‘Moneyball’ - một bộ phim về bóng chày, đã dạy mình về tầm quan trọng của data như thế nào?
Blog gốc: ELI9 
People are overlooked for a variety of biased reasons and perceived flaws. Age, appearance, personality. Mathematics cut straight through that.
Vào mùa giải năm 2002, đội bóng chày được trả lương thấp nhất - Oakland A's - đã đạt được chuỗi thắng 20 trận liên tiếp, thiết lập kỷ lục mới cho giải đấu bóng chày Mỹ. 
Họ đã lặp lại lịch sử với số trận thắng bằng chính xác số lượt thắng của đội Yankees nhiều năm trước. Song, đáng kinh ngạc hơn, Yankees bỏ ra $1,400,000 cho mỗi bàn thắng, còn đội bóng của chúng ta chỉ phải bỏ ra $260,000. Trong một ngành được thống trị bởi các đội bóng có biên chế khổng lồ, làm cách nào mà họ trở thành đội giỏi nhất?
Câu trả lời là: Họ đưa ra quyết định dựa trên số liệu (data-driven decisions).
Image result for oakland a's
Đội bóng Oakland A's
Sau một chuỗi thua 11 trận đấu liên tiếp, quản lý của đội bóng đã quyết định sẽ thay đổi chiến lược. Thay vì lựa chọn cầu thủ dựa trên trực giác, anh ta sử dụng một hệ thống phân tích chi phí-lợi ích qua AI và các thuật toán máy tính, và tập hợp một đội gồm những cầu thủ mà không đội bóng nào muốn thuê. 
Mình rất thích câu nói của Peter Brand (dựa trên nhân vật có thật là Paul DePodesta) - một sinh viên Yale chưa bao giờ chơi bóng chày nhưng lại có niềm đam mê bất tận với các con số, đồng thời là người hỗ trợ đội bóng trong việc đưa ra chiến lược thi đấu: “Ta thường bị đánh giá sai lệch bởi cái nhìn chủ quan và thiên vị của người khác. Đó có thể là tuổi tác, ngoại hình hay tính cách. Toán học phá bỏ hoàn toàn những nhận thức sai sót đó."
Image result for Paul DePodesta
Paul DePodesta
Có một cầu thủ vốn không được coi trọng vì dáng ném bóng trông có vẻ “kì lạ", và mỗi khi nhắc đến tên anh ta, các ông bầu lại cho qua vì nghĩ anh làm xấu đội hình. Nhưng đội Oakland A's, sau khi sử dụng xác suất thống kê, lại cho ra kết quả rằng anh có tỷ lệ ném bóng trúng thuộc hàng cao nhất, và có thể được coi là 1 trong những tay ném cừ khôi nhất mùa giải. 
Và cứ thế, dựa trên số liệu, họ tập hợp một đội bóng thoạt đầu có vẻ khó hiểu, và nhận về sự phản đối gay gắt của nhiều người. Cuối cùng thì đội bóng đã chứng tỏ mình là món hời lớn nhất trong làng bóng chày, và trở thành một huyền thoại.
Số liệu và xác suất thống kê đã giúp nhà quản lý tìm ra giá trị thực sự của các cầu thủ bóng chày vốn bị đánh giá thấp, từ đó xây dựng một đội bóng có phần trăm thắng cuộc lớn nhất. 
Bóng chày và Kinh doanh có khá nhiều điểm chung - chúng đều là cuộc chiến giữa trực giác và số liệu. Và thực tế chứng minh rằng, việc đưa ra quyết định dựa trên data sẽ giúp đem lại kết quả tốt nhất, với chi phí thấp nhất có thể.
Một sự thật thú vị là tại Casino, xác suất thống kê cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Xin phép được viết về chủ đề này trong một bài khác ;)

👉 Highly recommend bộ phim Moneyball - Một bộ phim không hẳn về bóng chày, mà về kinh doanh và quản lý nhân sự.
(*) Đọc thêm nhiều bài viết thú vị về kinh doanh tại: https://www.facebook.com/explainlikeim9
Đọc thêm: