Stannis Baratheon - Phân tích về chiến thuật và tài năng quân sự

Chúng ta đều biết Stannis Baratheon là một người cứng rắn, nghiêm khắc và lạnh lùng, vì thế cho nên Stannis là một người không được lòng nhiều lãnh chúa ở Westeros, cũng như là một nhân vật có rất nhiều người anti. Ở một bài viết trước đây về Stannis Baratheon, tôi đã chỉ ra rằng Stannis có thể không phải vị vua mà vương quốc có thể yêu mến, nhưng Stannis là vị vua mà vương quốc này cần để vượt qua giông bão. Một phần là do sự kiên định, công bằng và chính trực của ông, và thứ hai, một khía cạnh khá ít người để ý đến, là do tài năng chỉ huy quân sự của ông. Trong ASOIAF cũng như GoT, thường người ta chỉ nhắc đến Robb Stark là một thiên tài quân sự, nhưng bên cạnh Robb Stark, Stannis Baratheon cũng xứng đáng là một thiên tài về lĩnh vực này, chưa kể đến tính cách và kinh nghiệm của ông khiến cho so với Robb, Stannis là một đối thủ khó nhằn hơn rất rất nhiều.

Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng phân tích và tìm hiểu về lý do tại sao Stannis lại là một thiên tài quân sự, thông qua những trận chiến mà ông đã trải qua.

Bài viết được viết và dịch dựa theo loạt bài về Stannis ở trên Reddit

Stannis vốn là một con người nghiêm túc và lạnh lùng, khó gần, trái ngược hẳn với hai người anh em của mình là Robert và Renly. Mặc dù ít hơn Robert chỉ 1 tuổi, nhưng thoạt nhìn thì ai cũng tưởng Stannis mới là người già dặn hơn. Stannis đã thế ngay từ khi còn nhỏ, và sau cái chết của cha ông, lãnh chúa Steffon Baratheon - con tàu chở ông và vợ bị bão đánh đắm ngay tại Vịnh Shipbreaker, không xa Storm's End, ngày đó, cả Robert, Stannis và Renly đã đứng trên bờ tường Storm's End mà nhìn cơn bão cướp mất cha mẹ họ. Stannis từ đó còn khắc khổ và lạnh lùng hơn, và cũng từ đó, Stannis đã từ bỏ niềm tin với Thất Diện Thần, bởi vì ông đã từng nói rằng, vị thần nào đã tàn nhẫn cướp đi cha mẹ ông ngay trước mắt ông, thì vị thần đó không thể được ông tin tưởng. 

Khi Biến loạn của Robert nổ ra, Robert sau khi đánh bại các lãnh chúa Stormlands không phục tùng, đã tập hợp quân đội để tiến về Vương Đô, và trọng trách trấn giữ Storm's End, Robert giao lại cho Stannis. Storm's End là một tòa thành cực kỳ kiên cố và vững chãi, với chỉ một tòa tháp to và cao nhất đâm thẳng lên trời cùng một vòng thành lớn bao xung quanh. Một tòa thành dễ thủ khó công, và Storm's End gần như không thể bị hạ nếu dùng vũ lực đơn thuần. Với 500 người, Stannis có thể dễ dàng phòng thủ tòa thành, chống lại bất cứ đội quân nào, bởi vì ngay cả khi có dùng máy bắn đá thì cũng gần như không suy chuyển được lớp tường thành dày và chắc chắn của Storm's End. Tại Storm's End, mọi cơn bão đều phải khuất phục.

Sau khi Robert thua trận trước lãnh chúa Randyll Tarly tại Ashford, đại quân của vùng Reach hùng hổ tiến về Storm's End với lực lượng nhiều hơn Stannis 50 lần, chưa kể hạm đội hùng mạnh của lãnh chúa Paxter Redwyne vây kín thành ở khu vực Vịnh Shipbreaker, Storm's End hoàn toàn bị vây chặt và Stannis chỉ còn có thể đóng cổng và tử thủ ở trong thành, và chúng ta đều biết họa may trời sập xuống thì Stannis mới đầu hàng.

Mặc dù có tới năm vạn quân, nhưng lãnh chúa Mace Tyrell biết không nên dại dột tấn công Storm's End, với kết cấu của tòa thành, hàng ngàn lính của ông sẽ chết và Storm's End sẽ vẫn đứng vững. Vì thế, lãnh chúa Tyrell lựa chọn một chiến thuật cực kỳ phổ biến là vây hãm bỏ đói. Quân của ông có thừa lương thực, trong khi ông biết chắc chắn lương thực của Storm's End có hạn, và Stannis không thể nào mở vòng vây chỉ với số quân ít ỏi đó. Thế là quân Tyrell bày tiệc bên ngoài các bức tường của Storm's End, trong khi bên trong, lương thực cạn dần, đến mức về cuối cuộc vây hãm, lính trong thành phải ăn đến cả ngựa, rồi chó mèo, chuột và thậm chí họ đã nghĩ đến việc ăn xác chết để sống sót.

Trong tình cảnh như thế, nhiều người có lẽ sẽ chọn đầu hàng, và sự thật là đã có vài hiệp sĩ và lính trong thành định mở cổng đầu hàng, nhưng đều bị Stannis ngăn chặn và xử tử. Nhưng đó chỉ là số ít, bản thân Stannis thà chết chứ không đầu hàng thì ai cũng biết, nhưng gần như tất cả người trong Storm's End cũng đều quyết định trung thành với Stannis tới cùng dù có phải chết đói. Do đâu mà Stannis có được sự trung thành đến tuyệt đối như thế? Ở trên tôi đã nói rằng Stannis không được nhiều người yêu mến bởi sự lạnh lùng, khắc nghiệt, vậy thì tại sao quân lính lại trung thành với ông đến như thế?

À, đúng là Stannis không được các lãnh chúa hay người dân yêu mến cho lắm, nhưng binh lính của ông thì lại khác. Họ không hẳn là yêu mến Stannis, mà họ cảm phục Stannis bởi chính tính cách ấy. Stannis nhận lệnh trấn giữ Storm's End, và vì thế Stannis thà chết chứ không làm trái nhiệm vụ - ông trung thành tuyệt đối và có trách nhiệm tuyệt đối với nhiệm vụ của mình, đó là yếu tố đầu tiên khiến binh lính cảm phục ông. Hơn nữa, Stannis là một kiểu chỉ huy trái ngược hẳn với Mace Tyrell - lãnh chúa Tyrell thì gần như chẳng tham gia trận chiến nào bao giờ và cũng chẳng xông pha, nằm gai nếm mật với quân lính, còn Stannis, ông sống giữa binh lính của mình, tự mình cùng với binh lính trấn giữ các bức tường thành Storm's End. Stannis sẽ sống và chết với người của mình - hành động của ông đã chứng tỏ điều đó. Và đó là những gì mà binh lính mong chờ ở một người chỉ huy. Do đó, thật dễ hiểu khi binh lính Storm's End trung thành hết mực với Stannis, và nhờ thế, Storm's End đứng vững cả một năm liền, dù cho lương thực cạn dần và hy vọng về quân cứu viện ngày càng tan biến.

Xét về chiến công trong toàn cuộc chiến, thì chiến công cầm chân quân Tyrell của Stannis xứng đáng là một trong những chiến công lớn nhất. Thử nghĩ mà xem, nếu quân Tyrell hạ được Storm's End và tiến về Vương Đô cứu viện, số phận quân Biến loạn sẽ ra sao? Trong trận Trident, quân Biến loạn có 3 vạn 5 ngàn quân, trong khi riêng đội quân của Rhaegar đã có 4 vạn, thêm 5 vạn quân Tyrell đánh áp từ sau lưng, quân Biến loạn sẽ bị tàn sát. Do đó, có thể nói Stannis đã phần nào giúp Robert thắng trận Trident.

Mặc dù đã góp công lớn vào chiến thắng của cuộc biến loạn, nhưng Stannis chẳng nhận được vinh quang gì sau cuộc chiến, chỉ vì một lý do lãng nhách là bão làm cản trở hạm đội của ông tới Dragonstone để bắt giữ hoàng hậu Rhaella cùng hoàng tử Viserys - những người cuối cùng của nhà Targaryen. Vì lý do lãng nhách này mà Robert phủi sạch trơn công lao của Stannis, Robert tước Storm's End khỏi tay Stannis và trao nó cho cậu em út Renly, thứ mà Stannis nhận được chỉ là hòn đảo Dragonstone nhỏ bé ngoài biển với lực lượng nghèo nàn và chức vụ Chủ quản tàu bè, nắm giữ hạm đội hoàng gia. Có thể nhiều người cho đó là một vinh dự, và thực tế là sau này maester của Stannis cũng đã nói với ông rằng sở dĩ Robert trao Dragonstone cho Stannis là vì Robert biết Stannis là người phù hợp nhất để trấn giữ tiền đồn quan trọng này. Có thể ý của Robert là thế, nhưng cách làm của Robert đã khiến Stannis cảm thấy bị xúc phạm và cay đắng.

Nhưng Stannis cảm thấy thế nào là một chuyện, còn thực hiện nghĩa vụ thế nào lại là chuyện khác. Stannis nhiều lần nói thẳng thừng rằng ông không yêu mến Robert, và việc cướp Storm's End khỏi tay ông đã khiến ông cay đắng ra sao, nhưng dù thế, Stannis vẫn làm tròn trách nhiệm của mình. Ông xây dựng một hạm đội mạnh cho hoàng gia, trong Tiểu Hội Đồng, ông và Cánh Tay Phải Jon Arryn trực tiếp cai trị thay cho Robert, Stannis luôn làm việc một cách tận tụy và trung thành nhất.

Sáu năm sau khi lên ngôi, một cuộc phản loạn nữa xảy ra. Balon Greyjoy, lãnh chúa Quần Đảo Sắt nổi dậy làm loạn, tự xưng vương và thách thức nhà Baratheon. Balon Greyjoy cho rằng Robert sẽ không có được nhiều sự ủng hộ, nhất là sự ủng hộ từ các gia tộc trung thành với nhà Targaryen, hơn nữa, Balon cho rằng lính của Quần Đảo Sắt bất khả chiến bại trên biển, vì thế Balon dựng cờ và thách thức nhà vua mới.

Đúng là ban đầu nhà Greyjoy có vẻ như nắm được lợi thế khi đánh phủ đầu một loạt. Hạm Đội Sắt của Victarion Greyjoy, em trai vua Balon đột kích vào cảng Lannisport khi hạm đội ở đó chuẩn bị ra khơi. Lannisport chìm trong biển lửa, con trai vua Balon - Rodrik Greyjoy thì tấn công và vây hãm lâu đài Seagard của nhà Mallister ở Riverlands. Cuộc nổi dậy của Greyjoy xem ra có một khởi đầu hoàn hảo và uy hiếp được Ngai Sắt cùng triều đình non trẻ của Baratheon.

Nhưng mọi thứ bỗng dưng sụp đổ khi Greyjoy đối đầu với Stannis

Stannis, giờ đây là Chủ quản tàu bè và nắm giữ hạm đội hoàng gia, nhận thấy phải đánh bại nhà Greyjoy trên chính chiến trường thuận lợi cho họ thì mới có thể gieo rắc nỗi kinh hoàng. Vì thế, Stannis cùng lãnh chúa Redwyne - nắm giữ hạm đội lớn nhất Westeros đã hợp hai hạm đội lại và tiến về phía Biển Hoàng Hôn, tại vùng biển gần Đảo Fair, Stannis dựng một cái bẫy để nhử Victarion Greyjoy. Khi biết hạm đội của Stannis đang ở gần Đảo Fair, Victarion đã nhanh chóng dong buồm và tiến tới cái bẫy mà Stannis bày ra, cốt để nhanh chóng đập tan hạm đội hoàng gia, và Victarion rơi thẳng vào bẫy. Hạm Đội Sắt của Victarion bị nhử vào khu vực có những dòng hải lưu mạnh nằm giữa Đảo Fair và đất liền. Những dòng hải lưu này đã cầm chân hạm đội và khiến những chiếc thuyền chiến của Victarion bị kẹt và khó bề di chuyển, trong khi hạm đội của Stannis tấn công từ bốn phương tám hướng, kẹp chặt Hạm Đội Sắt vào giữa gọng kìm và đập tan hạm đội lừng danh của Victarion. Trận chiến này là một thất bại nặng nề và Victarion coi đó là thất bại nhục nhã và đau đớn nhất của ông và nó ám ảnh ông mãi về sau.

