Đếm cua trong hang: Du học đại học ở Mỹ tốn bao tiền?

Bài viết này hoàn toàn nghiêm túc. 

Mình xin tự thú, lý do mà mình chưa bao giờ nghĩ đến chuyện đi du học Mỹ khi còn học cấp 3 và đại học là bởi vì mình không bao giờ nghĩ nhà mình có thể có tiền để chu cấp. Như vậy là việc đó bị bỏ ra ngoài vòng gửi xe. Điều buồn cười là ngày xưa, mình chỉ nghiêm túc nhìn vào việc tiền nong cho đến khi có người bảo mình là mình có thể du học được.

Hôm nay mình nhìn thấy đại học Vin lên báo nói học phí 35K một năm. Vậy đi hẳn Mỹ học đại học thì tốn bao nhiêu?

Chúng ta phải có một số giả thiết tối thiểu với nhau:

1, Bạn muốn đi học đại học, từ năm 1 (sau đại học sẽ nói lúc khác).
2, Bạn muốn đi du học mà tốn ít tiền nhất và "được lại" nhiều nhất.
3, Bạn "không dốt quá" và "không lười quá," nhưng bạn cũng không phải quái nhân dạng Huyền Chip.
4, Việc "sống được ở nước ngoài" được định nghĩa là có tiền ăn cơm có rau có thịt, chứ không phải là có tiền đi club.
5, Việc du học này là ở một trường thường ở quê, không phải MIT hay Harvard.
6, Bạn không ngại đi cày trong khi đi học ở trường đại học.

Quan trọng nhất:

7, Bạn là người lạc quan và luôn trông đợi vào ngày mình sẽ ra trường (vì những gì mình vẽ ra dưới đây là hoàn cảnh lạc quan nhất)

Vậy thì chúng ta có thể bắt đầu.

Đầu tiên, chúng ta phải bỏ ra một số ý tưởng có thể nhiều người nghĩ đến nhưng sai: 

1, Du học chỉ cho đứa cực giàu
2, Du học chỉ cho đứa cực giỏi (Hoặc: Đã đi Mỹ là phải đi Harvard)
3, Học bổng du học chỉ cho đứa cực nghèo
4, Học bổng du học chỉ cho đứa cực giỏi
5, Du học chỉ cho đứa có bà con ở Cali
6, Học ở nước ngoài luôn đắt hơn học ở trong nước
7, Bạn phải nhờ trung tâm du học để họ nộp đơn cho
8, Du học là phải chuẩn bị trước từ khi vào cấp 3 hoặc ở trường xịn
9, Học bổng là phải vài tỉ như trên VnExpress vẫn đăng
10, Học bổng xét cho bạn dựa trên thành tích học tập ở Việt Nam của bạn

Một khi bạn bắt đầu ngấp nghé ý tưởng du học cho đến khi bạn cất cánh đi học thì đúng là sẽ mất một hai năm, nhưng hoàn cảnh bạn là ai làm gì thường không quan trọng lắm. Bố mẹ bạn là ai làm gì cũng không quan trọng lắm. Bạn học ở trường nào ra, không quan trọng lắm.

Nhưng nếu bạn muốn bắt đầu nghĩ xem mình có thể du học được không với điều kiện của mình, mình xin paste ra chi phí của trường mà mình ngày trước theo học theo số liệu năm 2019 và cách để "dịch" bảng giá này.

Bạn là người nước ngoài nên sẽ phải trả ở ô Out-of-State. Giá nếu bạn ở lỳ trong dorm, không được tí học bổng nào một năm bạn phải trả 24K, 4 năm 100K. Tốt hơn ở Vin, 140K.

Mình hy vọng bạn sẽ không phải trả giá này.

Thường thì các trường công, gọi là State school, khi họ nhận, sẽ cho khoảng 50% học phí cho các sinh viên kha khá. Ở trong trường hợp mình dẫn ở trên, nếu bạn được 1300 điểm SAT thì bạn đã được giảm khoảng 8K/năm học phí rồi.

Thường các trường có luật là bạn sẽ phải ở trong dorm năm đầu tiên, sau cứng cáp rồi thì cho ra ở ngoài. Giá 9K cho năm đầu tiên như vậy không tránh được, nhưng bạn hoàn toàn có thể ra ngoài trọ với giá rẻ hơn nhiều từ năm thứ 2 trở đi.

- Các khoản phí linh tinh khác sách vở v.v. cho rằng khoảng 2K/năm.

Như vậy giá 4 năm học nếu bạn học ở mà không đi làm thêm tí nào là:

- Năm 1: 8K (học phí) + 2K (sách) + 9K (ăn ở) = 19K
- Năm 2+3+4 Học phí: (8K + 2K) x 3 = 30K
- Phí ăn ở tiết kiệm: 700USD/tháng * 12 tháng * 3 năm = 25K

Tổng cho bằng đại học = 75K. Giá này Bằng 2 năm ở Vin, không rõ là có bao ăn ở không.

Bạn không có 75K. Có cách nào giảm con số này xuống không?

Thường các trường đại học ở Mỹ cho phép sinh viên Quốc tế đi làm thêm trong trường một cách hợp pháp. Nếu bạn chịu khó đi cày, bạn có thể nhận được lương tối thiểu. Kiếm việc trong trường để làm thêm không dễ, nhưng không quá khó.

Nếu bạn cày chăm ở trường, bạn sẽ được làm 20h/tuần. Mỗi giờ bạn được trả 8.60 USD. 

Trong 9 tháng học, mỗi tháng bạn thu lại: 20 x 8.60 x 4 = 688 USD. Số tiền này bằng với tiền bạn phải trả ăn ở một tháng.

Như vậy, nếu đi cày (lật bánh burger, rán trứng, pha cà phê, làm tech support, bảo vệ v.v.) ở trường, bạn sẽ tự trả được phí ăn ở của mình.

Như vậy chi phí mới:

- Năm 1: 8K (học phí) + 2K (sách) + 9K (ăn ở) = 19K
- Năm 2+3+4 Học phí: (8K + 2K) x 3 = 30K
- Phí ăn ở tiết kiệm: 0

-- Tổng: 50K.

Bạn vẫn không có 50K?

Đi làm hè có muôn hình vạn trạng. Giả thiết là bạn sẽ phải đi cày vào mùa hè thay vì về Việt Nam chơi hay thực tập không công (mình phản đối việc thực tập không công).

Tìm việc làm hè không dễ -- rất có thể bạn sẽ không có việc làm hè. Nhưng nếu bạn tạo dựng được niềm tin với công việc ở trong kỳ và chịu khó thăm hỏi các giáo sư và apply các kỳ intern ở các trường khác việc có việc làm hè không phải là không tưởng.

Giả sử bạn có việc làm trong trường, hè bạn được phép đi làm 39h/tuần, nếu bạn vẫn làm ở trường với mức lương tối thiểu bạn sẽ được 1.5K. Nếu bạn đi làm ở trường mà làm việc tốt, được ưu ái, có thể bạn sẽ được trả hơn. Trong 3 tháng hè, bạn có thể cày được 4.5K. Số tiền này đủ để trả một kỳ học phí tiếp theo của bạn. Hè bạn có thể ở rẻ hơn, cho rằng ăn ở của bạn hết 1.8K trong 3 tháng, bạn để dành được 2.7K. Bạn được hoàn thuế sau đó, nên tính tròn là 3K.

Nếu bạn rất may mắn và nhận được một việc ở công ty khủng như Google, bạn sẽ có lương (sau khi họ bao ăn ở) ít nhất 6K/tháng. Trừ thuế ra bạn còn ít nhất 4K. 3 tháng là 12K. Trừ các khoản đi lại chuyển chỗ ở đi chơi 10K. Số tiền này bạn có thể trả học phí 2 kỳ. Nếu bạn là quái vật, rất có thể bạn sẽ được nhận internship từ năm đầu tiên, nhưng thường sinh viên lên năm 3/4 thì dễ được nhận các việc tốt hơn.

Vậy nếu bạn là sinh viên tốt, cho rằng bạn có con đường làm hè lật burger 2 năm đầu và nổ lô, vào được Google năm gần cuối, bạn sẽ có 3K x 2 + 10K = 16K.

Như vậy giá cuối cùng của bạn là:

- Năm 1: 8K (học phí) + 2K (sách) + 9K (ăn ở) = 19K
- Năm 2+3+4 Học phí: (8K + 2K) x 3 = 30K
- Phí ăn ở + tiền làm thêm trong năm: 0
- Làm hè: -16K

Tổng mới: 33K.

Bố mẹ mình không bao giờ tính, nhưng mình nghĩ đó là số tiền tương đối giống với số tiền mà bố mẹ mình đã bỏ ra để "mua" cái bằng đại học của mình ở một trường khỉ ho cò gáy ở một bang lạnh cóng ở Trung Mỹ có tên là Truman State (Mình lấy con số học phí của trường Truman làm ví dụ trong bài này).

Số tiền này so với tiền Việt Nam là ít hơn số tiền nhiều bậc phụ huynh (có tiền và không) sẵn sàng bỏ ra để:

- Cho con vào trường đại học ở Việt Nam, kiểu RMIT hay Vin.
- Mua cho con cái nhà chung cư cho nó đi làm đỡ khổ.
- Mua cho con cái ô tô cho nó đi làm việc đỡ bụi hay để nó lấy vợ/chồng.
- Chạy vào một công ty nhà nước nào đó sau khi con cái tốt nghiệp.
- Chạy cho con cái một chỗ cho nó đi xuất khẩu lao động.
- Cho con làm vốn để kinh doanh quán cà phê.
- Mua lại cái ô tô con cắm để đánh đề.

Về tương đối là số tiền này nằm trong tầm tay của rất nhiều người ở Việt Nam. Nếu bạn sinh ra ở nhà có điều kiện bình thường, bạn thay vì nghĩ đến 33K cả một cục thì nên nghĩ đến việc 33K nếu không tiêu vào việc này thì bố mẹ của bạn có tiêu vào những việc như trên không.

Với bản thân cá nhân mình, số tiền 33K nếu tiêu để mua một cái bằng là một lựa chọn tốt hơn là để làm các việc gạch đầu dòng trên kia.

Cái bạn được khi du học kiểu mình đã vẽ ở trên:

- Sự tự chủ với cuộc sống, tự do: Bạn sẽ không phải lo về nhà vào lúc nào, tìm hiểu ai, làm gì, uống gì, hút gì.
- Thời gian cho sở thích cá nhân: Bạn sẽ mất tương đối ít thời gian vào những chuyện như phải đi ăn giỗ, ăn cưới, về quê, v.v.
- Chất lượng giáo dục rất tốt nếu bạn chịu khó học. Bao giờ cũng có giáo sư tốt về tất cả các mặt.
- Bạn sẽ ở nước ngoài thật chứ không nửa Tây nửa ta. Tiếng Anh của bạn sẽ rất tốt. Bạn sẽ học được rất nhiều điều từ người Mỹ bản xứ. Mỹ là một đất nước meritocracy (đánh giá con người dựa vào năng lực) và chính phủ, xã hội tương đối rộng mở chào đón tất cả mọi người. Những sinh viên quanh bạn sẽ rất ít quan tâm đến bố mẹ bạn là ai, bạn giàu hay nghèo.
- Bạn sẽ được mở rộng rất nhiều chân trời kiến thức và cơ hội cho bạn trong khi và sau khi ra trường. Nếu bạn quyết định học sau đại học thì học đại học ở Mỹ là con đường dễ dàng nhất để học tiếp lên. Nếu bạn quyết định đi vào nghiên cứu thì học ở Mỹ cho bạn vô cùng nhiều lợi thế.
- Bạn sẽ có cơ hội để được chuyển bất cứ ngành nào mình muốn mà trường đào tạo. Thường một trường ở Mỹ đào tạo rất nhiều ngành trong khi trường ở Việt Nam mà học dở 2 năm và nhận ra mình không hợp với ngành đó thì bạn gần như là hết cửa.
- Không phải lo thi đại học ở Việt Nam.

Cái bạn mất:

- 33K.
- Bạn sẽ xa gia đình. Bạn sẽ có nhiều khả năng cảm thấy mình cô đơn trong một lúc nào đó.
- Cuộc sống sẽ vất vả, bạn sẽ sống thiếu thốn về mặt vật chất và tinh thần trong những năm sinh viên.
- Bạn sẽ phải ở một nơi không đông đúc, không náo nhiệt và không có nhiều cơ hội như ở các thành phố lớn ở VN.
- Có thể đại học Vin tốt hơn trường nhà quê ở Mỹ.
- Bạn sẽ không được đối xử và có các cơ hội giống như người bản xứ, và thậm chí cơ hội của bạn ở Mỹ ít hơn là cơ hội của các bạn ở Việt Nam.
- Bạn sẽ phải mất một vài năm thụt lùi về tất cả các mặt trong cuộc sống vì bạn sẽ phải làm quen với môi trường mới.
- Cơ hội gặp người Việt nói chung là ít hơn ở Việt Nam.
- Có thể mọi thứ sẽ không theo như mong ước tính toán của bạn và bạn sẽ phải ra về mà không được gì.

Đọc thêm: