Thor (Thần Thoại)

Thor là một vị thần được nhắc đến nổi bật trong suốt lịch sử được ghi lại của các dân tộc Đức, từ sự chiếm đóng của người La Mã ở vùng Germania, đến sự mở rộng của bộ lạc trong Thời kỳ di cư, đến mức độ phổ biến của ông trong Thời đại Viking, khi, đối mặt với quá trình của Kitô giáo Scandinavia, biểu tượng cây búa của ông, Mjölnir, đã được đeo và tên cá nhân ngoại giáo Bắc Âu có chứa tên của vị thần chứng kiến sự nổi tiếng của ông.

Thần Thor có vợ là nữ thần Sif, xinh đẹp chỉ đứng sau Freya. Con trai của họ là Modi và con gái của họ là Thrudr (sức mạnh), con riêng của Thor là Magni, con riêng của Sif là Ull, thần săn bắn. Vùng đất thiêng của Thor là Thrudvang (Trường sức mạnh), nơi đặt lâu đài của ông gọi là Bilskirnir (Tia chớp). Thần Thor cưỡi trên một cỗ xe được kéo bởi hai con dê đực, mỗi khi người Bắc Âu cổ xưa nghe tiếng sấm, họ sẽ nói rằng thần Thor đang cưỡi cỗ xe của ông đến. Bảo bối quý nhất của thần Thor là cây búa sét Mjollnir, khi phóng ra sẽ tạo sấm sét. Nhưng cây búa có cán hơi ngắn, nên Thor phải đeo một đôi găng tay bằng sắt để chụp lại cây búa khi nó trở về. Ngoài ra, ông còn có một cái đai mà khi mang vào sẽ tăng gấp đôi sức mạnh. Chỉ có duy nhất thần Thor có thể đấu vật tay đôi với một tên khổng lồ mà không thua.

Những chuyện kể về thần Thor chủ yếu về việc ông tiêu diệt bọn khổng lồ, nhưng ông cũng có yêu một cô khổng lồ tên là Jarnsaxa và có một đứa con trai với cô này tên là Magni. Do là con lai của Thor với người khổng lồ, cậu Magni này khi mới 3 ngày tuổi đã mạnh hơn cha mình. Snorri Sturluson có kể một chuyện trong cuốn Edda bằng văn xuôi rằng khi tên vô địch của bọn khổng lồ là Hrungnir tới Asgard để gây sự, Thor đang đi vắng, nên các vị thần sợ hắn và mời vào uống rượu. Hrungnir nói khoác rằng hắn sẽ giết hết các vị thần và dỡ nóc Valhalla đem về. Chỉ có nữ thần Freya là đủ can đảm để đứng rót rượu cho tên khổng lồ để câu giờ. Hắn lại nói khoác rằng sẽ uống cạn rượu của các vị thần, sau đó sẽ bắt Freya và Sif, vợ thần Thor đem về. Đúng lúc đó, Thor trở về, nhưng tên khổng lồ thách đấu tay đôi với ông, vì thế Thor để hắn đi. Bọn khổng lồ hợp sức lại để nặn ra một tên khổng lồ bằng đá cao đến 9 dặm, nhưng chúng không tìm được một trái tim đủ to, nên lấy một trái tim của con ngựa cái đặt vào. Khi Thor cưỡi cỗ xe dê đến đấu trường, tên khổng lồ đá có trái tim nhát gan nên bỏ chạy mất. Thor quăng búa sét đánh Hrungnir, còn tên khổng lồ quăng một cặp sừng lên đánh Thor. Chiếc búa đụng phải cái sừng văng mất, nhưng một mảnh vỡ của cái sừng đánh trúng đầu Thor. Thần Thor ngã từ trên trời xuống, và Hrungnir chuẩn bị giết ông thì cái búa rơi xuống, đánh trúng tên khổng lồ. Nhưng xác chết của hắn đè trúng Thor, và ông không thể đứng dậy. Khi các vị thần kéo đến, không ai đủ sức để nhấc xác tên khổng lồ dậy, cho đến khi con trai 3 ngày tuổi của Thor là Magni đến và nhấc lên bằng một tay.

