Hạt giống và cách kiếm tiền theo giáo lý nhà Phật

Ở bài viết trước về tính không, chúng ta đã hiểu được rằng mọi việc đều không có bản tính riêng của nó. Nhưng điều đó có vẻ như không thực tế lắm. Vì mỗi sự vật, sự việc hoặc con người trong cuộc sống đều mang cho chúng ta những cảm xúc hoặc trải nghiệm rất riêng biệt, và gần như chẳng có cái nào giống cái nào cả. Vậy những cảm nhận đó đến từ đâu nếu không phải từ những thứ xung quanh ta? Nó phải đến từ bên trong mỗi chúng ta. Vậy quá trình đó xảy ra như thế nào? Câu trả lời là nhân quả.

Thuyết nhân quả được biết đến rất rộng rãi trong văn hóa đại chúng ở Việt Nam. Những câu nói như :" Gieo nhân nào, gặt quả nấy" là những câu nói chúng ta có thể được nghe hàng ngày ở Việt Nam. Tuy nhiên, bằng một cách vô tình hay hữu ý, lý thuyết này đôi khi bị diễn giải sai lệch đi. Vì vậy, trong bài viết này của series không tên, mình sẽ diễn giải thuyết nhân quả một cách mộc mạc nhất để gửi tới bạn đọc.

Hiểu một cách đơn giản nhất, bất cứ thứ gì chúng ta cho vào vũ trụ này, từ lời nói, hành động, hay suy nghĩ, thì vũ trụ sẽ trả lại cho chúng ta chính những thứ đó, bằng cách này hay cách khác, ở thì thời gian này hay thì thời gian khác, ở dạng này hay dạng khác mà thôi. Nếu vậy thì nó có liên quan gì tới tính không trong bài viết trước? Thật ra theo tôi nhân quả phải được phát triển dựa trên lý thuyết của tính không. Vì nếu chúng ta không thừa nhận được là tính không có ở trong vạn vật thì rất khó để có thể thấy được nhân quả. Hãy quay lại với ví dụ một ông sếp cọc cằn trong bài về tính không, nếu chúng ta không thừa nhận rằng chính ông sếp đó là "trung tính" và cái cảm giác khó chịu của chúng ta không đến từ ông sếp mà nó đến từ chính chúng ta thì chúng ta không thể nào hiểu về nhân quả và cách thức mà chúng hoạt động.

Vậy bây giờ chúng ta đang ở một luận điểm rằng, những thứ xung quanh chúng ta đều "trung tính", tất cả những thứ chúng ta thấy trong vũ trụ đến từ chính chúng ta. Nhưng chúng hoạt động như thế nào? Quá trình này được diễn giải như sau: mỗi một hành vi thường ngày của chúng ta sẽ tạo ra những hạt giống, và tâm hồn của chúng ta là một kho chứa hạt giống khổng lồ, một ngày nào đó hạt giống đó sẽ nảy mầm và cho lại chúng ta những quả (thường kết quả sẽ lớn hơn hạt giống ban đầu). Và điều này không dừng lại chỉ ở hành động, mà còn là lời nói hoặc ý nghĩ, mỗi thứ chúng ta làm hằng ngày đều gieo vào tâm hồn những hạt giống nho nhỏ, và đợi một ngày nào đó sẽ đơm hoa kết trái, theo cách này hay cách khác. Áp dụng nó vào việc kiếm tiền, việc cho đi tiền bạc, và giữ một cái tâm rộng lượng sẽ giúp bạn có được số dư tài khoản mà bạn mong muốn. Tuy nhiên, lý thuyết này đôi khi có vẻ không đúng với thực tế lắm. Tại sao người ác vẫn sống tốt còn người lương thiện lại chịu thiệt thòi? Tiền và Phật giáo liệu có mâu thuẫn với nhau không? Nếu cần phải gieo nhân thì tôi sẽ phải bỏ đi một phần thời gian kiếm tiền và một phần tiền bạc của tôi, vậy thì trước mắt chẳng phải là tôi sẽ nghèo đi à? Phần sau sẽ là để giải đáp những thắc mắc trên theo một cách logic và dễ hiểu nhất.

1. Thật tâm mà nói, đôi khi tôi thấy câu nói: " Tại sao người ác lại giàu sang sung sướng và người tốt lại chịu khổ" có phần hơi ngây ngô khi nói về lý thuyết này. Như đã nói ở trên, hạt giống ban đầu có thể rất nhỏ nhưng có thể lớn lên thành một cây vô cùng lớn. Rất có thể người "ác" đó trong quá khứ đã gieo trồng những hạt giống trong những hoàn cảnh vô cùng đặc biệt. Giúp đỡ một người thân trong khi anh ta không hề có gì trong tay chẳng hạn, và nên nhớ rằng, hạt giống ấp ủ càng lâu thì cái cây sẽ càng to lớn. Nên việc 10-20 năm sau anh chàng đó giàu có vì hạt giống thiện kia đã nảy mầm nhưng tâm tính của anh ta đã thay đổi thành một người xấu ác thì cũng không có gì là quá bất ngờ cả. Còn ở vế ngược lại thì hãy tưởng tượng bạn là một người làm vườn, tôi sẽ khá ngạc nhiên nếu bạn gieo hạt giống cây táo vào sáng thứ 2 và giận giữ vào chiều thứ 3 vì chưa có trái táo nào cho bạn ăn cả. Mọi thứ đều cần có thời gian và "quy trình" của nó (tôi sẽ giải thích rõ hơn về phần quy trình này sau). Và hãy khắc tốt ghi tâm câu này : Trên bàn ăn hôm nay của bạn có một cái bánh táo, không đồng nghĩa với việc có một cây táo đang mọc ở dưới chân của bạn. Cây táo đó đã được trồng từ rất lâu trước đó, được thu hoạch và chế biến rồi. Tóm lại, khi bạn thấy một người đang không gieo những hạt giống thiện lành nhưng lại có cuộc sống tốt, đừng ghen tị, hãy hiểu là trong quá khứ (thậm chí là kiếp trước) họ đã từng giúp đỡ ai đó, và ngược lại, một người đang gieo hạt giống thiện lành nhưng lại có cuộc sống khó khăn, vất vả. Rất có thể họ đã từng làm điều sai trái với ai đó, hoặc họ đang gieo hạt giống không đúng cách (điều này sẽ được giải thích thêm trong phần sau).

2. Tiền và Phật giáo được xem như hai thứ hoàn toàn trái ngược nhau, một thứ đi tìm sự hưởng thụ trong cuộc sống và một thứ đi tìm sự giải thoát trong đời sống này. Tuy nhiên điều đó không đồng nghĩa với việc bạn mưu cầu tiền bạc là xấu, nó sẽ chỉ xấu khi bạn không từ bất cứ một thủ đoạn nào vì đồng tiền và đắm mình trong trò chơi vô tận đó. Như đã viết ở bài trước, và bạn đọc nào tinh ý sẽ nhận ra, tiền bạc cũng mang tính không của nó, nó đến và đi chứ chúng ta không mang theo gì cả. Nhưng điều đó không có nghĩa là việc chúng ta kiếm tiền để chăm lo cho gia đình một cuộc sống tốt hơn là xấu, ngược lại, nếu chúng ta kiếm tiền một cách đúng đắn, phụng sự những người xung quanh bằng đồng tiền ấy và nhớ rõ một chân lý rằng tiền đến rồi đi, không vướng mắc vào nó, xem nó như một công cụ thuần túy để đạt được những thứ cao quý hơn trong cuộc sống thì việc kiếm tiền này có thể được xem là một việc rất tốt chứ không có gì xấu xa cả. Hơn thế nữa, nếu mục tiêu của bạn là giải thoát, thì việc phải chạy cơm từng ngày không giúp ích gì cho mục tiêu của bạn hết. Tóm lại, tiền bạc bản chất của nó không tốt và cũng không xấu, tạo ra nó như thế nào, sử dụng nó như thế nào mới là quan trọng.

3. Việc gieo nhân hoàn toàn có thể là bạn sẽ bỏ ít thời gian hơn cho công việc và phải hi sinh một phần tài sản cho việc đó, vì bây giờ bạn sẽ vào vai của một người làm vườn, vườn tâm hồn, và việc quan trọng nhất của làm vườn chính là bạn phải chăm sóc nó mỗi ngày. Tuy nhiên nếu một ngày nào đó bạn hoang mang vì phần "quả" chưa mọc thì hãy nhớ những điểm sau. Một là việc làm nhiều chưa chắc đã tỉ lệ thuận với số tiền bạn có trong tài khoản, khái niệm đó thường chỉ được nói bởi sếp của bạn để bạn bán mình cho công việc thôi :). Đây không phải là luận điểm mình tự bịa ra đâu, bạn hãy nhìn vào biểu đồ phía dưới chúng ta sẽ rõ:

Đây là biểu đồ so sánh trung bình số giờ làm việc của người lao động ở mỗi quốc gia trên thu nhập bình quân đầu người của quốc gia đó. Chúng ta có thể thấy người lao động Việt Nam có thể được xem là chăm chỉ khi thời tổng thời gian làm việc trung bình trên năm là gần 2,200 giờ nhưng thu nhập của chúng ta chỉ rơi vào 7,218 USD/ người. Trong khi một số nước có số giờ làm việc dưới 1,900 giờ/ năm lại có GDP bình quân đầu người cao gấp gần 7 lần chúng ta như Mỹ, Úc, Luxembuourg. Phần còn lại, Bangladesh có số thời gian làm việc trung bình cao hơn cả người Việt, 2,419 giờ / năm, nhưng thu nhập của họ là dưới 5,000 USD/ đầu người. Bạn có thể tham khảo thêm ở link này nhé. Nói vậy để thấy, làm nhiều chưa chắc đã giàu và làm ít chưa chắc đã nghèo. Về phần thứ hai, đúng là việc "chăm vườn" sẽ đòi hỏi bạn phải bỏ ra một chút của cải mà bạn đã khó khăn lắm mới kiếm được. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, nhân quả có thể phát triển theo cấp số nhân, một hạt cây nhỏ bé nếu được chăm bón đúng cách có thể tạo ra một cái cây to lớn, thậm chí là cả một khu rừng. Và hãy nhớ kĩ, vấn đề sẽ không bao giờ là bạn cho đi bao nhiêu, mà là bạn đã rộng lượng như thế nào, bạn cho với tâm thế nào, nói cách khác là bạn chăm sóc cái "vườn cây linh hồn" của mình như thế nào để các hạt giống nảy mầm. Điều này quan trọng hơn rất nhiều.

