Đây là một bài viết xuất sắc của Leila B. Boulton, một cây bút tài chính đang lên. Gemstone Forecaster hân hạnh được đóng góp cho bài viết. Bài viết là cái nhìn toàn diện về đầu tư đá quý nhìn từ nhiều góc độ.
Ngày càng nhiều người thuộc giới siêu giàu trên thế giới - các cá nhân sở hữu tài sản lớn ở phương Tây, tầng lớp giàu mới nổi tại châu Á—đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc—nơi đá quý màu từ lâu đã được xem như biểu tượng địa vị và vật phẩm mang lại may mắn,đang có nhu cầu đầu tư vào kim cương màu và đá quý màu cao cấp.
“Kim cương màu mang lại lựa chọn thay thế rất hấp dẫn so với các loại tài sản truyền thống. Chúng có mức độ tương quan thấp với thị trường cổ phiếu và biến động cực kỳ thấp, đồng thời có tiềm năng sinh lời rất tốt,” Alan Landau, Giám đốc điều hành của Novel Asset Management, nhận định. Quỹ Novel Diamond Fund I, một quỹ đầu tư tư nhân được thành lập tại Quần đảo Cayman, ra mắt vào tháng 10 năm 2011 và là quỹ đầu tiên trong loạt quỹ của Novel tập trung vào thị trường kim cương màu.
Kim cương màu là một trong những loại đá quý đắt giá và hiếm nhất thế giới. Theo các chuyên gia, cứ 10.000 carat kim cương không màu (trắng) được khai thác thì chỉ có một carat kim cương màu được tìm thấy. (Một carat tương đương 200 milligram). Kim cương màu có thể mang nhiều sắc thái khác nhau như đỏ, tím, xanh lục, hồng, xanh dương, cam và vàng, cũng như các màu pha trộn. Tương tự các loại đá quý màu khác, những viên có màu sắc tinh khiết và mãnh liệt nhất thường là hiếm nhất và do đó có giá trị cao nhất.
Landau cho biết quỹ của ông hoạt động như một kênh giao dịch, mua vào ở mức giá sỉ và bán ra ở mức giá lẻ thông qua mạng lưới của công ty mẹ Novel Collection—một doanh nghiệp kinh doanh và sản xuất kim cương màu (chuyên mài và đánh bóng kim cương thô) với văn phòng tại Hoa Kỳ, châu Âu và châu Á. Mặc dù quỹ có thể mua kim cương không màu, nhưng họ vẫn chọn kim cương màu do “Biên lợi nhuận từ hoạt động giao dịch kim cương màu cao hơn,” ông nói.
Dựa trên lợi suất tính đến tháng 1 năm 2011 và hoạt động giao dịch gần đây của Novel Collection, Landau kỳ vọng lợi nhuận ròng trung bình khoảng 20% mỗi năm.
Quỹ này nhắm đến các cá nhân giàu có và văn phòng quản lý tài sản gia đình, một phần vì theo kinh nghiệm của Landau, các nhà đầu tư tổ chức vẫn coi kim cương là loại tài sản "quá xa lạ." Tuy nhiên, thái độ này có thể đang thay đổi. Các báo cáo gần đây cho thấy các quỹ đầu cơ, ngân hàng tư nhân và thậm chí cả quỹ hưu trí đang thể hiện sự quan tâm ngày càng tăng đối với phân khúc tài sản đặc thù này.
Ngay cả những quỹ đầu tư tập trung vào kim cương không màu cũng đang được một số nhà đầu tư ưa chuộng. Các quỹ kim cương trắng thường mua và bán các viên đá chất lượng cao có trọng lượng từ 1 đến 10 carat. Năm ngoái, các quỹ mới đã được thành lập bởi Diamond Capital Fund (trụ sở tại Malta), Diamond Asset Advisors (Zurich) và Fusion Alternatives (London).
Hot Rocks
Trong một bài báo công bố tháng 4 năm 2011 có tựa đề “Tài sản cứng: Tỷ suất lợi nhuận từ kim cương và đá quý hiếm,” Luc Renneboog và Christophe Spaenjers từ Đại học Tilburg (Hà Lan) đã phân tích hiệu suất đầu tư gần đây (theo USD) của kim cương trắng, kim cương màu và các loại đá quý khác (ruby, sapphire và emerald) dựa trên dữ liệu giao dịch đấu giá toàn cầu từ Sotheby’s và Christie’s.