Một câu chuyện khác nổi tiếng của thần Thor được ghi lại trong bài thơ cổ "Bài ca của Thrymr". Một hôm thần Thor thức giấc và thấy cây búa thần của mình đã biến mất. Ông cùng Loki đến Folkvang để mượn chiếc áo choàng lông ó của nữ thần Freya. Loki dùng chiếc áo để biến thành một con ó đi tìm chiếc búa. Khi gặp Thrymr, là vua của người khổng lồ tuyết, hắn nói rằng chính hắn đã chôm chiếc búa sét của Thor. Thrymr nói rằng hắn vô cùng giàu có, và có đủ mọi thứ châu báu trên đời, chỉ muốn một điều duy nhất là cưới nữ thần Freya làm vợ, nếu được, hắn sẽ trả lại cây búa. Loki trở lại thiên đình và đến nói với Freya, nhưng vị nữ thần nổi giận lôi đình khiến nhà cửa rung chuyển. Thần Heimdall sau đó gợi ý rằng Thor nên biến giả thành Freya và đến đám cưới để lấy lại cây búa. Thế là Thor mượn chiếc vòng cổ của Freya, và đi cùng Loki đến vùng đất của bọn khổng lồ, cải trang thành Freya và cô hầu gái. Thrymr rất mừng và tổ chức tiệc cưới thật to, mời toàn bộ bà con đến dự, nhưng ngay lập tức bị sốc vì "Freya" ăn nguyên một con bò, tám con cá hồi và uống cạn 3 thùng rượu. Loki trong lốt cô hầu gái vội nói rằng Freya đã không ăn trong 8 ngày vì quá lo lắng cho đám cưới. Thrymr lại lén nhìn "Freya", nhưng chỉ thấy một cặp mắt rực lửa. Loki trong lốt cô hầu gái vội nói rằng Freya đã không ngủ trong 8 ngày vì quá lo lắng cho đám cưới. Cuối cùng thì Thrymr cũng đưa cho "Freya" chiếc búa, và thần Thor lột bỏ lớp cải trang, và dùng chiếc búa để giết toàn bộ gia đình của tên vua khổng lồ.

Những ghi chép sớm nhất về các dân tộc Đức đã được người La Mã ghi lại, và trong các tác phẩm này, Thor thường được nhắc đến thông qua một quá trình được gọi là "interpretatio Romana" (cái này mình ko hiểu lắm nên mình để nguyên bản gốc) (trong đó các đặc điểm được người La Mã coi là tương tự dẫn đến việc xác định một vị thần không phải là người La Mã cũng như Vị thần La Mã) - ví dụ như là vị thần La Mã Jupiter (còn được gọi là Jove) hoặc vị thần Greco-Roman (Hercules). Ví dụ rõ ràng đầu tiên về điều này xảy ra trong tác phẩm Germania cuối thế kỷ thứ nhất của nhà sử học Tacitus, trong đó, viết về tôn giáo Suebi (một liên minh của các dân tộc Đức), ông nhận xét rằng "trong số các vị thần, Mercury là người mà họ chủ yếu tôn thờ. Họ coi đó là nghĩa vụ tôn giáo để dâng lễ phẩm vào những ngày cố định. Hercules và Mars, họ cũng cống nạp bằng những lễ vật là những loài động vật được cho phép và bên cạnh đó có thêm phần của Suebi cũng như Isis. Trong trường hợp này, Tacitus gọi vị thần Odin là "Mercury", Thor là "Hercules" và vị thần Týr là "Mars" và danh tính của Isis of the Suebi đã được tranh luận. Trong trường hợp của Thor, sự đồng nhất với vị thần Hercules có khả năng ít nhất một phần là do sự tương đồng giữa búa của Thor và cây trùy của Hercules. Trong Biên niên sử của mình, Tacitus một lần nữa đề cập đến sự tôn kính "Hercules" của các dân tộc Đức; anh ta ghi lại một khúc gỗ bên kia sông Weser (ở vùng tây bắc nước Đức) như dành riêng cho anh ta.

Trong các khu vực của người Đức bị chiếm đóng bởi Đế chế La Mã, tiền xu và các vật thể vàng mã có niên đại từ thế kỷ thứ 2 và thứ 3 sau Công nguyên đã được tìm thấy với các dòng chữ Latinh có liên quan đến "Hercules", và trong thực tế, với các mức độ khác nhau, họ cũng đề cập đến Thor theo cách phiên dịch tiếng La Tinh.

- Ví dụ đầu tiên được ghi lại về tên của vị thần xuất hiện trong Thời kỳ di cư, nơi một món đồ trang sức (một cây trâm cài đầu), cây trâm từ thời kì Nordendorf, có niên đại từ thế kỷ thứ 7 sau Công nguyên và được tìm thấy ở Bavaria, mang một dòng chữ Elder Futhark có tên Þonar, tức là Donar , miền nam tiếng Đức được gọi là Thor.
- Theo một tài khoản, nhà truyền giáo Cơ đốc Saint Boniface đã đốn ngã một cây sồi dành riêng cho "Jove" vào thế kỷ thứ 8, Cây sồi Donar ở vùng Hessey, Đức.
- Khoảng nửa sau thế kỷ thứ 8, tài liệu Anh cổ nhắc đến một nhân vật tên là Thunor (Þunor) được ghi lại, một nhân vật giống như hình tượng Saxon phiên bản thần. Đôi khi Thunor được sử dụng trong các văn bản tiếng Anh cổ để ám chỉ Jupiter, vị thần có thể được nhắc đến trong bài thơ Solomon và Saturn, trong đó sấm sét đánh quỷ dữ bằng "chiếc rìu lửa" và biểu hiện tiếng Anh cổ þunnorad ("cưỡi sấm sét") có thể để ám chỉ cỗ xe sấm sét, dẫn đầu của thần.
- Một bộ luật từ (thế kỷ 9 sau Công nguyên) từ Mainz, Đức, được gọi là Lời thề Rửa tội của người Saxon cũ, ghi lại tên của ba vị thần Saxon cũ, UUôden (Saxon cũ gọi là "Wodan"), Saxnôte và Thunaer, bằng cách chối bỏ họ như những con quỷ trong một công thức được lặp lại bởi những người ngoại đạo Đức chính thức chuyển đổi sang Cơ đốc giáo.

Vào thế kỷ 11, biên niên sử Adam of Bremen ghi lại trong cuốn Gesta Hammaburgensis Ec Churchiae Pontificum của ông rằng một bức tượng của Thor, người mà Adam mô tả là "hùng mạnh nhất", ngồi trong Đền thờ tại Uppsala ở trung tâm của một ngai vàng (bên cạnh là Woden và "Fricco") Nằm ở Gamla Uppsala, Thụy Điển. Adam kể chi tiết rằng "Thor, họ nghĩ, cai trị bầu trời, anh ta cai quản sấm sét, gió và bão, thời tiết và khả năng sinh sản" và rằng Thor, với chùy của anh ta, trông giống như vị thần Jupiter. Adam kể chi tiết rằng người dân Uppsala đã chọn các linh mục cho mỗi vị thần, và các linh mục phải hiến tế. Trong trường hợp của Thor, anh ta tiếp tục được hiến tế, sự hiến tế này sẽ được thực hiện cho đến khi bệnh dịch hạch hoặc nạn đói kết thúc. Trước đó, trong cùng một tác phẩm, Adam đã chuyển tiếp rằng vào năm 1030, một nhà truyền giáo người Anh, Wulfred, đã bị những người ngoại đạo Đức cài vào để "nói xấu" hình ảnh của Thor.

Hai vật thể với dòng chữ runic gọi Thor có niên đại từ thế kỷ 11, một từ Anh và một từ Thụy Điển. Người đầu tiên, Canterbury Charm đến từ Canterbury, Anh, kêu gọi Thor chữa lành vết thương bằng cách xua đuổi một "thurs"(Jötunn)(Thurs ở dây như ám chỉ kiểu dịch bệnh hay vết thương gì đó). Thứ hai, bùa hộ mệnh Kvinnwise, gọi bảo vệ bởi cả Thor và cây búa của anh ta.

Vào thế kỷ thứ 12, hơn một thế kỷ sau khi Na Uy chính thức được Kitô giáo hóa, Thor vẫn đang được dân chúng tôn sùng, bằng chứng là một cây gậy mang thông điệp có dòng chữ cổ được tìm thấy trong các bản khắc của Bryggen ở thành phố Bergen, Na Uy. Trên cây gậy, cả Thor và Odin đều được kêu gọi giúp đỡ; Thor được yêu cầu "tiếp nhận" người đọc và Odin "sở hữu" họ.

Trong thơ Edda, được biên soạn trong thế kỷ 13 từ nguồn tư liệu truyền thống đến thời kỳ ngoại giáo, Thor xuất hiện (hoặc được nhắc đến) trong các bài thơ Völuspá, Grímnismál, Skírnismál, Hárbarðsljóð, Hymiskviða, Lokasenna, Þrymskviða, Alvíssmál, and Hyndluljóð.

Bên cạnh đó, Thor cũng xuất hiện rất nhiều trong các tài liệu cổ cũng như thơ ca khác.

Vào thời kỳ hiện đại, Thor tiếp tục được thừa nhận trong văn hóa dân gian nông thôn trên khắp châu Âu nói tiếng Đức. Thor thường được nhắc đến trong các địa danh, ngày trong tuần Thứ năm mang tên anh (Thứ năm tiếng Anh hiện đại bắt nguồn từ tiếng Anh cổ là Þūnresdæg, 'Þunor's day'), và những cái tên bắt nguồn từ thời kỳ ngoại giáo có chứa của anh tiếp tục được sử dụng ngày hôm nay, đặc biệt là ở Scandinavia. Thor đã truyền cảm hứng cho nhiều tác phẩm nghệ thuật và tài liệu tham khảo về Thor xuất hiện trong văn hóa đại chúng hiện đại. Giống như các vị thần Đức khác, sự tôn kính của Thor được hồi sinh trong thời kỳ hiện đại ở Heathenry.

Nhưng chủ yếu bây giờ nói đến Thor thì mọi người sẽ nhớ đến ông này :p

Đọc thêm: