Tại sao không nên dùng ngực thay cho vú?

Chúng ta hãy ôn tập lại kiến thức sinh học một chút. Đây là sự khác biệt giữa ngực và vú:

Ta có thể xét rộng vấn đề ra hơn để thấy cơ quan bài tiết sữa phải gọi là "vú" mới chính xác. Ta không thể nói "động vật có ngực", "mèo có 6 ngực", "cả ngực lấp miệng em", "trái ngực sữa", mà chỉ có thể nói "động vật có vú", "mèo có 6 vú", "cả vú lấp miệng em", "trái vú sữa". Việc có sự tương đồng giữa "vú" và "bú" cho thấy người ta chỉ có thể bú vú chứ không thể bú ngực. (Tương tự, sự tương đồng giữa "bú" và "bu" (nghĩa là "mẹ" ở một số địa phương) cho thấy bu là để chỉ người có khả năng cho bú.) Nghĩa là vú với ngực là hai thứ hoàn toàn khác nhau. Nước sông không phạm nước giếng.

Trên thực tế thì mọi người lại hay dùng nước sông thay cho nước giếng: từ "ngực" thường xuyên được dùng để chỉ vú. Ví dụ như cuốn Cơ thể & đời sống tình dục của phụ nữ (Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS) biên soạn) sử dụng "ngực" và "vú" song song với nhau:

Một số người sẽ xem chuyện này giống như bắt bẻ tiểu tiết, vì dùng thế nào mà chả được, miễn hiểu đúng ý nhau. Ví dụ, việc gọi cái ổ đĩa ngoài để chứa dữ liệu là cái USB là một cách gọi sai, vì USB chỉ là cái cổng kết nối mà thôi. Nhưng vì cái ổ đĩa ngoài đó sử dụng cổng USB để kết nối, nên mọi người quen gọi nó là USB luôn. Nói cách khác, từ "USB" đã trở thành từ đồng nghĩa khác âm với từ "ổ đĩa ngoài", như kiểu "con lợn" là từ đồng nghĩa khác âm với "con heo" vậy. Và vì chuyện này không gây ra hệ lụy nào, nên đây chỉ là sự phát triển bình thường của ngôn ngữ.

(Bản thân từ "USB" lúc này trở thành một từ đa nghĩa.)

Nhưng trong trường hợp "vú" và "ngực", có những người thực sự sợ phải dùng từ"vú" đến độ nhất quyết gọi nó là "ngực". Vào các bệnh viện lớn như 175, bạn sẽ thấy lâu lâu có một cô hỏi là muốn đi khám ngực, xong nhân viên hỏi lại là "cô muốn khám vú đúng không?", thì cô sẽ trả lại là "ừ, là khám ngực đó". Tức là cô muốn khám vú, nhưng nhất quyết gọi nó là ngực. Việc này gây ra phiền toái, vì đi khám ngực sẽ vào một khoa khác, và khám vú sẽ vào khoa khác. Việc gọi ngực là ngực và vú là vú quan trọng như vậy đó.

(Điều này khiến cho nó khác với chuyện gọi cái ổ đĩa ngoài là USB, vì không ai sợ cái ổ đĩa ngoài và né tránh gọi cái tên đúng của nó cả. Ai biết thì dùng cho đúng thôi.)

Đồng ý rằng vú thì không phải như chân hay tay để mà nói chuyện bình thường. Những thứ liên quan tới bộ phận sinh dục hoặc tình dục luôn là những thứ nhạy cảm, và những gì nhạy cảm sẽ được thay thế bằng các uyển ngữ. Chuyện tạo uyển ngữ trong một chừng mực nào đó thể hiện khả năng xử lý ngôn ngữ và sự nhạy cảm với cảm xúc của người khác của bạn. Tuy nhiên về lâu dài sẽ vô tình làm sự xấu hổ về từ "vú" không thể hết được. Việc đối diện với nỗi sợ bắt đầu từ việc dám gọi tên nỗi sợ đó ra - nỗi sợ vú. Hay nói như Yoda trong Star Wars thì: “Named must your fear be before banish it you can”.

Đây cũng là một ví dụ cho một hiện tượng: có những vấn đề bạn cảm thấy không ổn, nhưng càng nghĩ về nó thì bạn càng thấy nó là điều bình thường. Một mặt, bạn thấy rằng việc gọi vú là ngực giống hoàn toàn như chuyện gọi cái ổ đĩa ngoài là USB. Mặt khác, bạn cũng thấy việc xem nó không khác gì gọi cái ổ đĩa ngoài là USB như đang dung dưỡng nỗi sợ của họ. Bạn muốn lên tiếng phản đối nó, nhưng bạn tự nhận ra sự vô lý của mình. Nhưng điều đó vẫn không làm bạn thấy yên tâm hơn. Bạn muốn chỉ ra (pinpoint) chân tướng của vấn đề, nhưng tất cả những gì bạn có thể miêu tả được vẫn mãi không trọn vẹn. Sau một thời gian bạn bỗng nhận ra có một bức tường vô hình giữa bạn với giải pháp, mà mỗi lần bạn định phá nó đi thì nó lại lẩn đi đâu mất.

Một tham vọng của tôi là nêu lên được bản chất của bức tường này. Đây là các bài viết khác trong blog tìm cách miêu tả nó:

(Bài gốc đăng trên Quảcầu.com. Nếu có gì thay đổi sẽ cập nhật trên đó trước.)