Lời tựa:
                
Như đã giới thiệu trong series, Seneca thực sự là nguồn cảm hứng Stoicism của mình. Đọc Seneca không chỉ là về triết học mà còn là một trải nghiệm nghệ thuật, khi những bài học, triết lý quan trọng được phản ánh qua những hình ảnh quen thuộc, bình dị và đời thường, thể hiện cái tinh tế trong quan sát của một thiên tài với sự từng trải của cuộc đời.       
                                     
Với hy vọng giới thiệu Stoicism đến với các bạn trẻ Việt Nam, xin gửi tới các bạn bản dịch những bức thư quan trọng nhất trong cuốn "Moral Letters to Lucilius", tác phẩm đã làm nên tên tuổi của Seneca và là một trong bộ ba cuốn sách nền tảng của Stoicism.        
                                              
Do không phải anh dịch thuật, nên bản dịch này hoàn toàn tập trung vào việc truyền tải thông điệp và hy vọng có thể giúp bạn cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với bản tiếng Anh, để có thể thấy cái hay cái đẹp trong việc sử dụng ngôn từ của Seneca (dù thực ra bản tiếng Anh cũng chỉ là một bản dịch). Một anh bạn người Ý của mình đã chia sẻ Seneca được đưa vào chương trình giảng dạy tại Ý như một bậc thầy về việc sử dụng ngôn từ. Vì vậy, xin cam đoan tất cả những gì khiến bạn cảm thấy trúc trắc từ bản dịch là bởi khả năng hạn chế của mình, và rất mong nhận được đóng góp của các cao nhân để bản dịch được hoàn thiện hơn.
Bạn có thể đọc trước giới thiệu về Seneca ở đây:

Bức thư số 38

Bạn thân mến!
Đồng ý với bạn rằng chúng ta nên nên trao đổi những bức thư một cách thường xuyên hơn. Nhưng lợi ích lớn nhất cho tâm trí thực ra đến từ những cuộc chuyện trò đàm đạo, vì chúng thấm một cách từ từ. Những bài nói được chuẩn bị từ trước và được truyền tải đến công chúng thường là để tìm kiếm sự ủng hộ và tung hô, nhưng khó để thực sự nói ra tâm tư. Triết học mang đến những lời khuyên tốt, và không ai thực sự cho lời khuyên khi phải lên giọng (để tất cả hội trường có thể nghe thấy họ). Ừ thì có đôi lúc chúng ta cần những bài diễn thuyết ấy, nhất là khi mọi người đang phân vân do dự và cần một sự thúc đẩy. Nhưng khi mà mục đích chính không phải là để truyền cảm hứng cho mọi người học tập một điều gì đó, mà để họ thực sự học điều ấy, thì người đưa ra lời khuyên cần hạ giọng trong những cuộc đàm đạo nho nhỏ. Chúng khiến lời khuyên dễ được tiếp nhận hơn, thấm sâu vào trong tâm trí người nhận nó; vì một người không cần nghe quá nhiều, mà chỉ cần vài lời thật tâm huyết mà thôi.
Những lời ấy nên được nói với họ như cái cách mà người ta gieo hạt. Một hạt giống chỉ rất nhỏ, nhưng khi mà nó được gieo vào đất tốt, nó sẽ lớn nhanh như thổi và trở thành một cái cây với tất cả những giá trị của nó - cho bóng mát, ra hoa, kết trái, vv. Lý trí làm điều tương tự: khi mà bạn nghĩ về nó, bạn sẽ thấy nó không to tát (và thường không để lộ mình); nhưng khi bạn dùng nó trong cuộc sống, bạn sẽ thấy nó phát triển và đáng tin cậy đến mức nào. Chỉ một vài lời được nói, nhưng nếu tâm trí có thể lĩnh hội nó một cách toàn diện, sẽ trở nên thông suốt và vững vàng.
Để tôi lặp lại một lần nữa: lời nói giống như những hạt giống. Dù nhỏ nhoi, chúng có thể đạt đến những thứ giá trị lớn lao vô cùng. Chỉ là, như tôi đã nói, tâm trí của người tiếp nhận nó phải cởi mở, thích hợp và sẵn sàng chấp nhận nó. Nếu như thế, những lời nói ấy sẽ tự nó nhân rộng ra và rồi một ngày kia tất cả những hoa thơm trái ngọt sẽ xuất hiện.
Tạm biệt!
A Dreamer
*******
Bản tiếng Anh:
From Seneca to Lucilius
Greetings
1 You are right to insist that we exchange these letters more frequently. The reason dialogue is highly beneficial is that it works its way into the mind bit by bit. Speeches prepared in advance and delivered before a crowd make for more noise, but less intimacy. Philosophy is good advice, and no one gives advice in ringing tones. There are times when one does need to deliver a campaign speech, if I may call it that, when someone is hesitating and needs a push. But when the aim is not to motivate learning but that the person should actually learn, then one has to revert to these less strident utterances.
They get in more easily, and they stick; for one does not need a great number of words, but words that are effective.
2 They should be scattered like seeds.* A seed is just a little thing, and yet when it lands in the right spot, it unfolds its resources and expands into a great and growing plant. Reasoning does the same: when you examine it, it is of small extent; but when you put it into effect, it grows. Only a few words are said, but if the mind receives them well, they become tall and strong.
I say it again: words work like seeds. Though tiny, they achieve much. Only, as I said, the mind that receives them has to be suited to them, and has to absorb them. Then it will itself reproduce them, and many more than it received.
Farewell.
Bạn nào có tâm muốn ủng hộ mình, chỉ xin ủng hộ Spiderum là mình vui rồi :)

Trần Việt Anh - STK: 0451000364912 (Vietcombank chi nhánh Thành Công, Hà Nội)

Các bài viết khác của tác giả:
Triết học