Spiderum 2022 - Một năm nhìn lại

Giống như một đội bóng nào đó tên bắt đầu bằng chữ M, Spiderum khởi đầu năm 2022 với rất nhiều kỳ vọng về một cú bứt phá ngoạn mục hủy diệt cả giải đấu, phá đảo thế giới ảo.

Sau khi chuyển tới văn phòng mới ở Vạn Phúc, Ba Đình, đồng thời chiêu binh mãi mã để hoàn thiện đội hình với chiều sâu đáng nể - bao gồm cả những lão tướng với tài năng đã được khẳng định ở các tập đoàn lớn & những sao trẻ đầy triển vọng tốt nghiệp top đầu ở những trường top đầu ở Việt Nam - chúng tôi đã bắt đầu nghĩ tới những viễn cảnh tươi đẹp về một thế giới đại đồng chìm trong sắc xanh của Nhện.

Trong đầu chúng tôi khi đó nghĩ "làm việc ở Spiderum là ở đầu của sự phát triển. Có thể nói làm Spiderum là vua của các nghề. Vừa có tiền, có quyền. Vừa kiếm được nhiều tiền lại được xã hội trọng vọng. Mấy thằng em học bách khoa cơ khí bỏ ngang sang làm content, sinh năm 2000, tự mày mò học viết rồi làm remote cho Spiderum, mỗi tối 3-4h là xong việc..." Đang mơ màng trong suy tưởng thì chợt thấy có người vỗ vai kéo chúng tôi về mặt đất: "Dậy đi ông cháu ơi, quả đầu Erik Ten Hag Hói Chéo của ông cháu xong rồi đấy".

Thực tế thì sau khi bổ sung lực lượng, chúng tôi ngay lập tức triển khai những hoạt động mới với dấu ấn là sự ra đời của group Chúng tôi biết chúng tôi không biết gì, Người Trong Muôn Nghề, hay của những cuốn sách mới như Người Trong Muôn Nghề: Ngành Xã hội & Nhân văn có gì; Seneca - Những Bức Thư Đạo Đức (tập 2)...

Lần đầu tiên trong nhiều năm, chúng tôi có một team tech tương đối hoàn chỉnh dưới sự dẫn dắt của anh Linh Tóc dài - chúa tể meme, dị nhân Thụy Điển, người trong muôn channel (vì channel Discord nào của công ty cũng thấy chiến thần này vào hóng hớt rồi dạ vâng như thật mặc dù chả liên quan quái gì).

Trong team có đủ mọi nhân tố bí ẩn - từ thần đồng tin học biết code trước khi biết bò cho tới siêu cầu thủ bóng đá phủi ghi bàn nhanh như fix bugs, hay nhiều nhân tố thú vị khác nữa mà bằng cách này hay cách khác đã bị lừa vào tổ chức hắc ám đầy bí ẩn mang tên Spiderum.

Tương tự, chúng tôi lần đầu tiên xây dựng team back office hoàn chỉnh (hành chính - nhân sự, tài chính - kế toán, pháp chế) để hỗ trợ vận hành cho công ty. Mặc dù số nhân sự không nhiều nhưng nhờ sự dẫn dắt của sếp Hiếu - một người anh đã giàu tình cảm còn giàu hiện kim - team đã nhanh chóng sắp xếp gọn gàng rất nhiều thứ hầm bà lằng mà trước giờ chúng tôi vẫn chưa dám động vào. Cũng phải cảm ơn đám các đàn em xuất sắc của anh, với một nửa từng là thủ khoa đầu ra ĐH Ngoại Thương, bảo sao mà không uy tín cho được.

Fun fact:

Team content cũng có sự xuất hiện của một người anh cực nghệ mà có lẽ ít nhiều bạn cũng từng nghe qua thanh danh. Đó là anh BeP - một cây viết với bút lực phi thường nhưng lại không may lớn lên trong một gia đình có truyền thống mấy đời hâm mộ MU. Do vậy mà khoảng chục năm trở lại đây anh đã quá quen với chuyện thiếu ánh mặt trời. Sau những hôm MU thua, tôi thường thấy anh ngồi thu mình một góc, mắt nhìn xa xăm, gương mặt cương nghị toát lên ý chí mạnh mẽ của người đã trải qua đủ cảnh giới khổ đau. Còn những hôm MU thắng, anh cười từ sáng đến tối, gặp em nào trong công ty cũng cho đồng quà tấm bánh, thỉnh thoảng lại cao hứng giảng giải cho về triết lý nhân sinh hay sức mạnh tình bạn.

Mấy đứa đàn em anh BeP đứa nào cũng viết khoẻ, từ những gương mặt quen thuộc trên Spiderum như Hải Stark, Minh HD, Green Grass cho tới những đối tượng ít xuất hiện hơn, trẻ người non dạ nhưng rất thích rình lúc các anh lớn mắc sai lầm là nhảy vào "The future is now, old man". Có điều các old men của chúng nó đợi mãi vẫn chưa thấy future đâu, tôi đồ rằng đây chỉ là hệ quả của việc văn hoá gáy đã len lỏi quá sâu vào tập thể này như một đại dịch không thể ngăn cản.

Team Digital Marketing dưới sự dẫn dắt của anh Trường TheMerc cũng có thêm sự xuất hiện của những nhân tố mới đầy tài năng, trong đó người thường có nhiều tương tác nhất với các bạn có lẽ là cô đưa thư Anh Ngọc - người chuyên gửi những email với tiêu đề rất "gợi đòn" như hình minh hoạ phía dưới. Tiện thể thì nếu ai chưa subscribe newsletter của Spiderum để nhận thư của Ngọc thì làm luôn ở đây để chờ đợi những thông điệp độc đáo trong tương lai nhé.

2022 cũng là năm mà Spiderum chính thức phát triển team agency với nhiệm vụ tìm kiếm và làm việc với khách hàng có nhu cầu hợp tác truyền thông với Nhà Nhện. Với thế mạnh nội dung chuyên sâu, độc đáo, cùng điểm tựa cộng đồng đông đảo và ham học hỏi trên đa dạng nền tảng, từ website tới các kênh mạng xã hội khác như Youtube, Facebook, Tik Tok..., chúng tôi có khả năng đưa thông điệp khách hàng tiếp cận hàng triệu người trẻ Việt theo cách rất "organic" và khác biệt. Đặc biệt hơn, các nội dung do team hoặc cộng đồng người viết của Spiderum sáng tạo thường có chiều sâu và giá trị lâu dài, từ đó không ngừng tiếp cận thêm nhóm người dùng mới ngay cả sau khi thời hạn hợp tác đã kết thúc. Các khách hàng của chúng tôi trong năm vừa qua rất hài lòng ở điểm này vì khi so sánh với các đơn vị khác, lượng tương tác thật từ người theo dõi của Spiderum hoàn toàn vượt trội.

Team agency tuy ít người nhưng có khả năng áp đặt sức ép nặng nề lên tất cả các team còn lại, một phần vì "khách hàng muốn", phần khác quan trọng hơn là vì "chị Nga Levi muốn". Mà ở Spiderum có một quy tắc bất thành văn: "Theo Nga Levi thì sống, chống Nga Levi thì chết" nên chúng tôi thường chỉ biết thở dài mà tuân lệnh. Chẳng nói đâu xa, gần đây nhất, chính tôi cũng phải viết bài trong khuôn khổ hợp tác với Infina vì Nga bảo "Book anh Việt Anh cho đỡ phải trả tiền". May sao anh Hiếu đã đòi lại công lý cho người CEO bất lực, do đó tôi vẫn có nhuận bút. Tuy nhiên, nói như vậy để các bạn hiểu những quyền lực ngầm ở công ty tôi đáng sợ đến thế nào. Nga Levi giao việc, em Linh thủ khoa (lại thủ khoa nữa) đi dí deadline là một combo có thể khiến bạn nửa đêm thức giấc, mồ hôi đầm đìa, vô thức xin lỗi dù chẳng hiểu mình đã làm gì sai.

Tiện đây, nếu anh em nào muốn book kèo quảng cáo hợp tác cùng Spiderum thì cứ contact tôi hoặc gửi email tới contact@spiderum. com để được tư vấn thêm nhé. Đầu xuân năm mới chúng tôi sẽ tri ân cho các quý doanh nghiệp trải nghiệm dịch vụ với mức giá cực kỳ ưu đãi, cụ thể là giống hệt như năm ngoái. Bạn nghĩ gì vậy? Giá của chúng tôi lúc nào mà chẳng tốt nhất rồi?

Hai team thuộc diện lâu đời bậc nhất của Spiderum là sách và Youtube cũng có nhiều thay đổi lớn, đặc biệt là trong khoảng nửa cuối của năm 2022. Team sách có thêm MaiVQ biên tập viên, Uyên thiết kế và cả một team marketing & sale được cầm đầu bởi một ông em cũng tên Việt Anh. Dù không thể đẹp trai và legit được như Việt Anh bản premium là mình, ông em này lại là một chiến thần thực sự với khả năng vít ads chạy số khá uy tín. Vì một núi không thể có hai hổ, một Spiderum không thể có hai Việt Anh, ông em này tự đặt tên cho bản thân là Việt Anh Mõm. Ban đầu tôi nghĩ nó làm thế vì tôn trọng mình, sau mới nhận ra đây thực chất chỉ là báo trước cho khả năng gáy (hay "mõm") khá to của thằng này. Sau từng đó những thay đổi, chỉ có duy nhất hai thứ ở team sách vẫn được duy trì ổn định: thứ nhất là ông chú già Dũng Ez vẫn ngày ngày tự nhận mình đẹp trai; và thứ hai là ông chú ấy vẫn ế bền vững. Tiện đây ai muốn hốt ông chú này vui lòng để lại bình luận, mặt hàng này thực sự hiếm, bạn chốt được khéo anh em chúng tôi còn tặng thêm cả quà.

Team Youtube, nếu thời gian gần đây bạn có để ý, bắt đầu sản xuất những video clip được đầu tư nhiều hơn cả về nội dung lẫn hình ảnh. Tất cả nhờ vào sự xuất hiện đầy mới mẻ của cặp song sát Khang & Linh Vetter. Ông em Khang ngay hôm đầu tiên nhảy vào channel Discord của công ty đã tự đặt ngay cái tên Khang-đéo-nói-nhiều. Tôi nghe khá ưng vì có vẻ người thật việc thật, làm nhiều hơn nói, đúng chất Spiderum. Thực tế cu em làm cũng nhiều thật và góp phần không nhỏ nâng tầm chất lượng edit của các video Nhà Nhện. Tuy nhiên, dần dần tiếp xúc tôi mới thấm thía đéo-nói-nhiều của nó không đồng nghĩa với đéo-gáy-nhiều. Thằng này một ngày nói được 10 câu thì khoảng 8 câu sẽ là gáy bẩn cái gì đó, cay vl. Ở hướng ngược lại, Linh Vetter, có lẽ nhiều bạn đã biết đến qua Phê Phim, và cô bạn thân Keira Ngô thì có phần điềm đạm hơn. Cả hai đều làm việc rất nghiêm túc và tạo ra được những thay đổi lớn về mặt nội dung cho kênh Youtube Spiderum, trong khi vẫn chưa gáy gì quá nhiều. Nhưng tôi nghĩ môi trường này rồi cũng sẽ đưa chúng nó vào vết xe đổ như những anh em còn lại thôi.

Ngoài những team kể trên, chúng tôi còn mới tái cấu trúc để thành lập một team chuyên phát triển các kênh social của Spiderum gồm toàn các nhân sự Gen Z trẻ khoẻ, năng động mà chắc chắn trong năm tới sẽ tạo ra sức bật mạnh mẽ cho hệ thống kênh của Nhà Nhện. Các bạn phải hiểu là mấy đứa em này của tôi, sau khi uống say khướt nhân dịp party công ty cuối năm dương lịch, đứa thì ngồi mở máy đăng bài fanpage, đứa lại nằm khề khà khoe bài mới đăng đã được 300 likes; chỉ như vậy thôi là đủ hiểu độ chiến rồi phải không?

Cuối cùng nhưng cũng không kém phần quan trọng, trong năm vừa qua, Spiderum cũng đang ấp ủ một dự án bí mật với đóng góp không nhỏ từ anh DuongAQ - một thành viên cốt cán khác đã sinh hoạt trên Spiderum từ những giai đoạn đầu tiên. Chi tiết dự án này thế nào thì năm 2023 anh em cứ hóng nhé hehe

Đấy, đếm sơ sơ vậy thôi mà quanh đi quẩn lại cái công ty đã lên tới hơn 30 nhân sự rồi...

Có thể sau phần chia sẻ vừa rồi bạn đang nghĩ: "Với đội ngũ mạnh như vậy chắc là năm qua Spiderum phải làm tốt lắm"

Câu trả lời là không.

Trên thực tế việc scale up team không diễn ra đơn giản như chúng tôi suy nghĩ lúc ban đầu. Và đây là lúc chúng tôi nhận ra bài học lớn đầu tiên của năm 2022:

Thậm chí, mặc dù có người giỏi, nhưng việc phối hợp chưa ăn khớp và quy trình nội bộ chồng chéo còn khiến cho chúng tôi có hơn một nửa năm đầu tiên đầy chật vật. Những con số không nói dối, với số nhân sự tăng gần gấp đôi, Spiderum không tạo ra được kết quả gì đột biến trong suốt 2 quý đầu tiên của năm 2022, thậm chí trong một số mảng, chúng tôi còn... tụt lùi về năng suất hay doanh thu.

Người đầu tiên gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về thực trạng này chính là anh Hiếu. Tôi vẫn nhớ rất rõ những buổi họp BOD (Ban Giám đốc) hồi giữa năm, trong đó anh Hiếu tổng hợp những con số chỉ ra thực trạng trần trụi rằng chúng tôi đang làm quá tệ so với những gì đang có. Tiền thì đang cạn dần trong khi con số âm hàng tháng thì không có dấu hiệu dừng lại, còn bối cảnh kinh tế vĩ mô thì ngày càng trở nên phức tạp.

Rất may là tình hình khó khăn này không khiến anh em chúng tôi sợ hãi vì cũng... quen rồi. Nếu từng đọc các bài viết cũ của tôi và theo dõi Spiderum đủ lâu, chắc các bạn cũng biết chúng tôi đã từng ở trong những tình cảnh ngặt nghèo đến thế nào. Vậy nên với tất cả anh em thì đây cũng chỉ như một thử thách mới cần vượt qua thôi. Sai thì sửa, sống như một fan MU chúng tôi còn làm đc nữa là dăm ba cái chuyện vặt vãnh này.

Thế là mấy anh em lại hì hục sửa từng tí một, bắt đầu từ đội lead, rồi xuống dần tới từng anh em nhân viên. Bất kể là ai, đã sai là phải điều chỉnh, không thể có ngoại lệ. Mọi nỗ lực của chúng tôi đều hướng tới mục tiêu chung, và được thực hiện với tinh thần xây dựng, không đổ lỗi. Thời điểm này, có những mảng công việc chúng tôi phải làm lại toàn bộ quy trình, chấp nhận rằng cách làm cũ không còn hiệu quả nữa. Có những mảng khác chúng tôi phải tạm dừng hoặc chuyển hướng để phù hợp hơn với chiến lược chung. Có những nhân sự mới đến, và cả những nhân sự cũ ra đi; nhưng sau tất cả, anh em vẫn rất thân thiết và dù có ở gần hay ở xa thì cũng luôn ủng hộ Spiderum. Với tôi, đó là một dấu hiệu quan trọng cho thấy Nhà Nhện vẫn đang đi đúng hướng, và thứ văn hoá chúng tôi đã tạo ra ở môi trường này là một điều gì đó rất đặc biệt.

Ngay khi bài học thứ nhất chưa kịp được tiếp thu hết thì bài học thứ hai đã lại đến với chúng tôi:

Chính sự bất đối xứng thông tin này nhiều khi khiến cho nhân sự không thể tự đặt ra thứ tự ưu tiên cho công việc tương ứng với thứ tự ưu tiên từ Ban Giám đốc; từ đó dẫn đến việc mọi người vẫn rất chăm chỉ nhưng kết quả chưa chắc đã đúng hướng. Đồng thời, vì thiếu thông tin và không dám hành động, tất cả các cá nhân cũng khó phát huy được hết điểm mạnh và đóng góp được thêm ý tưởng cho sự phát triển chung của công ty.

Để thay đổi điều này, tôi đã dành ra khá nhiều thời gian giai đoạn gần cuối năm để nói chuyện với các nhân sự mới, làm rõ lại vai trò và định hướng của mọi người, đồng thời cùng anh em tìm cách gắn kết chúng với định hướng phát triển chung của công ty. Chúng tôi cũng bắt đầu phát hành ấn phẩm truyền thông nội bộ hàng tháng tổng hợp thông tin và kết quả kinh doanh từ các phòng ban để mọi người từ trên xuống dưới đều thấy được những bước tiến của tập thể, và thấy được kết quả từ những đóng góp của chính mình.

Cứ như vậy, chúng tôi cứ lầm lì tiến lên, chẳng mấy chốc mà đã hết năm...

Sau hàng loạt những cải tổ, cũng giống như MU của HLV Erik Ten Hag, chúng tôi bắt đầu đạt được những thành quả đầu tiên. Có thể do chúng tôi giỏi, có thể do may mắn, hoặc cũng có thể do chúng tôi làm giống MU, mang về công ty aura người hói - vốn đang là meta khuynh đảo thế giới (anh xin lỗi Linh Vetter).

Chúng tôi bắt đầu sản xuất được nhiều hơn: từ sách vở, bài viết tới video, hay thậm chí là cả tính năng mới trên website & các sản phẩm liên quan. Đi kèm với đó là mức doanh thu tăng vọt, trong một số trường hợp tới 100-200% chỉ trong vòng 1 tháng.

Spiderum cũng sắp chốt và ký một vài hợp đồng lớn ở mảng agency, hứa hẹn một năm mới nhiều thử thách nhưng cũng không thiếu giá trị. Đây là thành quả của cả một thời gian dài kết nối và hỗ trợ khách hàng tiềm năng trong nửa sau năm 2022. Quan trọng là với chúng tôi, đây mới chỉ là khởi đầu.

Chúng tôi cũng chuẩn bị ra mắt thêm một vài sản phẩm thú vị khác thuộc hệ sinh thái của Spiderum, vẫn hướng tới sứ mệnh hỗ trợ người trẻ Việt phát triển bản thân. Phần này tôi chỉ úp mở thế thôi để cho anh em còn hóng, không lỡ lộ ra sớm quá thì hỏng hết bánh kẹo. Anh em chỉ cần theo dõi sát Spiderum thôi, cái kim trong bọc thế nào rồi cũng lòi ra ấy mà.

Mặc dù cũng còn nhiều khó khăn, những thay đổi tích cực ở thời điểm cuối năm khiến chúng tôi có thêm nhiều niềm tin hơn vào một năm mới 2023 với những cột mốc và thành tựu mới. Tạm bỏ qua thực tế là cả công ty vẫn phải làm tốt gấp 3-4 lần năm ngoái thì mới thoát khỏi vùng nguy hiểm và tiếp tục phát triển mở rộng; bỏ qua luôn việc chúng tôi phải làm điều đó trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế đến gần, còn xung quanh thì các công ty từ lớn đến nhỏ đang phải oằn mình, thậm chí cắt giảm mạnh tay để sinh tồn.

Spiderum cuối năm 2022 vẫn chuyển sang văn phòng mới khang trang và giàu cá tính hơn ở Giảng Võ. Chúng tôi vẫn giữ được phần lớn nhân sự, không chậm trễ ngày lương nào và sẽ phấn đấu duy trì điều đó trong năm 2023. Văn phòng chúng tôi vẫn vui vẻ, tràn ngập tiếng cười và tiếng gáy (bẩn). Có lẽ như vậy thôi đã là quá đủ rồi.

Tôi vẫn tin rằng ở những hoàn cảnh khó khăn nhất chúng ta mới nhận ra tiềm năng thực sự mình có thể đạt tới. 2023 chắc chắn sẽ là một năm đầy rẫy khó khăn, nhưng với Spiderum, chúng tôi muốn biến 2023 trở thành năm của chính mình.

Bài này tôi viết để lưu lại cho anh chị em người dùng Động Nhện cùng chứng kiến và... bêu rếu nếu một năm nữa câu trên của tôi vẫn chỉ là... gáy bẩn. Dám chơi tới cùng, ấy mới là tinh thần và tố chất của đàn nhện.

Xin cảm ơn tất cả mọi người vì đã luôn ủng hộ Spiderum trong suốt thời gian vừa qua. Chúc tất cả một năm mới bình an và tràn đầy may mắn. Mong chúng ta sẽ mãi bên nhau.

Hà Nội, ngày 30 Tết Quý Mão 2023

Việt Anh