Bạn nên giữ một tâm thế rộng lượng và hãy cho đi những gì mà bạn có thể. Điều đó không nhất thiết là bạn phải cho đi tiền hoặc bất cứ một loại tài sản nào có thể đong đếm được bằng giá trị, sự cho đi này có thể là chỉ cho người khác cách kiếm tiền, giúp đỡ người khác khi họ cần và bỏ qua những lỗi lầm của người khác liên quan tới tiền bạc. Và điều quan trọng nhất là, tâm hồn rộng lượng phải luôn luôn hiện hữu khi làm những việc này. Cách thực hiện có thể chia ra bốn bước như sau:

1. Hãy xác định rõ ràng thứ mà bạn muốn. Bạn muốn có bao nhiêu tiền trong tài khoản, muốn có thu nhập bao nhiêu,... Tất nhiên là phương pháp này cũng có thể được thực hiện cho tình yêu, sức khỏe hay những mong muốn khác mà bạn muốn trong cuộc sống. Nhưng trong giới hạn của bài viết này mình sẽ chỉ tập trung vào kinh tế của mỗi người

2. Hãy tìm một người nào đó cần sự hỗ trợ tương tự như bạn. Ví dụ, nếu bạn đang cần một công việc có thu nhập ổn định hơn, hãy tìm một người bạn nào đó cũng đang tìm việc. Điều này có thể khá khó cho một số người hướng nội hoặc không có nhiều bạn bè, nên nếu không thể tìm được, bạn hoàn toàn có thể lên mạng và tìm kiếm các tổ chức hỗ trợ tìm việc làm và donate hoặc thực tập không công ở đó chẳng hạn. Tuy nhiên, hạt giống sẽ mạnh mẽ hơn nếu người bạn giúp đặc biệt với bạn hoặc ở trong một hoàn cảnh đặc biệt. Ví dụ như nếu bạn giúp một người cần tìm việc gấp để có đủ tiền mua sữa cho con thì sẽ tốt hơn tìm việc giúp một người do người đó muốn nhày việc cho vui.

3. Hãy giúp đỡ người đó. Tất nhiên rồi, đây là bước quan trọng nhất của quá trình, thật sự gieo hạt giống vào trong tâm hồn của bạn. Hãy giúp đỡ người đó trong khả năng của bạn, giúp họ đi rải CV, chỉ cho họ cách để trả lời những câu hỏi phỏng vấn, giới thiệu họ cho công ty bạn đang làm,... Bất cứ việc gì bạn có thể làm, dù ít dù nhiều thì vẫn sẽ không quan trọng bằng việc bạn có giúp đỡ họ, và bạn làm việc đó với cái tâm rộng lượng.

4. Thiền cafe. Đây là bước cuối cùng và nó cũng lý giải một phần tại sao một số người sống tốt lại không có cuộc sống viên mãn, họ không tưới nước cho vườn cây của họ. Thiền cafe được thực hiện sau khi bạn đã giúp đỡ một ai đó, hãy trở về nhà, nằm lên giường sau khi uống một tách cafe (bạn có thể thay thế bằng trà hoặc không uống gì cả nếu bạn không thể uống caffein) và thiền. Hãy suy nghĩ về việc bạn đã giúp đỡ họ như thế nào, với một cái tâm rộng lượng ra sao và kết thúc buổi thiền bằng thứ mà bạn muốn đạt được. Việc này rất quan trọng cho vườn cây của bạn, nó quyết định hạt giống nảy mầm nhanh hay chậm, thành một cái cây to hay nhỏ.

Bạn hoàn toàn có thể đạt được tự do tài chính qua những bước này nếu thực hành đúng và trong thời gian đủ lâu. Mình hiểu những tư tưởng như vậy sẽ rất khó để được chấp nhận trong xã hội thực dụng hiện tại, nhưng nếu bạn đã đọc cả bài trước về tính không, bạn sẽ hiểu được những gì mà mình nói. Đây hoàn toàn không phải là một tư tưởng mới, và mình cũng không đủ cao siêu để nghĩ ra lý thuyết này, nó đã được viết rất rõ trong kinh Kim Cang của đức Phật, được cụ thể hóa hơn trong quyển Năng Đoạn Kim Cương của tiến sĩ Phật học Michael Roach, bạn có thể tìm đọc để hiểu rõ hơn về những lý thuyết này. Cho những ai đang có ý định những gì mà mình vừa viết thì chúc bạn thành công nhé.