Series Lịch sử Buê Đuê tập 3: What happened before Billy Porter?
Series “Lịch sử Buê Đuê” (tên sao nội dung vậy LOL) thường là kiểu bài viết ít được tương tác nhất của mình. Nhưng thực lòng, mình...
Series “Lịch sử Buê Đuê” (tên sao nội dung vậy LOL) thường là kiểu bài viết ít được tương tác nhất của mình. Nhưng thực lòng, mình nghĩ nó lại là dạng bài viết có ích cho người đọc nhất. So as long as I know it’s helpful for the readers, I’m more than happy hehe
Gần đây Billy Porter xuất hiện liên tục trên báo chí Mỹ vì là người da đen đồng tính công khai đầu tiên giành giải Emmy. Nhưng trước đây khi có nghệ sĩ LGBT đạt giải thường, truyền thông Mỹ đâu có hết mực cưng chiều như vậy?
Không có thứ gì chỉ sau một đêm bỗng vượt bậc, cải thiện (improvement) luôn là một quá trình
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
"Con sâu còn mất 2 tuần để thành bướm mà”
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Đến được thời điểm này, khi văn hóa và xã hội Mỹ khá cởi mở với LGBT, họ cũng đã trải qua một quá trình, hay chính xác là một lịch sử đen thui thủi.
Bài viết này biên phiên dịch lại các cột mốc lịch sử trong cộng đồng LGBT nước Mỹ, kèm theo là link bài viết gốc của từng sự kiện.
Mong sau khi đọc mọi người sẽ hiểu, LGBT ở Việt Nam cũng đang ở trong quá trình cải thiện, biến mình từ sâu thành bướm mà thôi. Keep your high level of positivity :D
Các cột mốc tiêu biểu trong lịch sử cộng đồng LGBT Mỹ:
1924
– Henry Gerber thành lập Society for Human Rights tại Chicago. Tổ chức về quyền LGBT đầu tiên được công chúng biết đến.
http://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/timeline/stonewall/
1950
– The Mattachine Society được thành lập bởi nhà hoạt động Harry Hay và là một trong những tổ chức LGB hoạt động lâu dài đầu tiên ở Hoa Kỳ. Hội tập trung đấu tranh cho sự chấp nhận của xã hội với người đồng tính.
4/1952
- The American Psychiatric Association (Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ) liệt kê đồng tính luyến ái là một loại rối loạn nhân cách xã hội
27/4/1953
– Tổng thống Dwight D. Eisenhower ký sắc lệnh hành pháp cấm những người đồng tính luyến ái làm việc cho chính phủ liên bang, vì lí do “họ là một rủi ro về mặt an ninh”
9/1955
- “Daughters of Bilitis (DOB)” - Tổ chức quyền đồng tính nữ đầu tiên ở Hoa Kỳ, thành lập ở San Francisco
7/1961
- Illinois trở thành tiểu bang đầu tiên bãi bỏ quyền lợi và khả năng đại diện về pháp luật của người thuộc cộng đồng LGBT.
11/9/1961
– Bộ phim tài liệu đầu tiên lấy đề tài về LGBT được truyền hình Hoa Kỳ phát sóng trên một đài địa phương ở California.
https://diva.sfsu.edu/collections/sfbatv/bundles/225539
28/6/1969
– Sự kiện Stonewall mình đã từng viết, là nguồn cơn động lực cho phong trào dân quyền đồng tính ở Hoa Kỳ. Các bạn có thể đọc chi tiết tại đây
https://spiderum.com/bai-dang/Lich-su-Bue-Due-tap-2-StoneWall-dieu-hanh-Pride-Parade-dau-tien-tren-the-gioi-i4k
1969
– Hãng tin “Los Angeles Advocate” sửa tên thành “The Advocate”, cũng là hãng thông tấn ra mắt các ấn phẩm LGBT lâu đời nhất tính đến nay. Hãng được điều hành bởi nhóm hoạt động vì xã hội Personal Rights in Defense and Education (viết tắt: PRIDE).
http://www.advocate.com/arts-entertainment/advocate-45/2012/03/28/part-5-our-hall-fame?page=0
28/6/1970
– Pride Parade đầu tiên trong lịch sử, lấy tên là Christopher Street Liberation Day (Ngày giải phóng đường phố Christopher)
http://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/timeline/stonewall/
1973
- Lambda Legal trở thành tổ chức hợp pháp đầu tiên (dưới hình thức tổ chức phi lợi nhuận) đấu tranh cho quyền bình đẳng của người đồng tính nam và đồng tính nữ được tòa án tối cao New York công nhận
http://wabe.org/post/georgians-react-supreme-court-s-gay-marriage-ruling
1/1/1973
- Maryland trở thành tiểu bang đầu tiên cấm triệt hôn nhân đồng giới
http://www.ncsl.org/research/human-services/same-sex-marriage-laws.aspx
26/3/1973
- Cuộc họp đầu tiên của tổ chức "Parents and Friends of Gays" (Cha mẹ và bạn bè của người đồng tính). Sau này đổi tên vào năm 1982 là Parents, Families and Friends of Lesbians and Gays (PFLAG) và duy trì đến hiện tại. Tổ chức này hiện cũng có mặt ở Việt Nam.
http://community.pflag.org/page.aspx?pid=191
15/12/1973
- Với số phiếu bầu thuận là 5,854 (so với phản đối: 3,810), Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ quyết định loại bỏ đồng tính luyến ái ra khỏi danh sách các rối loạn tâm thần trong Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần DSM-II.
1974
– Kathy Kozachenko trở thành người Mỹ LGBT công khai đầu tiên được bầu vào tổ chức trực thuộc trung ương và chính phủ Mỹ. Cụ thể là Hội đồng thành phố Ann Arbor, Michigan.
http://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/timeline/stonewall/
1974
– Cùng năm, Elaine Noble là ứng cử viên đồng tính công khai đầu tiên được bầu vào văn phòng tiểu bang và cơ quan lập pháp Massachusetts.
https://theadvocatemag.tumblr.com/post/114055171094/elaine-noble-the-first-openly-gay-or-lesbian
14/1/1975
- Dự luật Quyền Đồng Tính Liên Bang đầu tiên được giới thiệu để giải quyết các trường hợp phân biệt đối xử dựa trên xu hướng tính dục. Dự luật sau đó được chuyển đến Ủy ban Tư pháp và không được hồi đáp.
https://www.congress.gov/bill/94th-congress/house-bill/166/all-info
3/1975
– Trung sĩ Leonard P. Matlovich bị ép rời khỏi quân ngũ sau khi cho sĩ quan chỉ huy biết mình là người đồng tính. Sau đó ông tiếp tục bị tước Huân Chương Purple Heart (Trái tim Tím) và Bronze Star (Ngôi sao Đồng).
Năm 1980, Tòa án phúc thẩm quy định việc sa thải là sai lệch. Matlovich được hồi tố.
1976
– Sau khi phẫu thuật chuyển giới vào năm 1975, bác sĩ nhãn khoa và tay vợt chuyên nghiệp Renee Richards bị cấm thi đấu ở giải Mỹ mở rộng, hạng mục nữ tay vợt vì quy định “women-born-women”, tức chỉ dành cho người đã sinh ra là phụ nữ.
Sau khi kiến nghị ra pháp luật, cô được tái thi đấu vào năm 1977.
1977-1981
- Billy Crystal có vai diễn đồng tính công khai đầu tiên trên TV, show có tên gọi là "Soap."
https://www.cnn.com/2013/06/24/us/billy-crystal-fast-facts/index.html
9/1/1978
– Harvey Milk được thăng chức làm giám sát viên thành phố San Francisco, và là người đồng tính nam công khai đầu tiên được bầu vào một văn phòng chính trị ở California.
Vào tháng 11, Harvey và Thị trưởng George Moscone bị Dan White sát hại. White sau đó phục vụ chỉ hơn năm năm tù, tội ngộ sát tự nguyện.
http://milkfoundation.org/about/harvey-milk-biography/ http://www.sfgate.com/news/article/CITY-HALL-SLAYINGS-25-Years-Later-Revisiting-2510798.php
1978
- Lấy cảm hứng từ Harvey Milk để phát triển một biểu tượng của niềm tự hào và hy vọng cho cộng đồng LGBT, Gilbert Baker thiết kế ra lá cờ lục sắc nổi tiếng. Icon của cộng đồng LGBT mọi thời đại.
http://www.sanfrancisco.travel/article/brief-history-rainbow-flag
2/3/1982
- Wisconsin trở thành tiểu bang đầu tiên công nhận việc phân biệt đối xử dựa trên xu hướng tính dục (discrimination based on sexual orientation) là phạm pháp.
1983
- Lambda Legal thắng vụ kiện phân biệt đối xử với HIV/ AIDS đầu tiên trong lịch sử cộng đồng LGBT. Cụ thể trong vụ kiện, những người hàng xóm đã cố đuổi bác sĩ Joseph Sonnabend ra khỏi tòa nhà ông ở vì ông đang điều trị cho bệnh nhân phơi nhiễm HIV.
https://www.lambdalegal.org/about-us/history
30/11/1993
– Tổng thống Bill Clinton phê duyệt chính sách quân sự cấm người đồng tính công khai phục vụ trong quân đội Mỹ, nhưng cũng cấm quấy rối những người đồng tính “kín". Chính sách này được gọi là "Don't Ask, Don't Tell.", tức "Đừng hỏi, đừng Kể (ra)."
http://dont.law.stanford.edu/wp-content/uploads/2010/11/extract-1332_14-jan281982.pdf
11/1995
– Đạo luật Hate Crimes Sentencing Enhancement Act chính thức có hiệu lực. Luật cho phép một thẩm phán áp đặt các bản án khắc nghiệt hơn lên thủ phạm nếu có bằng chứng cho thấy nạn nhân bị “chọn” dựa trên chủng tộc, màu da, tôn giáo, quốc tịch, dân tộc, giới tính, thể trạng khuyết tật hoặc khuynh hướng tình dục khác biệt.
https://www.congress.gov/bill/103rd-congress/house-bill/1152
21/9/1996
– Tổng thống Clinton ký Defense of Marriage Act - Đạo luật Bảo vệ Hôn nhân, cấm liên bang công nhận hôn nhân đồng giới và quy định cụ thể hôn nhân là "sự kết hợp hợp pháp giữa một người đàn ông và một người phụ nữ”
http://www.gpo.gov/fdsys/pkg/PLAW-104publ199/pdf/PLAW-104publ199.pdf
3/12/1996
– Thẩm phán Chang của Hawaii quy định rằng tiểu bang không có quyền hợp pháp để tước quyền kết hôn của những người đồng giới.
Hawaii trở thành tiểu bang đầu tiên của Mỹ công nhận hôn nhân và quyền lợi của các cặp đôi LGBT là ngang bằng với các cặp dị tính.
http://people.umass.edu/~leg450/Cases%20and%20statutes/BaehrvMiike.pdf
4/1997
- Diễn viên hài Ellen DeGeneres xuất hiện với tư cách là một người đồng tính nữ trên trang bìa của tạp chí Time với dòng Tagline “Yep, I’m Gay”, tức “Ừ, tôi đồng tính” và có show riêng của mình trên TV không lâu sau đó
http://content.time.com/time/covers/0,16641,19970414,00.html
6-7/10/1998
- Matthew Shepard bị trói vào hàng rào và hành hung đến chết gần khu vực Laramie, Wyoming. Tạo ra tranh cãi trong xã hội.
http://www.cnn.com/US/9810/16/shepard.funeral.03/
9/10/1998
– Russell Henderson và Aaron McKinney đến từ Laramie, Wyoming bị bắt vì tội giết người, nạn nhân là Matthew Shepard. Nguyên do đến từ sự kì thị người đồng tính của thủ phạm. Cả hai nhận án chung thân.
26/4/2000
- Vermont trở thành tiểu bang đầu tiên hợp pháp hóa các liên minh dân sự (civil-union) giữa các cặp đôi đồng giới.
6/2003
– Tòa án Tối cao Hoa Kỳ bãi bỏ luật "homosexual conduct", trong đó coi thường hoặc không công nhận các hành vi tình dục đồng giới.
http://www.cnn.com/2013/06/10/us/u-s-supreme-court-fast-facts/index.html
17/5/2004
- Cuộc hôn nhân đồng giới hợp pháp đầu tiên ở Hoa Kỳ diễn ra ở Massachusetts. Đây là hình ảnh của họ:
6/9/2005
– Cơ quan lập pháp California thông qua dự luật cho phép kết hôn giữa các cặp đồng giới.
25/10/2006
– Tòa án tối cao New Jersey quy định các nhà lập pháp tiểu bang phải công nhận các quyền và lợi ích hôn nhân cho các cặp đồng tính nam và đồng tính nữ.
http://www.cnn.com/2006/US/10/25/gay.marriage/
15/5/2008
– Tòa án Tối cao California quy định lại: Các trường hợp kết hôn đồng giới là trái với pháp luật và không được công nhận.
4/11/2008
- Cử tri chấp thuận Dự luật 8 ở California, khiến hôn nhân đồng giới trở thành bất hợp pháp.
12/8/2009
– Harvey Milk quá cố được Tổng thống Barack Obama trao tặng Huân chương Tự do.
28/10/2009
– Obama phê duyệt Đạo luật Ngăn chặn Tội Thù Ghét Matthew Shepardvà James Byrd Jr. (tên gốc: Matthew Shepard and James Byrd Jr. Hate Crimes Prevention)
http://www.cnn.com/2009/POLITICS/10/28/hate.crimes/
4/8/2010
– Dự luật 8 bị bãi bỏ
20/9/2/2011
- "Don't Ask, Don't Tell", tức Luật “Đừng Hỏi, Đừng Kể" bị bãi bỏ, chấm dứt lệnh cấm đồng tính nam và đồng tính nữ phục vụ công khai trong quân đội.
9/5/2012
– Trong một cuộc phỏng vấn, Obama trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên công khai ủng hộ tự do cho các cặp vợ chồng LGBT kết hôn.
http://www.cnn.com/2012/05/09/politics/obama-same-sex-marriage/
4/9/2012
- Đảng Dân chủ trở thành đảng chính trị lớn đầu tiên của Hoa Kỳ trong lịch sử ủng hộ công khai hôn nhân đồng giới tại Hội nghị Quốc gia Dân chủ.
6/11/2012
- Tammy Baldwin trở thành chính trị gia đồng tính công khai đầu tiên và là phụ nữ Wisconsin đầu tiên được bầu vào Thượng viện Hoa Kỳ.
http://www.cnn.com/2012/11/07/politics/wisconsin-tammy-baldwin-senate/
26/6/2013
– Tòa án Tối cao Hoa Kỳ bãi bỏ phần 3 của Đạo luật Bảo vệ Hôn nhân, phán quyết rằng các cặp đồng giới kết hôn hợp pháp được hưởng lợi ích liên bang.
6/10/2014
– Tòa án Tối cao Hoa Kỳ bác bỏ việc xem xét lại năm trường hợp hôn nhân đồng giới, cho phép các tòa án cấp thấp hơn tự phán quyết và do đó cho phép các cặp đồng giới kết hôn ở Utah, Oklahoma, Virginia, Indiana và Wisconsin.
Quyết định này mở ra cơ hội cho quyền kết hôn ở Colorado, Kansas, North Carolina, South Carolina, West Virginia và Wyoming.
28/4/2015
– Tòa án Tối cao Hoa Kỳ nghe các tranh luận miệng (oral arguments) về quyền tự do kết hôn ở Kentucky, Tennessee, Ohio và Michigan.
Vào ngày 26 tháng 6, đi đến quyết định rằng các quốc gia không thể cấm kết hôn đồng giới.
