hợp cụ thể. Vậy nên là bạn cũng không có quyền gì mà ngăn cản quyền lựa chọn của người khác.
3. Tất cả mọi người đều có quyền chọn loại vaccine mà tốt nhất cho bản thân. Điều đó cũng có nghĩa là họ có quyền chọn loại vaccine nào đã được thử nghiệm và kiểm chứng với số liệu đầy đủ, công khai, minh bạch. Cứ nhìn FDA hoặc EMA phê duyệt vaccine nào thì vaccine đấy có độ tin cậy cao, đáp ứng được những tiêu chuẩn về số liệu như đã nói.
-----
Mấy cái bài cóp nhặt và hời hợt trên bề mặt như thế này rất nguy hiểm. Đây là vấn đề sức khỏe liên quan tới tính mạng, không phải chuyện để đùa.
- Báo cáo
Ghost11
1. Phản đối! Vấn đề vaccine là vấn đề của tất cả mọi người chứ k chỉ là của bác sĩ hay nhà khoa học. Tôi được tiêm vaccine thì vaccine thế nào chính là vấn đề của tôi. Hơn nữa, tại sao tôi lại không cò quyền kêu gọi người khác ngừng chọn lựa? Tôi là người dân Việt Nam đang sống trong tình hình dịch bệnh hiện tại, tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu qua đó nêu quan điểm cá nhân mình lên để mọi người cùng xem xét. Tóm lại, kêu gọi là quyền của tôi, tôi không làm gì vượt ra ngoài quyền của bản thân.
2. Phản đối! Tôi ngăn cản quyền lựa chọn của người khác bao giờ? Bạn đang vu khống đấy. Nhờ bạn trích dẫn cho tôi, tôi ngăn cản quyền lựa chọn của người khác ở đâu?
3. Bạn hiểu nhầm ý tôi rồi, tôi đang đề cập đến các loại vaccine đã được cấp phép.
4. Không ai đùa ở đây hết. Các luận điểm của tôi, bạn thấy bất hợp lý ở đâu thì bạn chỉ ra và phản bác. Đừng đánh giá chung chung như vậy để rồi tôi thấy chính bạn mới là người "hời hợt".
- Báo cáo
Sugarhai SLyLy
Cảm ơn bài viết của bạn, có một quan điểm rất hay liên quan đến vấn đề lựa chọn vacxin của thầy Long bên Truyền thông Trăng đen, mong là mng đọc bài của bạn xong đọc cả comment này và không cần mất công lựa vacxin nữa (ít nhất là trong thời điểm này) :D
"Ở Việt Nam, có hơn 2000 em bé bị chết đuối mỗi năm. Vậy nên, việc dạy các em tập bơi là vô cùng cần thiết.
Có 2 cách thông dụng nhất để làm việc này.
Một là, đưa các con vào lớp huấn luyện để thầy cô chỉ dẫn từng bước từng bước đến khi biết bơi. Các gia đình có điều kiện ở thành phố hay chọn cách này.
Hai là, quăng đại con xuống nước, vùng vẫy ngụp lặn, sặc mồm sặc miệng quơ tay quờ chân ầm ĩ xíu sẽ biết bơi. Các gia đình nghèo ở nông thôn, đặc biệt vùng sông nước thường chọn cách này.
Đó là hình dung dễ hiểu nhất về 2 nhóm vắc xin Pfizer, Mordena, A̶s̶t̶r̶a̶Z̶e̶n̶e̶c̶a̶ (tạm gọi là vắc xin nhà giàu) và Sinopharm, SinoVac (tạm gọi là vắc xin nhà nghèo).
Vắc xin nhà giàu đưa một đoạn mã vào tế bào, đóng giả làm virus để kích hoạt hệ miễn dịch tìm và tiêu diệt. Sau quá trình đó, cơ thể biết cách chiến đấu với virus giả, đồng thời thuộc bài, có võ để sau này táng nhau với virus thật.
Vắc xin nhà nghèo thì đưa hẳn một con virus thật nhưng già nua ốm yếu vô hại vào cơ thể để kích hoạt hệ miễn dịch táng nhau. Sau vụ battle này, thì cơ thể cũng có võ, cũng thuộc bài để táng nhau với virus thật. Tất nhiên kèm theo sứt đầu mẻ trán sương sương.
Nói tóm lại, cách nào cũng tạo ra một em bé biết bơi. Tức là giúp sinh ra kháng thể. Còn kháng thể nhiều hay ít, tức là bơi đúng bơi sai thì hậu xét.
Nhưng đó là lý thuyết. Còn trong thực tế thì người giàu có nỗi lo của người giàu, người nghèo cũng có nỗi sợ của người nghèo.
Có thầy dạy bơi thì tốt đấy. Nhưng thầy có tranh thủ dạy thêm vài thứ khác hay sờ nắn vùng nhạy cảm của các con không? Nhảy ùm xuống nước thì thực chiến đấy, nhưng sặc sụa choáng váng có chịu nổi không? Rồi bơi được nhưng có đúng kỹ thuật đi thi olympic không?
Sư nói sư giỏi, sãi nói sãi hay. Dân tình thì hoang mang cực độ.
Lời khuyên của cô giáo dành cho các em đây: cho con bọc bơi theo cách của nhà giàu hay nhảy ùm ngụp lặn theo cách của nhà nghèo thì KHÔNG CHẾT ĐUỐI vẫn là quan trọng nhất.
Thậm chí nhà em nào ở vùng sông nước, lại đang trong mùa mưa lũ thì kể cả chưa biết bơi bướm bơi sải thì bơi chó bơi mèo bơi ếch thậm chí chỉ cần biết đứng nước để đừng chết đuối là đã tốt lắm rồi.
Mốt có điều kiện, chúng ta cho bé đi học hành bài bản để hoàn thiện kỹ thuật rồi thi olympic sau cũng được. Vứt xuống cho sặc nước một tí thì không chết, nhưng giữ khư khư chờ thày đến dạy mà trong lúc đấy ba mẹ không để ý thì có thể mất con."
- Báo cáo
loveless
Bạn lại dùng so sánh khập khiễng trong tranh luận, và thậm chí bạn còn phân loại vaccine "nhà giàu", "nhà nghèo". Mình không hiểu bạn lấy căn cứ nào ra để phân loại khi vấn đề rõ ràng không phải là đắt tiền hay không mà là hiệu quả hay không. Việc vaccine của TQ, Ấn Độ hay Nga chưa được FDA hay EMA phê duyệt đủ để nói lên sự thiếu minh bạch về số liệu của chúng rồi.
Những người như bạn hay tác giả bài viết này thực sự cần có một kiến thức nhất định trước khi đưa ra những nhận định sai lệch về những vấn đề nghiêm trọng như vaccine. Bạn có thể tham khảo ý kiến của giáo sư sau - ông rất giỏi và đưa ra giải thích khá dễ hiểu đối với người có ít kiến thức nền:
https://nguyenvantuan.info/tuan-blog/
- Báo cáo
Sugarhai SLyLy
Cảm ơn thông tin của bạn, mình không tranh luận gì cả, bài đó của thầy Long, mình thấy hay thôi chứ không có nhu cầu phản biện gì hết :D
Với cả có một điều này, mình không có nhu cầu tranh luận theo luật của người khác nên lần sau nếu thấy mình bạn có thể né ra, mình tranh luận theo luật của mình và mình chỉ có một luật duy nhất là không công kích cá nhân, ngoài ra những quy luật khác mình không quan tâm lắm, miễn sao lời mình nói được nhiều người ủng hộ (không ai ủng hộ thì thôi) =)) Mục đích của giao tiếp, dù là tranh luận hay phát biểu hay gì đó thì cao nhất vẫn là đạt được mục đích của bản thân.
Kể cả các "luật" của bạn nó cũng mang tính tương đối thôi, thật ra thời nào mà không có tranh luận, giờ phú quý sinh lễ nghĩa mới sinh ra lắm quy tắc (mình có đọc một số bài của bạn mình thấy bạn cũng dùng những phép so sánh trong khi bạn bảo so sánh nào cũng là khập khiễng :v). Quy tắc nào mình cảm thấy phù hợp thì mình dùng khó quá bỏ qua, mình cũng không chơi trên một sân chơi nào cả, ai không nói theo luật của mình mình có thể không tranh luận với họ (ví dụ hôm qua mình bảo không tiếp bạn được nữa vì khác cách tranh luận).
Nếu bạn thích cũng có thể áp dụng, bạn gặp ai tranh luận cùng nguyên tắc với bạn thì bạn tiếp, gặp những người không quan tâm nhiều đến quy tắc như mình bạn có thể né để đỡ mất thời gian.
- Báo cáo
Ghost11
Bạn nên nói rõ cho người khác biết FDA, EMA là gì. Bạn dùng 2 tổ chức của Mỹ và EU để đánh giá vaccine của TQ hay Nga, chỉ cần hiểu biết 1 chút về chính trị là đã thấy bất hợp lý. Bạn nghĩ các nước phương Tây sẽ chịu thừa nhận mình đi sau Nga trong việc sản xuất vaccine hay sao?
Nói về việc phê duyệt vaccine thì phải nhắc đến WHO, Nếu "thiếu minh bạch" như bạn nói tại sao WHO đã cấp phép Sputnik và Sinopharm?
- Báo cáo
Ghost11
Bạn nên nói rõ cho người khác biết FDA, EMA là gì. Bạn dùng 2 tổ chức của Mỹ và EU để đánh giá vaccine của TQ hay Nga, chỉ cần hiểu biết 1 chút về chính trị là đã thấy bất hợp lý. Bạn nghĩ các nước phương Tây sẽ chịu thừa nhận mình đi sau Nga trong việc sản xuất vaccine hay sao?
Nói về việc phê duyệt vaccine thì phải nhắc đến WHO, Nếu "thiếu minh bạch" như bạn nói tại sao WHO đã cấp phép Sputnik và Sinopharm?
- Báo cáo
Not.a.Princess
Mình nghĩ KHUYẾN KHÍCH mọi người tiêm vaccin là tốt 
. Tuy nhiên không phải bằng cách các bạn dán nhãn những người đang phân vân lựa chọn hay chưa muốn tiêm là một cái gì đó ích kỷ hay xấu xa hay không tốt hay qua mấy cái hình dung so sánh không có ý nghĩa gì như này. Nó dễ hiểu và dễ giúp bạn đạt được mục đích nhưng không chính xác và cũng chỉ là một dạng định hướng mà không dựa trên khoa học (giống mấy phóng viên trên TV nói tôi có quyền chọn nhưng tôi đã chọn vaccin TQ, tiêm xong vẫn sống nên mọi người cứ yên tâm tiêm).
. Tuy nhiên không phải bằng cách các bạn dán nhãn những người đang phân vân lựa chọn hay chưa muốn tiêm là một cái gì đó ích kỷ hay xấu xa hay không tốt hay qua mấy cái hình dung so sánh không có ý nghĩa gì như này. Nó dễ hiểu và dễ giúp bạn đạt được mục đích nhưng không chính xác và cũng chỉ là một dạng định hướng mà không dựa trên khoa học (giống mấy phóng viên trên TV nói tôi có quyền chọn nhưng tôi đã chọn vaccin TQ, tiêm xong vẫn sống nên mọi người cứ yên tâm tiêm). Việc họ chọn vaccin tốt cho bản thân hay ngay cả quyết định tiêm vaccin hay không cũng là quyền mà mỗi cá nhân có. Vì tiêm vaccin không phải an toàn tuyệt đối, và họ có quyền làm điều mà họ nghĩ là tốt cho tính mạng của họ. Tất nhiên, kèm theo đó họ chấp nhận chịu rủi ro có thể nhiễm Covid, và đó vẫn là quyết định của họ, và nên được tôn trọng.
Điều nên làm ở đây, là đưa thông tin mang tính khoa học chính xác, để mọi người có cơ sở và đưa ra quyết định tốt nhất. Vd như các nhà khoa học đã tính toán mức độ hiệu quả, an toàn của vaccin, mọi người có thể so sánh rủi ro khi tiêm vaccin và rủi ro không tiêm và bị nhiễm để thấy vaccin là phương án tốt hơn và chọn việc tiêm. Tương tự, người dân có quyền được tiếp cận số liệu về các loại vaccin khác nhau để thấy rõ là vaccin của Mỹ Astra, Pfizer hay Moderna đã được các cơ quan nào cấp phép, các báo cao thử nghiệm lâm sàng của họ kết quả ntn để nhận được tin tưởng trong khi vaccin Trung Quốc thì số liệu thiếu sót thế nào và cũng chỉ được 1 cơ quan là WHO phê duyệt sử dụng (trong tình hình khẩn cấp). Vì vậy, người ta hoàn toàn có cơ sở và lý do để nghi ngờ vaccin TQ. Tất nhiên mình không ủng hộ những người bài TQ bất chấp. Nhưng về mặt khoa học, việc từ chối tiêm vaccin TQ cũng không lạ gì và mình nghĩ hiện tại triển khai theo dạng tiêm tự nguyện (ai muốn tiêm vaccin TQ thì đky) là hợp lý vì sẽ vẫn có những người nếu đợi vaccin khác thì quá lâu và muốn đi làm bình thường sớm sẽ vẫn chấp nhận rủi ro lựa chọn tiêm.
Tóm lại, không ai nên xúi ai làm gì hết, tiêm hay không, tiêm cái gì nên là quyết định của người đó vì có gì xảy ra bạn cũng đâu có chịu trách nhiệm cho tính mạng người ta được? Điều cần làm là cung cấp đầy đủ thông tin khách quan để hỗ trợ người đó trong việc ra quyết định, chứ không phải bảo họ phải làm thế này hay thế khác. Nếu thuyết phục thì thuyết phục bằng dữ liệu khoa học, chứ không phải bằng một so sánh cảm tính như thế này.
- Báo cáo
Ghost11
Các luận điểm tôi đưa ra đều có căn cứ khoa học và dẫn nguồn đầy đủ. Cá nhân tôi nghĩ việc tôi bảo người đọc "Hãy..." là bình thường, mọi người đọc và cảm thấy nên làm theo hay không là phụ thuộc vào từng cá nhân.
- Báo cáo
Not.a.Princess
Bài của bạn ngoài việc giải thích hiệu quả vaccin là gì và lợi ích tiêm vaccin (nói chung) thì đâu có gì đâu?
Vấn đề ở đây là đa số đều biết tiêm vaccin là tốt, tuy nhiên, nên tiêm vaccin nào thì bạn đâu có giải thích được ngoài những câu khẩu hiệu vaccin tốt nhất là vaccin hiện có?
Khuyên mọi người coi mọi vaccin như nhau thì hãy chứng minh mức độ hiệu quả và an toàn của tất cả các vaccin đều ở mức ngang nhau thì mới thuyết phục chứ nhỉ? Đồng ý con số mức độ hiệu quả là tương đối và không dùng để so sánh trực tiếp, tuy nhiên vẫn có thể dùng để cân nhắc, cũng như xét đến nhiều yếu tố khác (ai cấp phép, cấp phép sử dụng trong trường hợp nào, hiệu quả thực tế ở những nước đã tiêm, các thử nghiệm lâm sàng dược thiết kế tốt hay không,...)
- Báo cáo
Sugarhai SLyLy
[Đã xóa]
Sugarhai SLyLy
[Đã xóa]