Từ năm 1999 đến 2010, tỷ suất sinh lời thực hàng năm đối với kim cương trắng và kim cương màu lần lượt là 6,4% và 2,9%, so với –0,1% cho cổ phiếu toàn cầu, 3,3% cho trái phiếu chính phủ toàn cầu và 11,6% cho vàng. Hai giai đoạn có lợi suất thực âm là thời kỳ bong bóng dot-com và khủng hoảng tài chính gần đây. Tuy nhiên, giá cả sau đó phục hồi mạnh, bù đắp hoàn toàn các đợt suy giảm này.
Các tác giả tiếp tục sử dụng dữ liệu sau năm 2003 để tính toán lợi suất thực hàng năm, lần lượt là: –10,0% cho kim cương trắng, 5,5% cho kim cương màu và 6,8% cho các loại đá quý khác.
Các cố vấn tài chính cần lưu ý rằng các tỷ suất trên chưa trừ chi phí giao dịch. Phí hoa hồng tại các nhà đấu giá đá quý thường vào khoảng 10% mỗi chiều mua và bán,cao hơn nhiều so với phí giao dịch cổ phiếu, trái phiếu hoặc vàng. Ngoài ra, nghiên cứu cũng phát hiện lợi suất từ đá quý trong giai đoạn này có tương quan dương với thị trường chứng khoán, cho thấy sự tồn tại của hiệu ứng “giàu lên nhờ chứng khoán.”
Dù tiềm năng sinh lời là đáng kể, nhược điểm chính khi đầu tư vào đá quý là khả năng thanh khoản ngắn hạn tương đối thấp. Để tránh phải bán tháo, các chuyên gia khuyến nghị nên dành ra từ ba đến sáu tháng để tìm được người mua phù hợp sẵn sàng trả giá tương xứng với giá trị thực của viên đá.
Nếu có đủ thời gian chuẩn bị, nhà đầu tư có thể bán lại đá quý cho các thương nhân, thợ kim hoàn, nhà đấu giá hoặc người mua tư nhân. Với các bộ sưu tập thực sự xuất sắc, quyên góp cho bảo tàng có thể mang lại lợi ích thuế.
Bên cạnh chi phí giao dịch cao và tính thanh khoản thấp, việc lưu trữ và bảo hiểm cho đá quý cũng làm giảm lợi nhuận, trong khi khoản lãi này vẫn phải chịu thuế thu nhập vốn. Tuy nhiên, khách hàng có thể thực hiện giao dịch hoán đổi đá ngang giá để được miễn thuế, hoặc hoãn thuế nếu hoán đổi lên viên đá có giá trị cao hơn.
Ngoài ra, cố vấn tài chính cần cảnh báo khách hàng tránh mua “đá xung đột”—những viên đá được giao dịch để tài trợ cho chiến tranh. Ví dụ, hiện tại Hoa Kỳ cấm nhập khẩu ruby và ngọc jade từ Myanmar (Miến Điện) do chính quyền quân sự cai trị, dù không có lệnh cấm đối với những viên đá đã có mặt tại Mỹ.
Những tay săn đá quý
Kim cương màu, sapphire Miến Điện hoặc Kashmir, ruby Miến Điện và ngọc lục bảo Colombia hiện đang là những loại đá quý được giới đầu tư tinh tường ưa chuộng nhất, theo ông Robert Genis, Chủ tịch của công ty National Gemstone và là biên tập viên của bản tin đá quý The Gemstone Forecaster, chuyên dành cho các nhà sưu tập và nhà đầu tư đá quý. Genis gọi đây là “Bộ Tứ quyền lực”. “Đây là những loại đá đã có lịch sử giao dịch lâu đời. Chúng là những chiếc Rolls Royce trong thế giới đá quý,” ông nhận định.
Là người có 30 năm kinh nghiệm trong ngành, Genis đã đi khắp thế giới để tìm kiếm những viên đá quý hiếm cho khách hàng. Ông cho biết rất ít cá nhân giàu có mua kim cương trắng, vì phần lớn chúng thực chất không hiếm. Những ai chọn mua kim cương không màu thường tìm đến các viên từ một carat trở lên, loại “D-Flawless” — cấp độ cao nhất hiện có.
