Mối liên hệ phức tạp giữa trầm cảm và tình dục

Ai cũng biết rằng trầm cảm, và một số loại thuốc điều trị trầm cảm, chẳng hạn thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs), có thể làm giảm mức độ quan tâm, ham muốn và hoạt động tình dục. Tuy nhiên, hóa ra câu chuyện về mối liên hệ giữa trầm cảm và tình dục phức tạp hơn thế này. Trầm cảm là một trong những thứ có thể ảnh hưởng đến nhiều người khác nhau theo những cách cũng rất khác nhau.

Ngoài việc có liên quan đến giảm hoạt động tình dục, nghiên cứu đã phát hiện ra trầm cảm cũng có tác động đến việc tăng nguy cơ chấp nhận rủi ro trong tình dục. Những rủi ro ấy bao gồm quan hệ tình dục thiếu an toàn hoặc không sử dụng bao cao su. Nói cách khác, trầm cảm đều có khả năng làm tăng và giảm hoạt động tình dục. Vậy chúng ta giải thích kết luận nghe có vẻ mâu thuẫn này như thế nào?

Người ta từng cho rằng những tác động đối lập trên có thể là do sự khác biệt về mức độ trầm cảm. Cụ thể, một số nhà nghiên cứu lập luận mức độ trầm cảm thấp hơn sẽ chấp nhận rủi ro tình dục nhiều hơn, trong khi mức độ trầm cảm cao lại hoạt động tình dục ít hơn.

Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra điều trên là không đúng. Trên thực tế, những gì dữ liệu tiết lộ là mức độ trầm cảm cao hơn lại chấp nhận rủi ro trong tình dục nhiều hơn so với mức độ trầm cảm thấp hơn.

Các nhà tâm lý học và nhà khoa học hiện nay nghĩ rằng, những người mang tính cách khác nhau đang sử dụng các chiến lược đối phó khác nhau khi bị trầm cảm. Cụ thể, một số người có thiên hướng hướng ngoại thì sẽ đối phó bằng cách hướng ngoại. Điều này có thể làm tăng nguy cơ chấp nhận rủi ro trong tình dục hoặc tham gia vào các hành vi như sử dụng chất kích thích. Họ làm vậy là để tìm kiếm sự phân tâm hoặc giải tỏa tạm thời khỏi nỗi đau tinh thần. Tuy nhiên, đối với một số người, họ xem tình dục như công cụ tự gây thương tích cho bản thân, thông qua đó để trừng phạt chính mình khi bị trầm cảm.

Ngược lại, những người sống nội tâm khi bị trầm cảm thì sẽ đối phó bằng cách hướng nội và tách biệt khỏi xã hội. Điều này có thể làm giảm hoạt động tình dục, đồng thời cũng ít chịu rủi ro trong tình dục.

Tất nhiên ngoài sự khác biệt về chiến lược đối phó, trầm cảm ảnh hưởng đến đời sống tình dục của một người như thế nào còn phụ thuộc vào yếu tố thuốc thang. Ví dụ, nếu ai đó đang điều trị bằng SSRI và gặp các tác dụng phụ về tình dục như giảm ham muốn hoặc khó cương dương, điều này có thể làm người đó giảm tần suất hoạt động tình dục.

Ngoài ra, các yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò trong cách mọi người đối phó với chứng trầm cảm. Một số nhà nghiên cứu đã lập luận rằng, các gen ảnh hưởng đến một số thụ thể dopamine – khiến mọi người ít chịu tác động của chất dẫn truyền thần kinh này – có thể làm tăng gia tăng đồng thời nguy cơ mắc bệnh trầm cảm và các hành vi có tính rủi ro. Họ sẽ tự mua thuốc kích thích hoặc tham gia vào những hoạt động tìm kiếm cảm giác mạnh để tăng cường giải phóng dopamine và điều chỉnh tâm trạng.

Tóm lại, những gì nghiên cứu đã cho ta thấy không có mối liên hệ đơn giản và dễ hiểu giữa trầm cảm và hoạt động tình dục. Không phải ai bị trầm cảm cũng đều giảm ham muốn làm tình. Nói đúng hơn, đó là một liên kết vô cùng phức tạp. Tác động của trầm cảm đối với những mối quan hệ thân mật của mọi người có thể rất khác nhau.

Dịch từ bài gốc: The Complex Link Between Depression and Sex — Sex And Psychology (lehmiller.com)

.Ngưn.