3 tháng gần đây, mình có được bạn mình chia sẻ một hai câu chuyện về hành trình làm nghề Copywriter trong Nam dành cho các bạn ngoài Bắc. Viết cho cộng động 2 3 bài, mình mới nhận ra, mình chưa bao giờ viết gì về công việc mình đang làm trên Spiderum. Cơ mà tính lười quá nên chơi chiêu, tổng hợp mấy bài đã viết trong group rồi đem lên trên này.
Bạn nào rảnh rảnh thì đọc cho vui ha, còn mầm non nào nếu đang mon men vào ngành thì cứ inbox thẳng tay nói chuyện ha.
Chiếc IG nhỏ để mình quăng note lên vì dạo này lười viết longform nên viết ngắn ngắn cho chữ nó đỡ rơi mất.
Okay, giờ vào đề nào.
TẢN MẠN #1: GÁO NƯỚC LẠNH NGÀY ĐẦU VÀO NGÀNH
Ban đầu mình tính viết gì đó truyền cảm hứng hay nhẹ nhàng nhưng thôi, cứ vào thẳng vấn đề đi, cảm hứng để sau.
Trước hết, mình nói luôn, muốn làm Creative Agency, bạn chỉ có cách vào Sài Gòn. Hết. Không còn cách nào khác. Nếu bạn nào nghĩ có thể làm Creative Agency ở Hà Nội, gọi cho mình, mình apply với chứ đào mãi không ra, nên chưa về được mảnh đất Hà Nội.
Rồi sao? Vậy để vào Sài Gòn làm tại Creative Agency, bạn cần CV và Portfolio được thiết kế và dành riêng cho vị trí mình ứng tuyển tại Creative Agency. Thế giờ đặt ra câu hỏi: Creative Agency họ yêu cầu mình làm gì? Copywriter là phải biết viết, biết sử dụng từ ngữ, con chữ đúng không? Giờ mình cứ đi farm job viết là đủ sức làm copywriter ha?
Không biết các bạn có như Ngáo (mình đó, mới thay bút danh) không nhưng mình đã từng có suy nghĩ đó. Để làm Copywriter là mình cần viết, viết cho nhiều brand, nhiều thật nhiều dạng bài và từ đó gom gom lại thành portfolio về con chữ. Rồi ai giao job gì về content, mình nhận hết. Mình viết Facebook content cho một số brand, nhận job viết PR cho bên Ogilvy và một số khách hàng lớn khác, rồi cũng chạy Instgram, Youtube, viết script ngắn…. Khi làm được một thời gian và thấy, ờ, chắc đủ rồi đấy, mình cover cũng kha khá chủ đề, viết kha khá dạng content, đến lúc apply cho Sài Gòn rồi. Mình mới tự tin apply vào trong Nam. Rải CV 3, 4 nơi rồi có 1 ,2 bên gọi và được set phỏng vấn.
Mình được bên Isobar gọi và người phỏng vấn hôm đấy là một chị ACD. Sau khi trao đổi 1, 2 câu về cả 2 bên, chị nói:" Chị đọc CV và Port em gửi rồi, em làm nhiều đấy, nhưng chị thấy, em chả biết gì về Creative và có kĩ năng của Copywriter cả”. Câu nói đó như một gáo nước lạnh khiến Thắng tê người. Thực sự tê lạnh người, là vì chưa biết mình sai ở đâu, tại sao, với những gì Thắng làm suốt 2 3 năm qua như blog, social, Pr này nọ… vẫn bị nói là KHÔNG CÓ KỸ NĂNG làm COPYWRITER
Rồi chị nói thêm: “Em biết viết, đúng nhưng như thế chưa đủ để làm một Copywriter. Những gì em làm là công việc của một Content Writer. Bình thường với CV và Portfolio như thế này chị sẽ không phỏng vấn vì vốn dĩ ban đầu, nộp đơn sai vị trí rồi. Nhưng chị nghĩ, cứ thể với nhóc này xem. Sau khi nói chuyện thì thực sự chị không thể nhận em làm Junior được. Tuy nhiên, chị có thể offer em làm Intern”.
Khỏi phải nói, lúc đấy mình đã đồng ý vội, đồng ý làm intern để được học vị trí của một “Copywriter”. Từ lúc đấy, hành trình của một Copywriter mới bắt đầu.
Câu chuyện hôm nay thì dừng ở đây. Mình kể chuyện này, để chia sẻ rằng, thực sự nếu hồi đó chịu đi hỏi, đi tìm người hướng dẫn, thì câu chuyện đã rất khác.
Vậy nên các bạn ạ, khi đã có người đi trước, ngã rồi vấp rồi, thì hãy xài họ. Xài họ để mình không mắc lỗi của người đi trước, xài họ để biết con đường mình đang đi sẽ như thế nào vì họ cũng đi qua rồi. Xài đi, đừng tiếc. Tiếc nhất là cứ nghĩ mình biết rồi và chạy đi trong vô hướng, luẩn quẩn, rồi lại về không.
Sau bài “Gáo nước lạnh đầu tiên tại Sài Gòn”, Thắng có cơ hội nói chuyện với một số bạn ở trong cộng đồng của No More Lies (một cộng đồng về ngành trên facebook). Đa phần các bạn đều hừng hực khí thế muốn vào trong Nam để “làm nghề”. Khi mình hỏi dự định của các bạn về việc dấn thân vào ngành sáng tạo truyền thông, phần lớn các bạn đều nói” Em thích câu chữ, nhanh nhạy vơi câu từ, thích chơi chữ… nên em nghĩ mình sẽ phù hợp trở thành Copywriter.”
Đến đây thì hơi giật mình chút, trộm nghĩ: “Ủa nếu nhanh nhạy với câu từ, yêu con chữ như vậy, mắc gì phải trở thành Copywriter? Các bạn có thể thành blogger, thành nhà văn, nhà thơ rapper... mà?”. Một người anh có thâm niên trong ngành từng chia sẻ rằng: “Nếu đem đội Copywriter hiện tại, ra battle với các Rapper, đội Copywriter sẽ chết hết, không thắng được một round nào, thua sạch”. Vậy rồi, Copywriter, họ thắng được Rapper hay những tay viết khác ở đâu? Xin trả lời: Chúng ta thắng được ở trên mặt trận truyền thông.
Người ta cần Copywriter, không phải là vì người ta cần bạn chơi chữ, họ cũng không cần bạn viết một bài blog nói về góc nhìn của bạn ra sao. Người ta cần Copywriter vì người ta cần bạn có thể giải quyết vấn đề truyền thông của họ bằng sự sáng tạo. Câu chữ chỉ là một phương tiện để truyền tải cái ý muốn nói.
Thị trường vẫn cần Copywriter vì nhờ những kỹ năng của tay viết sáng tạo, bản sắc thương hiệu của brand mới được lồng vào ý tưởng và mang sắc thái riêng. Nếu bạn muốn viết cho bản thân, hãy thành nhà văn. Nếu bạn muốn giải quyết bài toán truyền thông của doanh nghiệp một cách sáng tạo, hãy trở thành Copywriter (hoặc Designer, hoặc các vị trí khác trong ngành).
Vậy trả lời cho câu hỏi phía trên, yêu câu chữ là rất không đủ để trở thành một Copywriter chuyên nghiệp. Một điều (không phải duy nhất) giúp một Copywriter ở lại với ngành (một cách mãnh liệt) là khát khao cho ra những giải pháp sáng tạo cho truyền thông.
Vậy đừng bó mình vào trong câu chuyện câu từ mà hãy mở mình ra một chút ha.
Cách đây mấy hôm, Ngáo ( vẫn là mình, bút danh mới, nhắc lại) có nói chuyện với một hai bạn về việc thi cuộc thi Marketing để xem các bạn sẽ cần gì. Phần lớn mình thấy, các bạn đều buồn và khá hoang mang khi thi trượt và nghĩ đấy là cách duy nhất để có thể bắt đầu hành trình Nam tiến của mình.
Trời!! Thi thố cũng cool đó, được giải cũng ngầu ha, nhưng mà không được giải, không lọt top có hề gì đâu. Có nhiều đường, nhiều cách Nam tiến mà các bạn. Vậy thì, thi trượt, rồi sao?
Đối với những bạn làm Copywriter hoặc Designer/Art muốn vào trong Nam làm nghề, các bạn đều được nghe, được thấy, được chỉ là cần portfolio (hồ sơ năng lực). Thi thố cũng là một cách để bổ sung Port của mình đó. Tuy nhiên, ngoài ra, còn có dăm ba trò nữa. Ngáo chia sẻ dưới và trong IG của Ngáo (có kèm link) một vài trò mà các bạn có thể làm nếu muốn lọt mắt xanh nà tuyển dụng ha.
Trò #1: Dự án cá nhân
Dự án cá nhân, có thể xuất phát từ bản thân bạn muốn làm một cái gì đấy điên điên, khác người. Hoặc cũng có thể đến từ những nhức nhối của bản thân với đời.
Ví dụ: Bạn muốn thuyết phục thằng bạn đi tập gym mà nói "kiểu bình thường" nó không chịu nghe, thế là xách bút, wacom lên, vẽ ra hình cổ động, viết ra vài câu châm biếm, để nó phải nhấc mông đi tập.
Tùy bạn, nếu bạn thích làm, thì làm. Thấy không thích làm thì rủ người khác làm cùng xem có thích nữa không.
Trò 2: Giải đề cũ - Sửa đề mới
Giải đề cũng là một cách để xây port khi chưa có job giao tận tay. Bạn có thể lấy cái đề từ thời xa lắc lơ để giải lại, hoặc cũng có thể đề mới toanh. Đề cũ, ý mới, mình giải lại, không ai nói gì.
Thậm chí thấy câu line, quảng cáo, print ad xấu quá, ngứa nghề, ngồi vào bàn sửa lại bỏ port cũng vẫn rất okay.
Tóm lại, khi mới chập chững vào ngành, chưa có job ngon, xịn (mà đôi khi cũng không cần), bạn cũng vẫn có thể tạo port và sáng theo cách của chính bạn.
Thông điệp cuối cùng ở trên ảnh. Và nếu có đọc đến đây, xin Dương cho seeding IG (một dự án cá nhân nho nhỏ của Ngáo mình - chia sẻ về ngành và nhiều thứ khác): https://rb.gy/wstixk (nhắc lại)
