Tiêu chuẩn dễ dãi của giới trẻ Việt trong văn hóa, nghệ thuật.

Đầu tiên, mình muốn giải thích nghĩa của từ "tiêu chuẩn". "Tiêu" nghĩa là nêu ra cho mọi người thấy; "chuẩn" là cái để đo. "Tiêu chuẩn" điều được quy định dùng làm chừng mực để phân loại đánh giá.

Bài viết này không đánh giá tất cả các bạn trẻ mà là một bộ phận các bạn trẻ hiện nay, đánh giá dựa trên những gì mình được mắt thấy, tai nghe, là quan điểm chủ quan của cá nhân.

Tại sao mình lại nói giới trẻ Việt có tiêu chuẩn dễ dãi? Đó là vì sau những scandals của các nghệ sĩ Việt, họ vẫn được cộng đồng đón nhận mặc dù chúng ta không thấy họ có sự thay đổi gì nhiều. Đầu tiên là sự việc mình nhận thấy thấy nghiêm trọng nhất - tội ấu dâm của Minh béo. Ông ta có tiền án ấu dâm ở nước ngoài, và ông ta lựa chọn quay về VN sau rất nhiều tội danh, rất nhiều lần bị tố cáo tội danh tương tự.

Vậy có ai thắc mắc tên tội phạm này sau khi được bảo lãnh tại ngoại với giá 22 tỉ VND đang làm gì ở VN không ạ? Ông ta đang livestream tiktok, và lạ lùng thay, vẫn có nhiều người xem, ông ta đang âm thầm trở lại cùng sự đón nhận của nhiều công chúng, với lời biện minh "ai cũng từng mắc sai lầm"

Lấy một ví dụ nữa, vừa mới đây thôi, ca sĩ J bị vướng vào lùm xùm ngoại tình, cặp kè với nhiều cô gái một lúc. Và đây là comment của các bạn trẻ trên MXH tiktok, mình đảm bảo là số comment tương tự không hề ít, nếu không muốn nói là rất nhiều.

Ví dụ thứ ba, lại là từ tiktok (mình lấy ví dụ từ MXH này nhiều vì trên này khá đông các bạn - đa phần là trẻ, trẻ con cũng nhiều), đó là bài hát "Gia tài của mẹ". Lời bài hát này có một thông tin sai lệch về chiến tranh Việt Nam 1954 - 1975, ý nghĩa của cụm "gia tài của mẹ" cũng rất đau thương. Tuy nhiên rất nhiều các em gái lại lấy để ghép vào những video đeo khuyên tai, mặc áo dài, mặc đầm, trang điểm và gọi nhan sắc đó là "gia tài của mẹ". Tất cả đều là những sự bất hợp lý. Nhưng, hãy xem phản ứng của CĐM.

Một dẫn chứng khác nữa - tổng quan và rất rõ ràng cho tiêu chuẩn dễ dãi của giới trẻ, đó là có RẤT RẤT NHIỀU những bạn trẻ muốn nổi tiếng, cách họ lựa chọn, cách họ đánh giá là dễ nhất, nhanh nhất và hiệu quả nhất đó là gì? Đó là tạo nên một quả "phốt", drama, tạo nên sự tranh cãi, làm sao mình bị chửi càng nhiều càng tốt, các trang fb, tiktok đưa tin càng nhiều càng tốt, sau đó họ đợi "phốt" lắng dần, họ thay đổi bản thân, đi làm từ thiện, mặc đẹp sống đẹp, thân thiện dễ chịu. Và công chúng lại như chưa hề có chuyện gì xảy ra. Họ nổi tiếng một cách vô lý, nổi tiếng mặc dù không có tài năng gì đặc biệt, hoặc tài năng của họ là ĐẸP, hết! Những cái tên như Bà Tưng, Khá Bảnh, Huấn Hoa Hồng... là ví dụ cho chiêu trò này.

Bây giờ hãy cùng nhìn sang nước bạn cùng ở Châu Á, những đất nước có nền văn hóa, nghệ thuật phải nói là CỰC KÌ PHÁT TRIỂN, cụ thể là Hàn Quốc và Trung Quốc. Không thể phủ nhận hai điều sau: - Làn sóng Hallyu thực sự rất mạnh mẽ, Kpop, Cpop, Idol Hàn, Trung, điện ảnh Hàn Quốc, phim Trung Quốc, văn hóa Trung Quốc, ẩm thực Hàn Quốc,... tất cả đều được lan tỏa rộng rãi trên khắp thế giới. - Công chúng ở 2 đất nước này đều vô cùng khó tính, đôi khi khó đến mức tiêu cực.

Khi một idols Trung Quốc dính phải những lùm xùm tương tự như ca sĩ J của Việt Nam chúng ta, họ nhận được gì? Nếu ai theo dõi Cbiz sẽ không xa lạ với cụm từ "phong sát". Điều này có nghĩa các nghệ sĩ sẽ bị cấm sóng, không được xuất hiện trước công chúng, không được tiếp cận với bất cứ nguồn giúp đỡ, hợp đồng hay lăng xê nào. Sự nghiệp, hình ảnh, tiền bạc tiêu tan, có những người không thể trở lại làng giải trí vì bị phong sát nặng nề. Nếu google những cái tên như Trần Quán Hy, Lý Tiểu Lộ, Thang Duy, hay gần đây là Trịnh Sảng, Ngô Diệc Phàm... chúng ta sẽ thấy họ phải gánh hậu quả nặng nề tới mức nào.

Với idols Hàn Quốc, họ không có "phong sát", nhưng họ có "tẩy chay". Khán giả hoàn toàn quay lưng với những idols có lùm xùm liên quan đến vấn đề đạo đức. Những cái tên như Sung Min (Super Junior), Moon Hee Jun (H.O.T), Woojin (Stray Kids), diễn viên Lee Kyung Young (Thế giới hôn nhân, Kim Ji Soo (Cô nàng mạnh mẽ Do Bong Soon)... và rất nhiều cái tên khác bị khán giả quay lưng. Và điều này đồng nghĩa với việc tất cả những hợp đồng quảng cáo bị hủy, đền bù cơ số tiền cho những kịch bản phim, những thương hiệu bị ảnh hưởng...

Tại Hàn Quốc, không thiếu những idols từng tự tử vì sự khó tính đến mức tiêu cực của công chúng, họ không dám thể hiện những sở thích của bản thân nếu nó đi ngược lại thuần phong mỹ tục, họ phải cân nhắc nhiều hơn khi làm bất kì một việc gì trái đạo đức. Vì chỉ cần một bước đi sai, sự nghiệp gây dựng một đời sẽ tiêu tan.

Nhưng khoan, hãy nhìn vào ảnh hưởng tích cực của sự khó tính này. Khán giả yêu cầu rất cao về cả tài năng lẫn nhân phẩm nên họ có hàng chục nhóm nhạc Kpop tài năng, những cái tên đang dần chiếm lĩnh thị trường âm nhạc thế giới là EXO, BTS, Black Pink... Những bộ phim chất lượng với dàn diễn viên không chê vào đâu được như Hospital Playlist, Reply 1998, Burning, Kí sinh trùng...

Với Trung Quốc, họ có kho tàng phim cung đấu đồ sộ, kể cả trên Douyin họ cũng có những content creator chất lượng chứ không phải những video content ăn theo nhạt nhẽo, chỉ làm mà không tìm hiểu... (Do mình không theo dõi làng giải trí TQ nhiều nên không biết những ca sĩ trẻ nổi tiếng).

Vấn đề quan trọng là vì khán giả đòi hỏi họ phải có nhân phẩm tốt nên họ phải chú trọng từ hình ảnh, phát ngôn đến đời tư cá nhân của mình. Nếu có nhân phẩm tệ thì ở đó đang có rất nhiều tấm gương, hậu quả để lại vô cùng nặng nề. Dĩ nhiên, ở đâu không có người xấu? Nhưng khán giả khắt khe thì người nổi tiếng đâu dám tùy tiện?

Thật đáng buồn khi nhìn vào hiện trạng người nổi tiếng ở Việt Nam, hàng loạt sao vướng vào những scandals nghiêm trọng, nào tiền từ thiện, nào quan hệ bừa bãi, nào phản bội, lừa dối, chửi thầy mắng bạn, vô ơn, ngang ngược... Rồi thì "kể từ hôm nay hãy gọi tôi là ca sĩ", rồi thì chửi nhà nước, chửi chính quyền. Những người "tự dưng nổi tiếng" một cách hết sức nhảm nhí như "Cô giáo Minh Thu", "Tiểu Hý". Họ làm gì, tự xưng "cô giáo" dạy Vật lý nhưng lại lên livestream game, lớn tiếng kêu "bố mày cân tất", hot girl mới nổi sau 1 video đi PR kem trộn?

Đồng ý những trường hợp này nổi tiếng dăm bữa nửa tháng là chìm, nhưng người này chìm sẽ có người kia nổi, sớm muộn showbiz Việt - giới "người nổi tiếng" sẽ trở thành cái nồi cám heo nơi ai thích nổi thì nổi, nổi xong lại chìm...

Thật đáng buồn khi giới trẻ ngày nay coi lịch sử, văn hóa dân tộc, coi đạo đức con người như một trò đùa, thích nghe thì nghe, thích xem thì xem không cần biết đúng biết sai. Các bạn ơi, những người có đạo đức tồi không đáng sợ, đáng sợ là cái xã hội chấp nhận sự tồi tệ đó. Tài năng không phải là tất cả, huống hồ công chúng đang để rất nhiều người nổi lên một cách dơ bẩn không hề nhờ vào tài năng.

Thời xưa chúng ta có mặt trận chống giặc cứu nước, ngày nay một phần của sức mạnh mềm - văn hóa, nghệ thuật là sức mạnh vô cùng lớn của một quốc gia. Chúng ta biết lịch sử Trung Quốc qua phim cung đấu, chúng ta biết văn hóa Hàn Quốc qua phim truyền hình, phim dài tập, qua âm nhạc, qua nghệ thuật của họ. Vậy những nghệ sĩ Việt Nam, những người nổi tiếng Việt Nam vai trò của họ là gì?

Vấn đề đạo đức băng hoại trong giới nghệ sĩ đang là vấn đề vô cùng nhức nhối. Việc nổi tiếng quá dễ dàng và gây ra những ảnh hưởng không tốt tới cộng đồng cũng vậy.

Chúng ta là công chúng, là những người quyết định ai sẽ trở thành người nổi tiếng - tài năng hay "phốt", ai là người sẽ có tầm ảnh hưởng, ảnh hưởng tố hay xấu, ai có quyền kiếm tiền dựa vào sự nổi tiếng mà công chúng mang lại. Tiêu chuẩn của chúng ta chính là cơ sở để họ lựa chọn cách trở nên nổi tiếng và cách ứng xử, cách sống khi đã nổi tiếng.

Vậy công chúng phải làm gì để thay đổi, để nâng cao những tiêu chuẩn này? Công chúng phải làm gì để chất lượng của "làng giải trí" Việt cao hơn? Mong rằng chính chúng ta sẽ sớm tìm ra câu trả lời để trở thành một đất nước lớn mạnh trên mặt trận văn hóa thế giới.