Genis cho biết phần lớn các nhà sưu tầm sành sỏi chọn đầu tư vào kim cương màu, đặc biệt là kim cương đỏ, loại kim cương màu hiếm nhất. Chỉ có khoảng 30 viên kim cương đỏ đạt chất lượng đá quý từng được ghi nhận, và chúng hầu như không bao giờ được đưa ra thị trường. Khi điều đó xảy ra, giá có thể vượt quá 3 triệu USD mỗi carat.
Các màu hiếm tiếp theo là xanh dương, hồng, xanh lục, cam và tím — tất cả đều có thể được đấu giá với mức hàng triệu đô la mỗi carat. Kim cương vàng và nâu được xếp vào nhóm thứ cấp, tuy nhiên Genis đánh giá tích cực về tiềm năng của kim cương vàng. “Màu Vàng có thể rực rỡ như mặt trời. Chúng thật sự tuyệt đẹp. Có nhiều tiềm năng tăng giá. Còn màu nâu thì đi ngược với nguyên lý đầu tiên của đá quý cao cấp: phải đẹp. Nhưng chúng lại xấu,” ông nói.
Theo Genis, các nhà sưu tầm và nhà đầu tư nghiêm túc chỉ mua đá tự nhiên, không qua xử lý dưới bất kỳ hình thức nào. Ông ước tính từ 95% đến 99% đá quý trên thị trường đều đã qua các hình thức xử lý như nhiệt, chiếu xạ, tẩm dầu hoặc hàn vết nứt.
Ngọc lục bảo Colombia chất lượng cao, chưa qua xử lý, có thể đạt giá 25.000 USD mỗi carat hoặc hơn. Nhưng chúng rất khó tìm. Genis kể về một khách hàng “ám ảnh” với ngọc lục bảo. “Ông ta chỉ thích đá màu xanh lục. Chỉ xanh lục thôi. Trong suốt mười năm, mỗi năm tôi đều đến Colombia để xem xét khoảng 10.000 viên đá, chỉ để chọn cho ông ta một viên duy nhất. Mỗi viên mất hai tuần để tìm,” ông chia sẻ.
Nhìn chung, các yếu tố then chốt để đầu tư đá quý thành công là: mua được các viên đá quan trọng ở dưới mức giá bán lẻ từ các đại lý cấp một hoặc đầu mối bán sỉ, lưu trữ bảo quản cẩn thận trong vòng từ ba đến năm năm, đôi khi hơn mười năm, và luôn kèm theo các báo cáo giám định từ những phòng giám định uy tín nhằm đảm bảo tính xác thực và chất lượng đầu tư của viên đá.
Báo cáo giám định từ American Gemological Laboratories (AGL) là tiêu chuẩn vàng đối với đá màu. Trong khi đó, Gemological Institute of America (GIA) là cơ quan thẩm quyền hàng đầu đối với kim cương màu và kim cương trắng.
Do mỗi viên đá là độc nhất, các báo cáo giám định cung cấp thông tin quan trọng về trọng lượng carat, màu sắc và tông màu, độ trong và cách cắt (gọi chung là “4C”). Các báo cáo cũng đề cập đến bất kỳ hình thức xử lý nào đã áp dụng cũng như nguồn gốc địa lý của viên đá — yếu tố có ảnh hưởng đáng kể đến giá trị.
Dù Genis không cho rằng các cố vấn tài chính nên trở thành chuyên gia ngọc học hay đầu tư vào thiết bị khoa học đắt tiền để thẩm định đá quý cho khách hàng, ông tin rằng họ có thể học cách đọc các báo cáo của AGL và GIA để nắm bắt những đặc điểm cơ bản của một viên đá. Trên trang web preciousgemstonesm ông đã đăng một bài hướng dẫn cách đọc báo cáo AGL. Trang này cũng có các biểu đồ theo dõi giá bán lẻ đá quý từ năm 1975 đến 2010.
Mặc dù các báo cáo giám định được công nhận có thể xác định chất lượng, nhưng chúng không xác định giá trị. Giá của kim cương trắng đã đánh bóng có thể được so sánh với các chỉ số chuẩn như RapNet Diamond Index (RAPI) hoặc chỉ số PolishedPrices. Ngược lại, giá của kim cương màu và đá quý thường được thiết lập thông qua kết quả bán tại các nhà đấu giá lớn.
Mua sắm trang sức cao cấp
Bên cạnh việc đầu tư vào các quỹ hoặc mua đá quý rời, những người có tiềm lực tài chính luôn có thể chọn đầu tư vào trang sức hoàn thiện cao cấp từ các thương hiệu danh tiếng như Van Cleef & Arpels, Bulgari, Cartier và Tiffany’s. Những món trang sức càng đắt đỏ và giới hạn số lượng ,chẳng hạn chỉ sản xuất vài trăm chiếc ,thì khả năng tăng giá trị theo thời gian càng cao, hiện tượng này được gọi là “hiệu ứng kiệt tác” (masterpiece effect).
Hình thức đầu tư trang sức hứa hẹn nhất có lẽ là theo phong cách của ngôi sao điện ảnh Elizabeth Taylor. Bộ sưu tập trang sức thủ công độc bản của bà, bao gồm những viên đá quý và ngọc trai cực kỳ hiếm, được chế tác tinh xảo trong các thiết kế độc đáo, đã lập kỷ lục thế giới về giá trị đấu giá của một bộ sưu tập cá nhân.
Phiên đấu giá do Christie’s tổ chức vào tháng 12 năm 2011 ban đầu được ước tính thu về ít nhất 30 triệu USD. Tuy nhiên, kết quả cuối cùng lên tới con số đáng kinh ngạc: 137 triệu USD, vượt qua kỷ lục năm 1987 về bộ trang sức của Nữ Công tước xứ Windsor. Việc các món trang sức này từng thuộc sở hữu của một biểu tượng Hollywood cùng với kích thước vượt trội của một số viên đá và ngọc trai chắc chắn đã góp phần lớn vào thành công vang dội của phiên đấu giá.
Bảo hiểm tài sản quý
Vào tháng 8 năm 2011, một nhóm mười hai tên trộm giả danh công nhân bảo trì đã đột nhập vào 170 két an toàn tại ngân hàng Banco Itaú ở São Paulo — trung tâm tài chính của Brazil — và lấy đi hơn 50 triệu USD tiền mặt, đá quý, trang sức và vàng thỏi. Các ngân hàng thường chỉ cung cấp mức bảo hiểm rất thấp cho két an toàn nếu khách hàng không có bản thẩm định giá trị tài sản cất giữ. Trong vụ việc không may này, phần lớn khách hàng đều không có bản thẩm định cũng như không mua bảo hiểm đầy đủ.
“Nhiều người giàu không có bảo hiểm đủ mức,” theo ông Eric Gordon, đối tác của Denver Agency Company, một công ty môi giới bảo hiểm độc lập tại Denver chuyên cung cấp bảo hiểm cá nhân và thương mại cho giới thượng lưu. Là một phần trong chương trình bảo hiểm tổng thể dành cho khách hàng, Gordon khuyến nghị một số điểm cụ thể khi bảo hiểm trang sức và đá quý: định giá bởi một chuyên gia thẩm định uy tín; mua hợp đồng bảo hiểm có điều khoản điều chỉnh lạm phát hợp lý (ví dụ 4% đến 6% mỗi năm); và rà soát lại nhu cầu bảo hiểm hằng năm để cập nhật giá trị, bổ sung các món mới mua và loại bỏ những món đã không còn sở hữu.
Do việc định giá đá quý hiếm và trang sức cao cấp rất phức tạp, Gordon cho biết biện pháp bảo vệ cuối cùng là lựa chọn công ty bảo hiểm có chính sách chi trả vượt quá giá trị được bảo hiểm. Công ty của ông thường làm việc với Chubb Group of Insurance Companies, đơn vị cung cấp điều khoản “thay thế tài sản có giá trị” lên đến 150% so với giá trị đã được kê khai đối với các món đồ được liệt kê cụ thể trong hợp đồng. “Chúng tôi không thể hoàn toàn chắc chắn rằng giá trị chúng tôi đưa ra là chính xác tuyệt đối, vì nó còn phụ thuộc vào cảm nhận, giá thị trường và nhiều yếu tố khác. Nếu có tổn thất và giá trị bảo hiểm bị thấp hơn thực tế, ít nhất chúng tôi vẫn có điều khoản bù đắp theo giá trị thị trường tăng,” ông giải thích.
Private Wealth
số tháng 3 năm 2012
Bởi Leila B. Boulton
Lược dịch Kira Trần
Xu hướng Trang sức