UX/UI: Định nghĩa và mối quan hệ

“UX/UI là một và nó luôn đi cùng nhau, công việc này sẽ được thực hiện bởi một người với vai trò UX/UI designer trong công ty” Nếu bạn đã từng nghĩ như vậy thật xin chúc mừng bạn cũng như rất nhiều người, đã mắc phải một lầm tưởng tai hai.

Thật vậy UX và UI là hai khái niệm khác nhau và hôm nay chúng ta sẽ đào sâu vào để hiểu rõ sự khác biệt và mỗi quan hệ của chúng.

Ở mức độ cơ bản nhất, UI là mọi thứ mà người dùng sử dụng để có thể tương tác với sản phẩm hoặc dịch vụ. Nó có thể là những màn hình, những nút bấm, các hình ảnh kể cả âm thanh và ánh sáng. Để hiểu sâu hơn chúng ta sẽ cùng nhìn lại lịch sử để xem về quá trình phát triển của UI và những định dạng của UI

Trước năm 1980, nếu bạn có một chiếc máy tính, bạn phải giao tiếp với máy bằng những ngôn ngữ lập trình. Hoàn toàn không có khái niệm về giao diện đồ họa.

Năm 1981, graphical user interface (GUI) đầu tiên được phát triển bởi Alan Kay, Douglas Engelbart và một và nhà nghiên cứu khác thuộc công ty Xerox PARC. Điều này là một bước đột phá khi người dùng không bắt buộc phải sử dụng ngôn ngữ lập trình để giao tiếp với máy tính, bởi lẽ người dùng có thể tương tác với máy tính một cách trực quan hơn khi có thể gửi lệnh thông qua việc bấm vào các nút, biểu tượng, checkbox,..

Cuối năm 1983, Apple cho ra đời chiếc máy tính với GUI đầu tiên với các điểm để nhấp chuột.

Những năm sau đó là sự phát triển mạnh mẽ của máy tính được dùng cho cá nhân và doanh nghiệp. Các giao diện phải được thiết kế chuyên biệt và hợp lý. Và từ đây, vị trí UI designer ra đời.

Ngày nay, các UI designer không chỉ thiết kế các giao diện máy tính, mà còn là giao diện ứng dụng điện thoại, game, thực tế ảo,… Miễn là công nghệ vẫn phổ biến và phát triển, vẫn luôn cần sự có mặt của các UI designer để thiết kế giao diện phù hợp với người dùng ở mọi lứa tuổi, vi trí và hiểu biết về công nghệ khác nhau.

- Giao diện đồ họa người dùng - Graphical user interfaces (GUIs) đây là khái niệm quen thuộc nhất. Người dùng tương tác thông qua các bảng điều khiển trên các thiết bị

- Giao diện người dùng bằng giọng nói - Voice-controlled interfaces (VUIs) tức là người dùng tương tác thông qua giọng nói. VD: các trợ lý ảo trên điện thoại là một VUIs

- Giao diện dựa trên cử chỉ - Gesture-based interfaces: Người dùng tương tác với không gian 3D trong thiết kế bằng các cử chỉ, hành động nào đó. VD: các hành động của game thực tế ảo

Khi người dùng sử dụng hay tương tác một sản phẩm, dịch vụ nào đó, họ sẽ có những trải nghiệm có thể là tích cực, tiêu cực hay trung lập,… đó là trải nghiệm người dùng (User Experience - UX).

Vào những năng 90 của thế kỷ 20, Don Norman đã đặt nên móng và định nghĩa cho UX như sau: User experience bao gồm mọi khía cạnh mà người dùng tương tác với một công ty, sản phẩm và dịch vụ của họ. Đây là định nghĩa rộng nhất, nó bao trùm tất cả những sự tương tác- không chỉ là các sản phẩm kỹ thuật số

Là một UX designer tức là bạn cần phải trả lời những câu hỏi: WHY-WHAT-HOW về sản phẩm của bạn được dùng bởi khách hàng. Bắt đầu bằng WHY để xác định nhu cầu người dùng, WHAT để đưa ra vấn đề và cách để giải quyết, và cuối cùng là HOW để tạo ra sản phẩm đem lại trai nghiệm tốt nhất

Trong một công ty, UX designer là người mang trọng trách đảm bảo sản phẩm sẽ đáp ứng đúng nhu cầu của khách hàng. UX designer làm việc trực tiếp với UI designer, nhóm nghiên cứu và phát triển sản phẩm (product team) và các nhân viên marketing để hiểu người dùng thông qua các cuộc nghiên cứu hay thử nghiệm. Họ dùng những hiểu biết sâu sắc (Insight) thu thập được và không ngừng cải thiện, nâng cao trải nghiệm người dùng

UX designer thực hiện rất nhiều loại task khác nhau, nhưng thường xuyên nhất là nghiên cứu người dùng, tạo personas, vẽ user flow - customer journey, thiết kế wireframe và prototypes , Design Testing. Những task này ở mỗi công ty khác nhau có thể rất khác nhau nhưng chúng đều hướng tới việc đặt nhu cầu và trải nghiệm của người dùng làm trọng tâm. Có thể coi UX design là một công việc “user-centered” và lặp đi lặp lại đến khi họ có thể tiếp cận và giải quyết mọi vấn đề của người dùng

Về định nghĩa UX UI là hoàn toàn khác nhau, UI là việc tạo ra các yếu tố để người dùng có thể tương tác với sản phẩm, trong khi UX là những trải nghiệm người dùng đạt được khi tương tác với sản phẩm. Tuy nhiên UX-UI cũng có mối quan hệ rất chặt chẽ với nhau.

Về cơ bản UI sẽ có ảnh hưởng rất lớn tới UX. Ví dụ, người dùng sẽ không khó chịu nếu nội dung của trang hay ứng dụng họ không hiểu. Nhưng nếu giao diện có quá nhiều bug, chạy cực kỳ chậm, và tốn rất nhiều bước để thực hiện một hành động nào đó thì trải nghiệm người dùng sẽ giảm đáng kể. Nếu UI được tối ưu, UX cũng sẽ được nâng cao.

 

Xem nhiều bài viết hấp dẫn hơn tại: https://smart-talk.net/

Don Norman: Articles and Videos by Don Norman | Nielsen Norman Group

Wikipedia

UXplant