Stannis đã thành công trong việc đánh bại người của Quần Đảo Sắt trên chính chiến trường của họ, việc này không chỉ dọn đường cho đạo quân chính của Robert tiến về thành Pyke nhanh chóng, mà nó còn khiến người Quần Đảo Sắt một phen bất ngờ và hãi hùng. Nhờ có chiến thắng này mà quân của Robert mới có thể nhanh chóng tấn công thành Pyke và dập tắt cuộc phản loạn nhanh chóng, Stannis thì tiếp tục dẫn hạm đội tấn công các đảo Great Wyk và Old Wyk, chấm dứt cuộc phản loạn này một cách nhanh chóng.

Một lần nữa chúng ta thấy được tài năng của Stannis - ông biết cách lợi dụng địa hình tưởng như có lợi cho kẻ địch để biến nó thành có lợi cho mình. Đó không phải điều mà vị tướng nào cũng làm được.

Tua nhanh một chút, chúng ta đến với những sự kiện xảy ra sau khi vua Robert băng hà, lãnh chúa Eddard Stark bị xử tử vì tội phản nghịch, nội chiến bắt đầu nổ ra và xuất hiện năm thế lực lớn, ủng hộ cho năm vị vua khác nhau. Vua Joffrey Baratheon, được sự hậu thuẫn của nhà Lannister và các gia tộc vùng Crownlands. Vua Phương Bắc Robb Stark, được sự hậu thuẫn của phương Bắc và đại đa số các gia tộc vùng Riverlands. Vua Balon Greyjoy, một lần nữa xưng vương của Quần Đảo Sắt. Vua Stannis Baratheon, vì biết rằng Joffrey không phải con của Robert nên theo luật thì quyền làm vua thuộc về Stannis, được sự hậu thuẫn của Dragonstone và các gia tộc vùng Biển Hẹp. Cuối cùng là Vua Renly với lực lượng hùng hậu nhất, được sự hậu thuẫn từ các gia tộc Stormlands và vùng Reach.

Trong số năm thế lực kể trên, binh lực dồi dào nhất là thế lực của Renly với tổng lực của Reach và Stormlands, Renly có thể huy động tối đa 10 vạn đại quân. Đối lập với Renly, Stannis chỉ có Dragonstone và một vài gia tộc bé nhỏ của Biển Hẹp như Velaryon, Bar Emmon hay Celtigar. Gia tộc Velaryon đã từng rất mạnh mẽ và giàu có, nhưng sau cuộc nội chiến khủng khiếp mang tên Vũ Điệu Của Bầy Rồng, gia tộc này đã suy kiệt đi quá nhiều và cuối cùng chỉ còn là một gia tộc yếu. Tính ra thì tổng lực của Stannis, nhiều lắm chỉ có 3 ngàn quân, và thực tế là khi đem tổng lực đến vây hãm Storm's End, Stannis đã phải thuê cả lính đánh thuê và cướp biển, nâng quân số lên 5 ngàn.

Mặc dù vậy, Stannis có một lợi thế - Dragonstone nằm rất gần Vương Đô, và binh lực của Vương Đô, về lý mà nói thì nhiều hơn, nhưng hầu hết đều là lính mới, chỉ có 2 ngàn lính tinh nhuệ. Nếu Stannis tức tốc dong buồm đến đánh Vương Đô thì có thể ông sẽ chiếm được thành phố, bắt giữ Cersei Lannister và ba con của cô, nắm giữ được Ngai Sắt. Vương Đô là một thành phố lớn, nhưng lại là một tòa thành có sức phòng thủ rất kém và dễ bị đánh bại, với kinh nghiệm, chiến thuật của mình, Stannis có thể nhanh chóng chiếm được Vương Đô.

Nhưng ông đã không làm thế. Cứ cho là chiếm được Vương Đô thì sao? Stannis vẫn không đủ binh lực để đối đầu với quân của lãnh chúa Tywin. Mặc dù quân Lannister mới bị đánh bại trong trận Whispering Woods, thì đại quân của lãnh chúa Tywin vẫn còn gần như nguyên vẹn với 2 vạn quân đóng ở Harrenhal. Nếu Vương Đô thất thủ, lãnh chúa Tywin có thể tức tốc đem quân quay lại và Stannis khó lòng chống đỡ nổi vì thiếu binh lực. Vì vậy, Stannis chọn một nước đi khác: thu phục các lãnh chúa Stormlands để có thêm binh lực, sau đó mới tấn công Vương Đô. Đây là cách duy nhất khả dĩ lúc bấy giờ. Renly lúc đó đang hội quân ở gần Bitterbridge với khoảng 2 vạn quân. Stannis bất ngờ bao vây Storm's End, dựng hào, cọc gỗ và các lớp phòng thủ sao cho thuận lợi nhất cho quân mình và chờ Renly tới. Ở đây, có lẽ bạn sẽ tự hỏi, Stannis lại vẫn bị áp đảo quân số, và chắc chắn Stannis chẳng mong chờ gì cuộc hòa đàm với Renly sẽ thành công, vậy thì Stannis sẽ để đội quân của mình bị áp đảo toàn diện? Nghe có vẻ quá thiếu cẩn trọng, không giống Stannis chút nào.

Thực chất, Stannis có kế hoạch, chúng ta không bàn đến việc Melisandre tạo ra một cái bóng để ám sát Renly, chúng ta cũng không biết chắc chắn trận chiến sẽ diễn ra thế nào và Stannis có thể thắng hay không, nhưng hãy cùng xem xét điều kiện lúc đó.

Renly có 2 vạn quân, nhưng phần lớn trong số đó là bộ binh. Khi nghe tin Stannis kéo quân tới Storm's End, Renly đã vội vàng hành quân quay lại Storm's End với toàn bộ đạo kỵ binh. Không rõ số lượng đạo kỵ binh của Renly là bao nhiêu, nhưng nó không thể quá nhiều và không thể áp đảo quân của Stannis về số lượng được. Tất nhiên kỵ binh vẫn là đạo quân có sức càn quét lớn và mạnh trên chiến trường, và Stannis quá hiểu điều đó. Thêm nữa, vì quá nôn nóng, Renly đã bỏ lại phần lớn lương thảo lại phía sau, vì vậy nên quân của Renly chỉ có đủ lương thực và cỏ khô cho ngựa trong hai, ba ngày. 

Mặc dù hàng ngũ của Renly có hai vị tướng rất giỏi là lãnh chúa Mathis Rowan và lãnh chúa Randyll Tarly, thì phần lớn các tướng lĩnh khác đều là những người trẻ tuổi, thiếu kinh nghiệm, khao khát vinh quang, hay như phu nhân Catelyn đã thốt lên rằng họ là "những hiệp sĩ của mùa hè". Về phần Stannis, ông chỉ có bốn trăm kỵ binh, còn lại là bộ binh và cung thủ, nhưng Stannis có ba lợi thế: quân của ông đa dạng hơn về loại quân, quân số không thua kém đạo kỵ binh của Renly quá nhiều, Stannis đã dựng cọc, đào hào, lập các lô cốt phòng thủ cho quân của mình, và khéo léo dựng trại sao cho nếu hai bên tham chiến, quân của Renly sẽ vào ngược hướng ánh mặt trời - và ngựa sẽ bị chói mắt. Kỵ binh có sức càn quét rộng, nhưng gặp chướng ngại như hào, cọc gỗ thì sẽ rơi vào thế bị động, khi đó cung thủ của Stannis có thể từ các cứ điểm lô cốt tấn công xuống. Có thể Stannis sẽ không thắng ngay, nhưng Renly cũng vậy, và sau vài ngày, khi lương thực hết, quân của Renly sẽ rơi vào rối loạn, và nếu Stannis đánh một đòn tổng lực, Renly sẽ thua.

Dĩ nhiên đây chỉ là dự đoán mà thôi, bởi vì trận chiến đã không hề diễn ra. Hơn nữa, với việc có lãnh chúa Rowan và lãnh chúa Tarly, quân của Renly có thể sẽ không gặp nhiều khó khăn như lý thuyết. Trận chiến đã không hề diễn ra, bởi vì Renly đã bị cái bóng do Melisandre giết chết, đạo quân của Renly không đánh mà tan. Các lãnh chúa Stormlands quay sang trung thành với Stannis, tuy thế, Storm's End vẫn do quân của Renly trấn giữ, và các lãnh chúa vùng Reach thì không gia nhập với Stannis, mà họ lại nắm hầu hết quân của Renly với hơn 6 vạn quân. 

Với việc thu phục các lãnh chúa Stormlands, Stannis có trong tay khoảng 2 vạn quân, và trước khi tiến về Vương Đô, Storm's End phải bị hạ. Stannis một lần nữa dùng đến ma thuật của Melisandre chứ không để hàng ngàn quân của ông chết khi cố đánh Storm's End. Hơn ai hết, Stannis thừa biết chỉ có một thằng ngu mới liều lĩnh tấn công và hạ Storm's End bằng vũ lực đơn thuần - một cách nướng quân quá ngu ngốc.

Dù sao, kết cục vẫn là Storm's End bị hạ nhờ ma thuật, Stannis rảnh tay và cuối cùng có thể tiến quân về Vương Đô.

Trận chiến tại Vịnh Xoáy Nước Đen là một trận chiến đóng vai trò rất lớn trong Cuộc Chiến Năm Vua, Stannis thất bại nặng nề tại trận này, mất đi 90% binh lực của mình, nhà Lannister thì liên minh thành công với nhà Tyrell, củng cố vững chắc ngôi vua của Joffrey. Đúng là Stannis đã thất bại nặng nề, nhưng có thật là do chiến thuật hay cách bày binh bố trận của ông sai lầm hay không? Chúng ta cùng xem xét lại trận chiến này và đi vào phân tích chiến thuật của Stannis

Lược đồ trên chỉ ra các vị trí quan trọng của Vương Đô và diễn biến của trận chiến. Các vị trí quan trọng gồm: I - Red Keep, II - Đại điện Baelor, III - Hố Rồng, IV - Trại phía Tây của Đội Gác Thành, V - Trại phía Đông của Đội Gác Thành

Diễn biến của trận chiến được thuật lại thông qua các con số và vị trí nơi các sự kiện chính diễn ra:

1. Hạm đội chính của Stannis tiến vào cửa sông từ phía Vịnh Xoáy Nước Đen, duy có đội thuyền của tên cướp biển Salladhor Saan ở lại phía sau

2. Khi hạm đội qua vị trí này, hàng dây xích được kéo dựng lên để ngăn không cho thuyền chiến của Stannis rời khỏi cửa sông

3. Tại vị trí này, Tyrion Lannister bố trí cho việc đốt cháy phần lớn hạm đội của Stannis bằng chất cháy

4. Giao tranh xảy ra tại khu ổ chuột Flea Bottom, một nhóm các thương gia và người giàu có tên là Antler Men âm mưu tạo ra bạo loạn và mở cổng thành cho quân của Stannis. Tuy nhiên cuộc bạo loạn đã bị dập tắt bởi lính Đội Gác Thành

5. Vua Joffrey thân chinh đến nơi và dùng những chiếc máy bắn đá để ném đầu những kẻ phản bội ra ngoài

6. Những người sống sót trong hạm đội của Stannis lên bờ và bắt đầu tấn công Cổng Vua

7. Đạo quân chính của Stannis qua sông và hợp với lực lượng thủy quân để tấn công

8. Liên quân Lannister - Tyrell đến nơi và đánh úp quân Stannis từ phía sau khiến quân của ông bị rối loạn và dần tan rã

9. Tàn quân của Stannis chạy thoát và được đội thuyền của Salladhor Saan chở đi, chỉ còn khoảng 2 ngàn người

Đó là diễn biến chính của trận chiến, về lực lượng hai bên thì như sau:

 Tổng lực hơn 2 vạn quân, trong số đó có 16400 bộ binh cùng kỵ binh, 4600 thủy quân, 200 thuyền chiến

Tổng chỉ huy: Vua Stannis Baratheon

Chỉ huy quân tiên phong: Ser Guyard Morrigen

Chỉ huy quân dự bị: Ser Rolland Storm

Chỉ huy thủy quân: Ser Imry Florent

Tổng lực khoảng 7000 quân, trong đó có 2000 lính Gác Thành tinh nhuệ, 4500 lính mới tuyển, 300 hiệp sĩ và cận vệ, gần 200 sơn tặc của Tyrion Lannister được cử đi quấy rối quân Stannis, 50 tàu chiến

Tổng chỉ huy: trên danh nghĩa là Vua Joffrey Baratheon, nhưng thực chất là Cánh Tay Phải tạm quyền Tyrion Lannister

Chỉ huy quân Gác Thành: Ser Jacelyn Bywater

Tổng lực gồm 8 vạn quân, 2 vạn quân Lannister và 6 vạn quân Tyrell

Tổng chỉ huy: Lãnh chúa Tywin Lannister, đồng thời là người dẫn đầu quân cánh phải

Chỉ huy quân tiên phong: Ser Garlan Tyrell, mặc bộ giáp của Renly Baratheon

Chỉ huy quân cánh trái: Lãnh chúa Mace Tyrell

Chỉ huy trung quân: Lãnh chúa Randyll Tarly

Chiến thuật của Stannis trong trận đánh này như thế nào? Vương Đô là một thành phố lớn, và với việc Tyrion đang chỉ huy, thành phố được bảo vệ tương đối cẩn mật. Sẽ là ngu ngốc và dại dột nếu đâm đầu thẳng vào tấn công mà không suy nghĩ. Stannis biết vậy, và ông có một kế hoạch rõ ràng. Thủy quân và các hiệp sĩ sẽ được chở đến bằng hạm đội thuyền của Ser Imry Florent, lực lượng chính gồm bộ binh và kỵ binh hạng nặng sẽ tiến theo Vương Lộ dọc theo sông Xoáy Nước Đen. Stannis có nhiều gấp 4 lần số tàu chiến, Ser Imry trực tiếp chỉ huy hạm đội, ông chia hạm đội làm 10 hàng, mỗi hàng gồm 20 tàu chiến. Hai hàng đầu tiên sẽ tấn công và quét sạch hạm đội của Joffrey, sau đó những con thuyền còn lại sẽ chở thủy quân và các hiệp sĩ cũng như một lực lượng cung thủ đổ bộ lên bờ, những tàu to và chậm hơn sẽ làm nhiệm vụ chở đạo quân chính của Stannis qua sông, hạm đội của Salladhor Saan làm nhiệm vụ cảnh giới.

Đó là kế hoạch của Stannis, vậy bản thân Stannis thì ở đâu?

Như trên phim miêu tả thì Stannis trực tiếp dẫn đầu đội quân tấn công vào Cổng Bùn, nhưng sự thật thì không đúng. Stannis là một chỉ huy nhiều kinh nghiệm và kiên nhẫn chứ không hề nóng vội, xốc nổi. Stannis không phải kiểu chỉ huy như Robb Stark hay Robert Baratheon - luôn luôn dẫn đầu đội quân. Stannis là kiểu chỉ huy giống như Tywin - ông đứng ở một vị trí thích hợp có thể nhìn bao quát trận chiến và dễ dàng đưa ra lệnh cho các cánh quân tùy trường hợp. Đó là một cách chỉ huy thông minh, bởi vì trong một trận chiến, không phải lúc nào mọi sự cũng theo như kế hoạch. Kiểu chỉ huy theo như Robb Stark là tương đối dại và thiếu sáng suốt hơn. Stannis là chỉ huy tối cao, có nghĩa là nếu ông chết hay bị thương - toàn quân tan rã ngay, ông không dại gì mà liều mình tấn công một tòa thành! Chiến thuật của Stannis là rất tốt chứ không hề chỉ là dùng quân số áp đảo, và Stannis luôn chừa lại một đường rút lui để đề phòng lỡ may trận chiến chuyển biến xấu thì có thể rút quân, tránh bị tiêu diệt toàn bộ.

Và thực sự thì dù có bị bất ngờ ở việc nhiều thuyền chiến bị thiêu cháy lúc ban đầu, thì quân của Stannis đã nhanh chóng lấy lại được lợi thế và tấn công Vương Đô dữ dội. Cho dù chỉ có 8 thuyền đổ bộ được trên bờ thì ngay sau đó, Stannis đã nhanh chóng nắm được tình hình và triển khai đạo quân chủ lực tấn công sớm hơn dự kiến để giúp cho thủy quân. Điều này là hoàn toàn đúng đắn, Tyrion ngay khi nhận ra mình có lợi thế đã tung ra đạo kỵ binh và đội quân Gác Thành ra ngoài để tiêu diệt thủy quân của Stannis, nhưng ngay sau đó đạo quân chủ lực của Stannis đến nơi và áp đảo lại quân Lannister, đến mức dần dần có nhiều người bỏ chạy. Tyrion cố gắng cùng những người còn lại đánh bật quân của Stannis ở Cổng Sông, nhưng gần như vô ích. Trận chiến dần nghiêng về Stannis và suýt thì ông đã chiến thắng rồi.

Ấy thế nhưng, Stannis lại bị đánh úp bởi liên quân Lannister - Tyrell, cái này khó có thể trách Stannis thiếu cẩn trọng. Chính Tyrion đã góp phần khi cho đạo quân sơn tặc quấy nhiễu hậu quân Stannis, tiêu diệt những người lính làm nhiệm vụ cảnh giới, vì thế Stannis hoàn toàn không hay biết gì về đạo quân của Tywin tấn công, khi ông nhận ra thì đã quá muộn, vì thế mới dẫn đến việc toàn quân tổn hại nặng đến như thế. Việc hạm đội bị thiêu cháy cũng là một bất ngờ mà Stannis không tính được, cộng hai yếu tố trên, có thể nói là Stannis thua thảm tại trận này do... số đen là chính. Giả sử ông biết quân của Tywin sắp đến thì đã có thể nhanh chóng hạ lệnh lui quân, chứ không để đến mức thiệt hại nhiều đến thế.

Kế hoạch này thực sự tốt và đã phần nào phát huy hiệu quả, nhưng dĩ nhiên nó cũng có một vài nhược điểm: Stannis đã không ra lệnh cho Ser Imry Florent rằng không được khinh suất mà cho thuyền đi quá nhanh, dẫn đến việc gần như toàn bộ bị thiêu cháy. Stannis nên quét sạch đạo quân sơn tặc của Tyrion trước khi tiến quân, đồng thời cử người do thám các hướng đề phòng đột kích, cũng như lập một hàng phòng thủ. Và lẽ ra Stannis nên để một đạo quân dự bị ở cách xa chiến trường phòng hờ trận chiến thất bại thì cũng không đến mức toàn quân bị diệt.

Trận chiến này là một thất bại nặng nề, nhưng nó cũng cho Stannis một vài kinh nghiệm đáng giá. Sau này khi dẫn quân đột kích quân du mục để cứu Tường Thành, chính Stannis đã làm điều tương tự khi hạ hết những kẻ làm nhiệm vụ cảnh giới rồi mới tấn công, điều này đã làm cho quân du mục bị bất ngờ và nhanh chóng tan rã.

Vậy thì, Stannis có nên được gọi là một thiên tài quân sự? Đồng ý rằng ông đã thất bại nặng nề tại Vịnh Xoáy Nước Đen, nhưng chúng ta không thể phủ nhận là kế hoạch của ông đã thực sự có tác dụng. Mọi trận đánh của Stannis đều có chiến thuật rõ ràng và hợp lý dựa vào tình hình chứ không bộp chộp. Người ta gọi Robb Stark là thiên tài quân sự vì anh thắng nhiều trận, nhưng hầu hết các trận chiến của Robb đều có khá ít yếu tố chiến thuật, ngay cả trận Whispering Woods cũng dựa vào bất ngờ là chính, tính chiến thuật trong cách chỉ huy quân sự của Robb không cao như Stannis. 

Thực ra thì có thể khẳng định, về mặt tư duy quân sự, bày binh bố trận hay lên kế hoạch, Stannis và Tywin mới là hai đối thủ ngang tài ngang sức. Tywin cũng rất hiểu về Stannis và sự kiên định của con người này. Tôi mượn câu nói của Stannis khi cử người qua Essos tìm kiếm lính đánh thuê cho cuộc chiến như sau:

Hiểu lý do tại sao tôi nói cảnh Stannis cho thiêu sống Shireen ở season 5 là tào lao chưa? Stannis coi Shireen là người thừa kế của ông cơ mà? Ai nói Stannis không yêu thương gì Shireen nào?

Nhìn chung, Stannis Baratheon là một trong số ít người ở Westeros có một tư duy quân sự và cách bày binh bố trận, cách chỉ huy thông minh và sáng suốt, chỉ tiếc là vận của ông không được tốt lắm. Hiện giờ thì Stannis đang hành quân trở về Winterfell để lấy lại tòa thành từ tay nhà Bolton. Tôi thật sự mong ngóng trận chiến này, để tiếp tục xem Stannis sẽ công phá tòa thành kiên cố này mà không dùng ma thuật của Melisandre như thế nào, và ông sẽ sử dụng những kinh nghiệm quý giá từ trận thua tại Vịnh Xoáy Nước Đen ra sao.

Chà, cuối cùng thì... STANNIS IS THE ONE TRUE KING!