Lời tựa:                       Như đã giới thiệu trong series, Seneca thực sự là nguồn cảm hứng Stoicism của mình. Đọc Seneca không chỉ là về triết học mà còn là một trải nghiệm nghệ thuật, khi những bài học, triết lý quan trọng được phản ánh qua những hình ảnh quen thuộc, bình dị và đời thường, thể hiện cái tinh tế trong quan sát của một thiên tài với sự từng trải của cuộc đời.                                           Với hy vọng giới thiệu Stoicism đến với các bạn trẻ Việt Nam, xin gửi tới các bạn bản dịch những bức thư quan trọng nhất trong cuốn "Moral Letters to Lucilius", tác phẩm đã làm nên tên tuổi của Seneca và là một trong bộ ba cuốn sách nền tảng của Stoicism.                                                             Do không phải anh dịch thuật, nên bản dịch này hoàn toàn tập trung vào việc truyền tải thông điệp và hy vọng có thể giúp bạn cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tiếp cận với bản tiếng Anh, để có thể thấy cái hay cái đẹp trong việc sử dụng ngôn từ của Seneca (dù thực ra bản tiếng Anh cũng chỉ là một bản dịch). Một anh bạn người Ý của mình đã chia sẻ Seneca được đưa vào chương trình giảng dạy tại Ý như một bậc thầy về việc sử dụng ngôn từ. Vì vậy, xin cam đoan tất cả những gì khiến bạn cảm thấy trúc trắc từ bản dịch là bởi khả năng hạn chế của mình, và rất mong nhận được đóng góp của các cao nhân để bản dịch được hoàn thiện hơn. Lưu ý: vì một số lý do như nội dung không còn quá sát và cần thiết với thời hiện tại, mình sẽ không dịch 4 bức số 58, 85, 92, và 95 nhé. Nếu bạn nào muốn tìm hiểu thêm thì bản tiếng Anh có sẵn trên Wiki, hay có thể nhắn cho mình mình sẽ gửi bản pdf sách.
Bạn có thể đọc trước giới thiệu về Seneca ở đây:
Stoicism P5: Seneca là ai? - Không phải thánh, chắc chắn, nhưng cũng phải đến mức thánh nhân!

Bài viết gửi bởi Andy Luong trong mục Khoa học - Công nghệ

spiderum.com

Bức thư số 112

Bạn thân mến!
Tôi rất muốn bạn của bạn sẽ sớm được chỉnh đốn và "vào khuôn" như mong muốn của bạn, và tôi đã bắt đầu tạo ảnh hưởng của mình, nhưng ông ta chứng tỏ là một trường hợp khó nhằn. Không, tệ hơn nữa: ông ta là một ca yếu đuối - người đã bị làm suy đồi bởi những thói quen xấu đã thâm căn cố đế.
Để tôi làm rõ ý của mình cho bạn qua một so sánh từ sở thích trồng nho của mình. Không phải cành nho nào cũng có thể cấy ghép: nếu cây (được cấy) đã già và xương xẩu, hay yếu và quá mảnh khảnh, nó sẽ không chấp nhận cành mà ta cấy vào hay sẽ không thể nuôi dưỡng để cành ấy có thể phát triển; nó sẽ không kết hợp với cành mới cấy và từ đó tiếp nhận sự sống trẻ trung tươi mới. Vì lý do đó ta thường tạo một vết cắt khác trên cây ngay ở bề mặt đất, để nếu cây gốc không tiếp nhận sự cấy ghép, ta có thể thử lại, cấy nó một lần nữa ở trong đất.
Bạn của bạn, người mà bạn cho tôi mọi chỉ dẫn thông tin qua thư, đã chẳng còn chút sức mạnh nội tại nào; ông ta đã quá nuông chiều những thói xấu của tâm trí mình. Vừa yếu ớt về tinh thần mà lại ương ngạnh khó uốn nắn: ông ta sẽ không chấp nhận những lời dạy bằng lý trí, và cũng sẽ không cố phát huy tác dụng của chúng. "Nhưng chính ông ta mong muốn điều đó". Đừng tin những lời xuôi tai ấy. Tôi không có ý nói ông ta lừa dối bạn: ông ta đúng là có nghĩ rằng mình muốn sự thay đổi ấy. Vì ông ta tạm thời đã chán ngấy những hưởng thụ tiện nghi buông thả, nhưng chẳng chóng ngựa sẽ lại quen đường cũ mà thôi.
"Nhưng chính ông ta nói rằng mình đã quá mệt mỏi với lối sống ấy". Tôi không phủ nhận điều đó; vì có ai không cảm thấy như thế? Người ta thường vừa yêu vừa hận những thói xấu của mình. Vậy nên hãy tạm hoãn những đánh giá kết luận cho đến khi ổng chứng tỏ cho ta thấy rằng ổng và những thói hưởng thụ tiện nghi đã thực sự ở hai đầu chiến tuyến. Còn hiện tại, mới chỉ là cả hai chẳng còn muốn gắn với nhau nữa mà thôi.
Tạm biệt!
A Dreamer
Bản tiếng Anh:
From Seneca to Lucilius Greetings 1 I really do want your friend to be fashioned according to your desire, and I have made a start, but he proves to be a hard case. No, it’s worse than that: he is a very soft case, a man depraved by a bad habit that has been long established. 2 Let me give you an analogy drawn from a hobby of mine.* It is not every vine that takes a graft: if it is old and gnarled, or weak and spindly, it either will not accept the scion or will not nourish it; it won’t be joined with it and take on its quality and nature. For that reason, we usually make the initial cut above the soil so that if the vine doesn’t respond, we can try again, grafting a second time below the soil. 3 Th is fellow you are writing to me about with all these instructions has no strength in him; he has indulged his faults. He is at one and the same time both enervated and hardened: he can neither accept reasoning nor provide it with nourishment. “But he himself wants this.” Don’t believe it. I don’t mean that he is lying to you: he thinks that he wants it. He is fed up with self-indulgence; soon he will be reconciled to it again. 4 “But he says he is tired of his way of life.” No denying that; who isn’t? People love their faults and hate them at the same time. So let’s reserve judgment about him until he supplies us with proof that he and self-indulgence have become enemies. Right now, it is just that they are not getting along. Farewell
Bạn nào có tâm muốn ủng hộ mình, chỉ xin ủng hộ Spiderum là mình vui rồi :)
Trần Việt Anh - STK: 0451000364912 (Vietcombank chi nhánh Thành Công, Hà Nội)