Cuộc khủng hoảng chính trị và quân sự hiện nay ở Myanmar bắt nguồn từ những sự kiện của cuộc bầu cử năm 2020, trong đó Đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) giành chiến thắng lớn, giúp NLD nắm quyền kiểm soát quốc hội. Tuy nhiên, quân đội Myanmar (Tatmadaw), vốn nắm giữ 25% ghế quốc hội và có quyền phủ quyết, cáo buộc cuộc bầu cử có gian lận dù không cung cấp bằng chứng rõ ràng. Sau đó, Tatmadaw đã yêu cầu trì hoãn quá trình phê chuẩn kết quả để điều tra, nhưng Ủy ban Bầu cử Myanmar và các quan sát viên quốc tế đều không tìm thấy bằng chứng về gian lận đáng kể trong cuộc bầu cử​.

Vào ngày 1 tháng 2 năm 2021, Tatmadaw tiến hành cuộc đảo chính, tuyên bố tình trạng khẩn cấp và bắt giữ các lãnh đạo của NLD, bao gồm bà Aung San Suu Kyi. Hành động này đã gây phẫn nộ và dẫn đến hàng loạt cuộc biểu tình chống đảo chính trên khắp cả nước, nhưng quân đội đàn áp khốc liệt. Hàng nghìn người biểu tình đã bị bắt giữ, và xung đột đã nhanh chóng leo thang thành bạo lực vũ trang.

Quân đội Myanmar có vai trò lớn trong chính trị nước này từ khi lật đổ chính phủ dân cử vào năm 1962 và cai trị đất nước dưới chế độ quân quản suốt gần năm thập kỷ. Họ kiểm soát toàn bộ chính quyền và kinh tế, và ngăn chặn các phong trào đòi dân chủ. Tuy nhiên, sức ép quốc tế và các phong trào trong nước đã dẫn đến cải cách chính trị và mở cửa cho quá trình dân chủ hóa vào năm 2011, tuy nhiên quân đội vẫn duy trì quyền lực đáng kể thông qua Hiến pháp 2008​.

Hiến pháp này quy định quân đội nắm giữ 25% ghế quốc hội và quyền kiểm soát các bộ quan trọng như quốc phòng, nội vụ và biên giới, đảm bảo rằng Tatmadaw có thể can thiệp vào chính trị khi cần thiết. Tatmadaw luôn tự coi mình là người bảo vệ "ổn định và đoàn kết quốc gia," đặc biệt trong bối cảnh Myanmar có nhiều nhóm dân tộc thiểu số muốn ly khai.

Sau cuộc đảo chính, hàng loạt phong trào kháng chiến, bao gồm Lực lượng Phòng vệ Nhân dân (PDF) và các tổ chức vũ trang dân tộc (EAOs), đã nổi dậy chống lại Tatmadaw. Xung đột vũ trang nổ ra ác liệt, đặc biệt là ở các bang miền bắc như Shan và Kachin, nơi các nhóm dân tộc thiểu số vốn đã có quân đội riêng từ trước. Để duy trì quyền lực, Tatmadaw đã tiến hành nhiều cuộc không kích nhằm giành lại các vùng lãnh thổ do lực lượng kháng chiến kiểm soát, gây thiệt hại lớn cho người dân​.

Kể từ đó, tình hình Myanmar ngày càng căng thẳng và khó kiểm soát. Nền kinh tế Myanmar bị ảnh hưởng nặng nề, với tình trạng đói nghèo gia tăng và hàng chục nghìn người phải sơ tán khỏi các vùng chiến sự. Các tổ chức quốc tế liên tục cảnh báo về nguy cơ nhân đạo, trong khi chính quyền quân đội Myanmar vẫn tiếp tục đàn áp các phong trào chống đối.

Cuộc khủng hoảng ở Myanmar không chỉ là vấn đề nội bộ mà còn ảnh hưởng đến an ninh và ổn định của khu vực Đông Nam Á. Trong khi cộng đồng quốc tế đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với chính quyền quân đội, xung đột tại Myanmar vẫn chưa có dấu hiệu giảm nhiệt, và những người dân thường ở Myanmar tiếp tục gánh chịu hậu quả từ sự xung đột kéo dài.