17/5/2016
– Thượng viện xác nhận Eric Fanning là thư ký của Quân đội, biến ông trở thành thư ký đồng tính công khai đầu tiên của một chi nhánh quân sự Hoa Kỳ. Fanning trước đây từng là tham mưu trưởng của Bộ trưởng Quốc phòng Carter.
http://www.cnn.com/2016/05/17/politics/eric-fanning-secretary-of-the-army/
24/6/2016
– Tổng thống Obama chỉ định xây dựng bia tưởng niệm quốc gia đầu tiên về quyền của người đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới (LGBT). Những cái tên được nhắc đến có liên quan trực tiếp đến sự kiện Stonewall (1969)
https://www.whitehouse.gov/blog/2016/06/24/president-obama-designates-stonewall-national-monument
30/6/2016
- Bộ trưởng Quốc phòng Carter tuyên bố Lầu Năm Góc đang trong quá trình dỡ bỏ lệnh cấm người chuyển giới phục vụ công khai trong quân đội Mỹ.
http://www.cnn.com/2016/06/30/politics/transgender-ban-lifted-us-military/
5-21/8/2016
– Báo chí ước tính rằng có ít nhất 41 người đồng tính nữ, đồng tính nam và lưỡng tính công khai đang thi đấu trong Thế vận hội Olympic mùa hè ở Rio de Janeiro. Trong khi năm 2012 chỉ khoảng 23 người
http://edition.cnn.com/2016/08/11/sport/rio-2016-lgbt-olympians/
9/11/2016
- Kate Brown tuyên thệ nhậm chức thống đốc bang Oregon. Brown trở thành người LGBT có chức vụ cao nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Brown tiếp quản chức thống đốc vào tháng 2 năm 2016 (không diễn ra bầu cử), sau khi đại diện đảng Dân chủ là John Kitzhaber rút lui vì cuộc điều tra hình sự.
4/4/2017
– Sau vụ việc khi Kimberly Hively kiện trường cao đẳng cộng đồng Ivy Tech từ chối cơ hội cho cô làm việc vì lý do là người đồng tính.
Circuit Court of Appeals (Tòa Phúc Thẩm Lưu Động) Mỹ ra quy định rằng Đạo luật dân quyền nghiêm cấm phân biệt đối xử nơi làm việc đối với nhân viên LGBT
http://www.cnn.com/2017/04/04/politics/lgbt-employees-appeals-court/index.html
27/6/2017
– Cư dân DC trở thành những người đầu tiên ở Hoa Kỳ có thể chọn X làm giới tính của họ thay vì nam hay nữ trên giấy phép lái xe và thẻ nhận dạng Chính sách tương tự tồn tại ở Canada, Ấn Độ, Bangladesh, Úc, New Zealand và Nepal.
30/6/2017
– Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ tuyên bố trì hoãn việc cho phép các cá nhân chuyển giới nhập ngũ vào quân đội Hoa Kỳ trong sáu tháng. Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis viết rằng Bộ "sẽ sử dụng thời gian bổ sung này để đánh giá cẩn thận hơn về tác động của việc (này)”.
Sau một tháng, Tổng thống Donald Trump tuyên bố thông qua Twitter rằng "Chính phủ Hoa Kỳ sẽ không chấp nhận hoặc cho phép các cá nhân chuyển giới phục vụ trong bất kỳ điều kiện nào trong Quân đội Hoa Kỳ ..."
https://www.defense.gov/News/News-Releases/News-Release-View/Article/1236145/statement-by-chief-pentagon-spokesperson-dana-w-white-on-transgender-accessions/
http://www.cnn.com/2016/12/26/us/jim-mattis-fast-facts/index.html https://www.cnn.com/2013/07/04/us/donald-trump-fast-facts/index.html
7/11/2017
– Các cử tri Virginia bầu ứng cử viên chuyển giới công khai đầu tiên của tiểu bang vào Hạ viện Virginia. Danica Roem “tiếp nối” đại biểu đương nhiệm Bob Marshall, người đã được bầu mười ba lần trong 26 năm.
Roem trở thành ứng cử viên chuyển giới công khai đầu tiên được bầu vào một cơ quan lập pháp tiểu bang trong lịch sử Hoa Kỳ.
http://www.cnn.com/2017/11/07/politics/danica-roem-virginia-transgender/index.html
26/2/2018
– Nhiều tranh luận (lại) xảy ra khi Lầu 5 Góc công bố có người chuyển giới đã ký thỏa thuận tham gia vào quân đội Hoa Kỳ
https://www.cnn.com/2018/02/26/politics/first-transgender-recruit-join-us-military/index.html
4/3/2018
– Daniela Vega, ngôi sao của bộ phim nước ngoài từng giành giải Oscar "A Fantastic Woman", trở thành người dẫn chương trình chuyển giới công khai đầu tiên trong lịch sử Academy Awards khi cô giới thiệu một màn trình diễn của Sufjan Stevens, bài hát "Mystery of Love" (nhạc phim “Call me by Your Name”)
https://www.cnn.com/2018/03/04/entertainment/daniela-vega-first-trans-presenter-oscars/index.html
23/3/2018
– Sau nhiều trận luận, phe Trump và Tòa án Tối cao cho phép lệnh cấm người chuyển giới phục vụ trong quân đội có hiệu lực vào tháng 1 năm 2019.
https://www.cnn.com/2018/03/23/politics/transgender-white-house/index.html
6/11/2018
- Đại diện đảng Dân chủ Hoa Kỳ Jared Polis chiến thắng cuộc đua của thống đốc bang Colorado, trở thành người đồng tính nam công khai đầu tiên của quốc gia được bầu làm thống đốc
https://www.cnn.com/2018/11/06/politics/jared-polis-colorado-gay-governor/index.html
30/6/2019
– Thống đốc New York Andrew Cuomo ký một đạo luật cấm sử dụng chiến lược phòng thủ pháp lý được gọi là “gay and trans panic legal defense strategy”
Trong đó đạo luật yêu cầu các Bồi Thẩm Đoàn khi xét xử, phải xem xét xu hướng tính dục hoặc bản dạng giới tính của nạn nhân là lý do hợp lý khiến họ bị thủ phạm tấn công / xâm hại bạo lực.
Tức khi hung thủ sử dụng gay and trans panic legal defense strategy, họ đồng ý lý do rằng xu hướng tình dục hoặc nhận dạng giới tính của nạn nhân giải thích cho việc khiến thủ phạm mất tự chủ và tấn công sau đó. Hiểu sâu xa, bản thân luật này có tính chất phân biệt giữa dị tính với toàn bộ các giới tính khác.
California, Rhode Island, Illinois, Nevada và Connecticut là các tiểu bang đi theo New York thông qua luật này sau đó không lâu.
https://www.governor.ny.gov/news/statement-governor-andrew-m-cuomo-passage-ban-gay-and-trans-panic-legal-defense-0
22/9/2019
– Billy Porter trở thành người da đen đồng tính công khai đầu tiên giành giải Emmy cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất trong một loạt phim truyền hình
Về Series “Lịch sử Buê Đuê”:Chuỗi các bài viết này có mục đích rất đơn giản. Mình thuộc cộng đồng LGBT, nên mình quan tâm và muốn đóng góp cho các vấn đề xã hội có liên quan đến cộng đồng của mình.Mình hay xem diễn thuyết. Nhưng khi xem các nhà hoạt động vì quyền LGBT trong ngoài nước luôn nói về việc LGBT+ đã có một lịch sử và tự hào chặng đường đi qua đã dài, đã khổ, nhưng đã xứng đáng tự hào thì… mình chả biết cái lịch sử ấy là gì để mà tự hào cả. Lịch sử của tao sao tao không biết gì hết vại?Vì như thầy Thích Nhất Hạnh đã dạy: “hiểu để thương”. Vậy nên series này, đơn giản là một hành trình các bài nghiên cứu, mình tìm hiểu chính mình và cộng đồng mình. Và mình mong những hiểu biết mới này của mình, cũng có ích cho bạn đọc”
the queer pen
@Danh1212
Science2vn
/science2vn
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất