Bài viết là bản lưu của post Facebook: https://www.facebook.com/nkduong/posts/10225487437399697
Trước đây, tôi không phải tín đồ của audiobook.
Tôi là vốn người làm truyện tranh. Và truyền thuyết kể lại rằng, truyện tranh không thể chuyển thể thành sách nói.
Khi cần đọc sách trên thiết bị điện tử, tôi sẽ dùng smartphone để đọc webtoon, và dùng e-reader để đọc sách chữ.
Tuy nhiên, cũng đến lúc mà tôi bận vãi ra, không đủ thời gian để đọc sách mỗi ngày. Do vậy, tranh thủ lúc di chuyển trên đường, tôi bắt đầu làm quen với audiobook để thỏa mãn cơn đọc của bản thân mình.
Nếu bạn hỏi tôi, ai là voice-talent đọc sách nói hay nhất Việt Nam, thì tôi chỉ có ấn tượng một người duy nhất, là bạn chủ kênh "Bookaholic - Podcast của Kẻ Nghiện Sách" trên Youtube. Bạn này đầu tư cho nội dung đọc của bạn ấy tốt đến mức, sau khi nghe Suối Nguồn do bạn đọc, tôi đã phải dùng mọi thủ đoạn để tìm ra Facebook cá nhân để add friend (cũng khá mất thời gian, vì bạn này giấu danh tính khá kỹ.)
Tuy nhiên, bạn Kẻ Nghiện Sách này cũng chỉ đọc các cuốn public domain, và sức đọc của bạn ấy cũng chậm hơn sức nghe của tôi.
Do vậy, tôi lại lò dò đi tải mấy ứng dụng nghe sách bản quyền. Tại Việt Nam, thời điểm này để nghe audiobook bản quyền, bạn hiện có 2 lựa chọn. Một là ứng dụng Voiz FM. Và thứ hai là ứng dụng Fonos.
Tuần trước, chị Hiền Đỗ bên Zing rủ: "Dương ơi, hôm nào rảnh viết một bài cho Zing về audiobook ở Việt Nam đi." Cũng đang trong hứng muốn chia sẻ, nên quyết định viết luôn.
Trong quá trình hoàn thành bài viết cho Zing, tôi nhận ra nhiều bạn bè xung quanh cũng ít người biết đến sự tồn tại của các ứng dụng audiobook bản quyền ở VN. Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ trải nghiệm của tôi về cả 2 ứng dụng, với tư cách là người dùng vọc vạch một thời gian, và cũng đóng tiền cho họ.

I/ Về số thành viên.

Ở thời điểm tôi đang viết bài này, kiểm tra trên hệ thống của Voiz FM ghi nhận họ có khoảng 175.900 thành viên đăng ký. Fonos có 101.800 thành viên đăng ký. Cũng không ngạc nhiên khi có sự chênh lệch, vì Fonos ra đời vào khoảng giữa 2020, còn Voiz FM ra đời vào tầm đầu năm 2020.

II/ Về số lượng đầu sách trên hệ thống.

Tôi chỉ thống kê các nội dung sách audiobook được chuyển thể từ các cuốn sách đã xuất bản giấy trên thị trường. Kênh podcast, sách tóm tắt không nằm trong thống kê này.

Hệ thống Voiz FM đánh bật Fonos về số lượng đầu sách trên hệ thống. Tại thời điểm tôi viết bài này, Voiz FM có khoảng 230 đầu sách fiction, và hơn 600 đầu sách nonfiction trên hệ thống của họ.
Ngược lại, số đầu sách của Fonos khá ít ỏi, với khoảng 160 tựa sách ở các thể loại.

III/ Về các công ty sách trên hệ thống

Ngay từ khi thành lập, Fonos và Voiz FM đã nhanh chóng xác định các content "độc quyền," dẫn tới việc, bạn sẽ không thể tìm thấy một tựa sách nào nằm trên cả 2 nền tảng, trừ phi đó là các cuốn public domain như Đắc Nhân Tâm.
Về cơ bản, Voiz FM có hầu hết kho sách nói của First News, và đây là sức mạnh lớn nhất của hệ thống này. Sách của Bách Việt (với full bộ Dan Brown) cũng là điểm nhấn. Mấy hôm nay, tôi đang nghe lại bộ Khởi Nghiệp Tinh Gọn của PACE, cũng trên Voiz FM.

Các nhà sách tiêu biểu trên Voiz FM

- First News
- Bách Việt
- Quảng Văn
- SaigonBooks
- PACE
Tuy sinh sau đẻ muộn, nhưng Fonos đã nhanh chóng ký bản quyền được với các công ty sách lớn nhất nhì miền Bắc: Alphabooks, Nhã Nam và Thái Hà. Đồng thời, bộ truyện của tác giả Nguyễn Ngọc Tư (NXB Trẻ) cũng được audio hóa đầy đủ trên Fonos.

Các nhà sách tiêu biểu trên Fonos

- Nhã Nam
- Alphabooks
- Thái Hà
- NXB Trẻ

III/Về voice talent đọc trên hệ thống

Tôi cực kỳ ghét cái trò AI đọc audiobook. Năm ngoái, tôi đã từng phát điên khi cắn phải một ứng dụng tên là Waves (hay là wave8 gì đó đặt tên dị vl.) Giờ hình như app đó không còn nữa. Ứng dụng Waves (hay wave8 gì đó) sử dụng một giọng đều đều đều đều đọc sách, không có cảm xúc, và tiện mồm đọc luôn cả mục lục????? nghe rất mất thời gian và khó chịu. Nếu bạn nào muốn trải nghiệm cảm giác nghe AI đọc sách, thì các audio của Waves vẫn còn trên Spotify. Hãy mở Spotify ra và tìm kênh tên là Sách Nói, nghe thử Episode "Sách lược Đầu Tư Của Warren Buffett," để biết nó tụt cảm xúc đến mức độ nào.
Do vậy, tôi đánh giá cao việc cả Voiz FM và Fonos đều sử dụng voice-talent để đọc sách, và các voice-talent của Voiz FM và Fonos đều ở mức ổn. Cá nhân tôi thích các bạn voice-talent của Fonos hơn, có cảm giác cá nhân là Fonos đầu tư hơi vào chất lượng và chuyên môn của voice-talent.

IV/ Về mức giá của hệ thống

Mô hình thu tiền của hai ứng dụng Voiz FM và Fonos khác nhau hoàn toàn. Của Voiz FM là subscription, và Fonos là transactional.

Mô hình của Voiz FM

Với Voiz FM, họ có mức giá thuê bao là 199.000 VND cho 3 tháng, trung bình hơn 60.000/tháng. Mức giá khá tốt để tiếp cận với hầu hết các đầu sách trên hệ thống của họ. Khi tôi đăng ký gói này, tôi nghe được gần như tất cả các đầu sách tôi cần, và tin tôi đi, nếu mỗi ngày bạn nghe 1 tiếng (như tôi), một tháng bạn luyện được 2 title là giỏi lắm.
Với cuốn sách hot như Chất Michelle, tôi phải bỏ 260.000 đồng để mua (không nằm trong gói thuê bao, phải mua riêng.) Tính đến thời điểm viết bài này, gần 100 người đã mua cuốn Chất Michelle trên Voiz FM, cũng là một con số khá ấn tượng.

Mô hình của Fonos

Với Fonos, mô hình của họ khá giống Audible Premium. Đăng ký gói 99.000/tháng để nhận được một "thẻ đọc sách," và dùng thẻ này mua bất cứ cuốn nào bạn muốn (chỉ một cuốn duy nhất). Hoặc bỏ ra hơn 100k để mua sách lẻ.
Nếu mới nhìn qua, thì mô hình của Voiz FM cho thấy lợi thế rõ ràng. 199.000 VND cho 3 tháng nghe cả gần ngàn đầu sách thoải mái, so với 99.000 nghe MỘT CUỐN DUY NHẤT của Fonos.
Tất nhiên, đến lúc vào thực tế, thì tôi chả thể nào nghe nhiều hơn hai cuốn sách trong một tháng ngay cả khi dùng gói full không che của Voiz FM.
Do vậy, tôi đánh giá mô hình thu phí của Fonos là một ý tưởng hợp lý, tuy nhiên chắc chắn sẽ có nhiều thính giả ngần ngại trước sự giới hạn của nó, và không tránh khỏi so sánh cân đo đong đếm.

V/ Kết luận

Với tình hình hiện tại, rất khó để nói Voiz FM hay Fonos ai hơn ai.  Nếu bạn thích Nguyên Phong, thích Dan Browns, thì Voiz FM là lựa chọn của bạn.
Nếu thích Alphabooks, thích Nhã Nam, hãy chọn Fonos. Nhưng nếu có thể, thì hãy làm như tôi, duy trì thuê bao trên cả hai nền tảng này, và tôi có thể nghe được tất cả sách nói đang tồn tại ở Việt Nam.
Làm nội dung bản quyền ở Việt Nam rất chua. Đầu tư cho việc sản xuất content như audiobook còn chua hơn nữa (và mất thời gian kinh khủng.) Voiz FM và Fonos đều đang đầu tư rất mạnh về chất lượng nội dung. Doanh số thu về chắc chắn chưa đủ để các app ấy có lợi nhuận.
Việc có để 2 ứng dụng audiobook đang cạnh tranh lẫn nhau để mang lại content chất lượng tốt, bản quyền cho độc giả, thực sự là điều đáng mừng, và đáng khích lệ.