Blockchain và Crypto: Người ta sợ những gì người ta không biết
Người ta sợ những gì người ta không biết. Khi còn nhỏ, chúng ta luôn sợ ma, sợ dưới mặt hồ sẽ tồn tại một con quái vật nào đó bởi rốt...
Người ta sợ những gì người ta không biết. Khi còn nhỏ, chúng ta luôn sợ ma, sợ dưới mặt hồ sẽ tồn tại một con quái vật nào đó bởi rốt cuộc vì chúng ta không hiểu trong bóng tối và dưới mặt nước có gì.
Lĩnh vực Blockchain và crypto cũng vậy. Truyền thông chính thống cũng chia ra làm hai luồng dư luận: Một bên ủng hộ một cách từ tốn, một bên kịch liệt phản đối.
Trong cùng một ngày, mình đã đọc được những bài báo với quan điểm có thể nói là trái ngược nhau dù chúng viết về một đề tài.
Trong bài báo "Các hoạt động giao dịch tiền ảo là vi phạm pháp luật tại Việt Nam", tác giả Hà Linh đầy căng thẳng viết rằng:
"Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục triển khai công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về tài sản ảo, tiền ảo; đồng thời tăng cường cảnh báo về những rủi ro, nguy cơ và hệ lụy của việc tham gia mua bán, giao dịch, đầu tư, kinh doanh tài sản ảo, tiền ảo bất hợp pháp. "
Trong bài viết này, có thể thấy ngành công nghiệp crypto đối với tác giả là thứ gì đó đáng sợ, tiêu cực. Thậm chí, có phần giống với các bài viết tuyên truyền phòng chống ma túy, cờ bạc, hoặc một dịch bệnh nào đó.... Và ngay ở tiêu đề và bài viết, nhà báo này đã trích dẫn điều luật theo một hướng khiến người đọc có thể sẽ không thực sự hiểu chính xác theo nghĩa của nó.
Trong khi về bản chất, điều này chỉ đơn giản có là tiền mã hóa (không nên gọi là tiền ảo) chưa được xem là một loại tài sản và không được dùng làm phương tiện thanh toán trong lãnh thổ Việt Nam - điều cũng tương tự cũng xảy ra với việc dùng USD để mua sắm hàng hóa trực tiếp ở Việt Nam.
Nhưng cũng cùng ngày, ông Hồ Quốc Tuấn - một trong nhà nghiên cứu và chuyên gia kinh tế hàng đầu, đang là giảng Viên của đại học Bristol (Anh Quốc) lại thẳng thắn đề nghị trên một trong những tờ báo có nhiều người đọc nhất Việt Nam. Trong bài báo trên Vnexpress, ông viết:
"Chính phủ có thể bắt đầu từ những việc đơn giản như công nhận crypto là một tài sản và do đó nhà nước có thể thu thuế các giao dịch, quản lý bằng luật pháp, và nhà đầu tư cũng được bảo vệ. Thực ra, nhiều chuyên gia đã cho rằng đây là con đường tất yếu các chính phủ phải đi.."
Vậy rốt cuộc blockchain là gì? Crypto là gì? Có đáng sợ, cần "bài trừ" như một số kênh truyền thông đề cập?
Nếu ai đó hỏi mình thị trường crypto có đầu cơ và rủi ro không. Mình sẽ trả lời là "Có!". Nhưng nếu ai đó hỏi blockchain và một trong những ứng dụng của nó là "crypto" cần được khoanh vùng và tránh như tránh hủi thì mình chắc chắn sẽ trả lời là "Không!".
Không phải ngẫu nhiên, người ta nói việc phát minh ra blockchain giống như việc phát minh ra Internet lần thứ hai. Khi tra cứu định nghĩa về blockchain, rất có thể chúng ta sẽ tìm thấy đoạn văn "blockchain là một cuốn sổ cái phân tán....". Chuyện này vô cùng phức tạp để một người non-tech có thể hiểu, nhưng vô tính khái niệm này lại liên tục được copy từ bài viết này sang bài viết khác, khiến cho blockchain đã khó hiểu lại càng khó hiểu hơn.
Đối với mình, khái niệm này vốn có thể giải thích một cách dễ hiểu hơn rất nhiều: blockchain là một kiểu cơ sở dữ liệu mới.Hiểu một cách đơn giản, tất cả những trang web, ứng dụng chúng ta dùng đều được tạo nên từ hai thành phần cơ bản: back-end và front-end.
Trong đó, back-end có thể hiểu là phần dữ liệu bên dưới được lưu trữ dưới dạng bảng, lưu trữ và xử lý thông tin như cách chúng ta xử dụng công cụ Excel để tính bảng lương nhân viên. Điều này cũng như việc cách đây 40-50 năm, các máy tính của Microsoft không hề có giao diện đồ họa mà chỉ tồn tại dưới dạng các dòng code.
Phần front-end là thuộc về phía giao diện, mục tiêu là làm thế nào đó cho thông tin đã được xử lý ấy có thể hiện thị, tương tác với người dùng một cách rõ ràng, hữu ích, trực quan nhất. Tất cả các ứng dụng, web chúng ta đang dùng đều có một mô hình thế này: một nơi lưu trữ dữ liệu, và một giao diện để truy xuất dữ liệu. Vậy thì các dữ liệu của các ứng dụng quen thuộc nhất với chúng ta đang được lưu trữ ở đâu?
Chúng đang được lưu trữ trong một máy chủ tập trung hoặc một cụm máy chủ. Vd Facebook thì có các cụm máy chủ ở Đông Nam Á, Châu Âu, Bắc Mỹ... Blockchain chỉ đơn giản là việc thay vì lưu vào một máy chủ, hoặc một cụm máy chủ, dữ liệu được lưu trữ trên hàng trăm thậm chí hàng ngàn máy chủ "tự nguyện" sao lưu, rải rác trên toàn thế giới.
Mỗi khi một dữ liệu nào đó được ghi vào "sổ cái" hay bảng dữ liệu chúng ta đang nói tới, thì tất cả các máy tính trong blockchain đồng thuận với nhau rằng thông tin nào được lưu trữ, thông tin nào không, tiêu chuẩn của nó như thế nào... Cơ chế đồng thuận ấy có nhiều loại khác nhau, giống như mỗi một hội nhóm lại có một quy tắc hoạt động riêng.
Việc lưu trữ phi tập trung cho phép blockchain có nhiều ưu điểm như việc không cần đích danh một ai kiểm soát (vì bảng tính là của chung), không thể tự ý thay đổi dữ liệu trên bảng "excel" bởi ai cũng có thể thấy và kiểm tra cái bảng "excel" chung ấy. Một số cơ chế quy định rằng, những người tự nguyện dùng máy tính của mình vào việc "ghi chép" chung cho cả nhóm sẽ được thưởng và nó góp phần tạo ra một thứ gọi là crypto - tức tiền mã hóa. Hiểu nôm na, ai muốn viết vào "excel" phải trả cho những người lưu trữ kia một khoản tiền.
Tuy nhiên, hệ thống lưu trữ phân tán cũng có những nhược điểm như tốn thời gian (vì phải có sự đồng ý của nhiều máy thay vì một máy), tốn năng lượng (yêu cầu nhiều máy tính cùng hoạt động), có nhiều khó khăn để thể mở rộng ...Đấy, rốt cuộc thì blockchain nó chỉ đơn giản là một cơ sở dữ liệu, một cái bảng excel được dùng chung, nhưng mỗi người giữ một bản để làm chứng. Vậy thì dù là app, web hay bất cứ thứ gì cũng có thể được xây dựng trên blockchain. Giống như việc bạn có thể dùng excel để tính lương thưởng, lập kế hoạch hay đơn giản dùng thay máy tính cầm tay cá nhân.
Vậy thì đầu tư vào các dự án blockchain thực chất là đầu tư vào các tiện ích và giải pháp mà các dự án ấy mang lại. Bảng tính ấy tính lương có nhanh và tiện không? Lập kế hoạch có minh bạch và dễ tương tác hơn không? Chứ không nằm ở công nghệ blockchain hay những quảng cáo, phông bạt hoành tráng.

Lừa đảo luôn là một phần của thị trường crypto
Ngành công nghiệp blockchain cũng đang ở giai đoạn "miền Tây hoang dã" mà chúng ta không biết đâu là mô hình thực sự mang lại hiệu quả. Đôi khi để thực sự có được đáp án, chúng ta buộc phải trải qua giai đoạn thử sai như cách mà bong bóng dotcom đã tạo ra hàng loạt gã khổng lồ công nghệ như Yahoo, Google.
Và cũng vì "miền tây hoang dã ấy", không ít những dự án phông bạt đang lợi dụng sự thiếu hiểu biết để đưa ra những sản phẩm không nhằm mục đích giải quyết vấn đề gì. Nhưng trong vùng đất ấy, những viên ngọc quý cũng đang âm thầm được tạo ra và mở ra cơ hội cho bất kỳ ai nhanh nhạy, có hiểu biết.
Đến đây thì mình nghĩ mọi người đã phần nào đó có câu trả lời cho việc có nên tìm hiểu về công nghệ blockchain và có nên đầu tư vào crypto hay không?
Mình có lập một group này để chia sẻ tất cả kiến thức mình biết về blockchain cũng như các dự án được xây dựng trên đó. Mọi người có thể thoải mái tham gia, vì mình sẽ tổng hợp lại các bài mình đã viết (và sẽ viết) về blockchain ở đây:

Khoa học - Công nghệ
/khoa-hoc-cong-nghe
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất

TrungDuc
Cảm ơn bài viết của tác giả.
Mình đã thấy blockchain đi vào cuộc sống khi mà đã và đang được ứng dụng trong quản lý tiêm chủng (hộ chiếu vaccin) của Hàn Quốc. Mình tin vào công nghệ blockchain, mình tin đã và đang dần có nhiều ứng dụng về blockchain trong thực tế trên thế giới (chưa tính các dapp trong "ma trận" crypto currency). Thế giới internet sẽ dần chuyển mình sang phi tập trung.
Về vấn đề crypto, theo mình crypto có vai trò lịch sử quan trọng khi đã, đang và sẽ phổ cập blockchain ra toàn thế giới bởi con đường dẫn đến túi tiền, bát cơm sẽ hấp dẫn con người, nhiều người nghèo đi khi tham gia crypto và số ít sẽ giàu và rất giàu lên, từ đó ảnh hưởng của nó ngày càng lớn.
Mình thấy đang có một cách đánh giá, cách tiếp sai lầm của những người đang mơ hồ về cypto rằng nó chỉ dành cho người nhiều tiền, chỉ dành cho cá mập, chỉ là chò bơm thổi lừa đảo. Sai lầm ở chỗ chúng ta nhìn vào những người mất tiền, mất rất nhiều tiền khi tham gia vào crypto (những người đó tham gia với tâm lý con bạc, muốn giàu nhanh, thiếu kiến thức) để nói crypto là rủi ro, là cờ bạc, tại sao chúng ta lại đổ lỗi cho crypto trong khi lỗi ở người tham gia? (chúng ta không ủng hộ cá độ bóng đá chứ chúng ta có nói bóng đá là lừa đảo đâu?). Thị trường crypto bị bơm thổi, là bong bóng, bị cá mập tác động? Thử hỏi thị trường chứng khoán, hàng hóa, bất động sản có những hiện tượng như vậy ? Trước khi có những người trắng tay vì crypto chúng ta đã thấy nhiều người trắng tay vì chứng khoán, đất đai. Trước khi có những "đồng tiền ảo" lừa đảo chúng ta đã có vô số dự án "bất động sản thật" lừa đảo.
Theo mình cách tiếp cận đúng cho những vấn đề mới là thay vì sợ hãi hãy tìm hiểu về chúng, hãy đi tìm bản chất của sự việc, đừng để truyền thông hù dọa bạn, hãy làm chủ bằng kiến thức của bạn. Với riêng thị trường crypto-một thị trường mới mẻ nhiều cơ hội đổi đời (cũng có cơ hội qua đời :v tùy thuộc vào bạn) thì đầu tiên hãy sống với nó trước đã rồi mới nghĩ đến giàu có :v. Nếu có 1 lời khuyên thì mình khuyên rằng bạn hãy tìm và hiểu về blockchain và crypto ở đó có những cơ hội cho bạn.
- Báo cáo

BlockchainPlato
Cảm ơn bình luận của bạn ^^ mình rất ghi nhận
- Báo cáo
BumBum
Về mặt kỹ thuật, Blockchain là một công nghệ được xây dựa trên lý thuyết mật mã học (cryptographic). Blockchain trông giống như một cơ sở dữ liệu nhưng có kết hợp với các công nghệ mã hóa.
Mục đích thực sự của blockchain là đảm bảo tính toàn vẹn và tính xác thực của dữ liệu. Nghĩa là khi ai đó thêm xóa sửa dữ liệu trên blockchain thì người khác có thể phát hiện ra những sự thay đổi này.
Bitcoin là một một ứng dụng của blockchain. Bản thân Bitcoin là một tập hợp dữ liệu được lưu trữ trên máy tính, tương tự như khi lưu trữ văn bản word hay excel. Chỉ khác là dữ liệu của mỗi Bitcoin sẽ có tính liên kết với các Bitcoin còn lại.
Chính vì những tính chất kể trên, Bitcoin không có giá trị sử dụng. Chúng đơn thuần chỉ là dữ liệu lưu trữ trên máy tính. Bạn không thể dùng Bitcoin để làm thành một cái bánh hay dùng chúng để trang trí nhà cửa. Bitcoin chỉ tồn tại trong cái ổ cứng và chúng chỉ nằm ở đó thôi.
Tuy nhiên, Bitcoin lại có giá trị trao đổi. Có thể đổi Bitcoin để lấy tiền thật hoặc những thứ khác. Bởi vì có nhiều người sẵn sàng đổi những gì họ đang có để lấy Bitcoin. Bởi vậy, Bitcoin giống một loại tài sản hơn là tiền tệ. Bitcoin chỉ có giá trị khi được trao đổi chứ bản thân chúng không có giá trị.
Chính phủ sẽ không thừa nhận "tiền mã hóa" là một loại tiền tệ. Có rất nhiều lý do để họ làm vậy. Một trong số đó là quyền phát hành tiền. Chỉ duy nhất chính quyền quốc gia mới có thể in tiền và chỉ có họ mới có quyền quyết định số lượng tiền được phát hành. Điều này đúng ở mọi quốc gia vì nó đảm bảo quyền lực nhà nước và khả năng quản lý nền kinh tế. Những loại tiền mã hóa như Bitcoin thì ngược lại, ai cũng có thể sở hữu thậm chí là tự đào ra tiền. Điều đó chẳng khác nào có một cái máy in tiền tại nhà. Chính quyền muốn cấm bởi vì họ chưa tìm ra cách để quản lý tiền mã hóa.
- Báo cáo

Toi Khong Ngu
Theo mình không hẳn là về số lượng vì với tiền mã hoá số lượng gắn liền với nhu cầu thị trường (đào tiền ảo sẽ lỗ nếu giá giảm và ngược lại). Vấn đề nắm ở sự thao túng giá trị. Khi tiền do nhà nước phát hành được định giá dựa vào các cơ chế tài chính do nhà nước nắm giữ thì giá trị tiền ảo lại bị đầu cơ phụ thuộc vào tác động của số ít cá nhân.
- Báo cáo

BlockchainPlato
thực ra tiền nào cũng sẽ có sự thao túng, đó là các chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương, vd rõ nhất là việc cố tình định giá thấp tiền tệ của một số quốc gia. Vấn đề là thao túng với mục đích gì.
- Báo cáo

BlockchainPlato
Cách đây 4 năm mình có viết về vấn đề này: https://cafebiz.vn/bitcoin-nam-o-dau-trong-lich-su-tien-te-20171222165630017.chn , đây là góc nhìn từ mình ^^
- Báo cáo
BumBum
Vàng khác Bitcoin chứ nhỉ. Mỗi thỏi vàng đều có giá trị sử dụng, chúng có thể được chế tác thành vật phẩm hoặc đồ trang sức. Vàng luôn có giá trị, không cần phải thông qua trao đổi, mua bán. Nhưng Bitcoin thì vô giá trị nếu không có trao đổi.
Nếu như đồng tiền hiện nay được đảm bảo giá trị bằng vàng hoặc dầu mỏ thì cái gì đảm bảo giá trị cho Bitcoin?
- Báo cáo

Van Ha
Làm gì còn đồng tiền pháp định nào neo giữ bởi vàng hoặc dầu mỏ nữa bạn.
- Báo cáo

zerotheknight
Bạn viết ra gần hết những suy nghĩ của mình =)) sau khi đọc xong quyển "homo sapiens đặc biệt là chương lịch sử tiền tệ, mình đã thấy btc có 4 đặc tính của một loại tiền tệ, tuy nhiên để làm nên lịch sử thì cần có thời gian và sự công nhận, hãy cùng chờ xem sao =))
- Báo cáo
Freemason
Btc có số lượng giới hạn là 21tr Bit, không thể in thêm hoặc tạo ra nhé
- Báo cáo

Nguyên Lê Hoàng
Thật ra nói về chính phủ và bitcoin giống như nói về âm và dương, nhanh và chậm vậy :v Mark bị chất vấn là biết nhìn hề hước thật sự :v ở tương lai không biết sao chứ ở thì hiện tại thì chắc chắn là không
- Báo cáo
Cerca Trova
Blockchain là công nghệ tương lai của TG nhưng Crypto hiện thời trước mắt thì không, phần lớn sản phẩm Crypto bây giờ chỉ mang tính bài bạc hơn là thật sự hướng tới mục tiêu phát triển công nghệ
- Báo cáo
Freemason
Nếu bạn chơi mà không có kiến thức thì chứng khoán cũng là bài bạc thôi
- Báo cáo

Toi Khong Ngu
Bản thân blockchain không xấu nhưng cách con người dùng nó thì không chắc chắn là tốt.
- Báo cáo