"Hành Trình Của Một Builder – Từ Web2 Sang Web3, Giữa Những Mảnh Ghép Lịch Sử Của Internet Và Giấc Mơ Xây Dựng Một Thế Giới Phi Tập Trung"

Tôi không nhớ rõ mình bắt đầu gọi bản thân là một builder từ khi nào. Có thể là vào một buổi chiều mùa dịch, khi đang viết dòng code cuối cùng cho một app không ai dùng. Lúc ấy, tôi đã không còn thấy mình là “developer” – một kẻ đi fix bug và làm task – mà là người đang dựng nên điều gì đó từ niềm tin và tri thức. Một người builder.

Hồi còn ở thời Web 2, tôi viết code cho một startup logistics ở Sài Gòn. Khách hàng vẫn nhập đơn qua form Google, nhân viên chat tay trên Zalo, và tôi – giữa hàng đống deadline và deadline – vẫn đinh ninh mình đang sống giữa kỷ nguyên của đổi mới công nghệ. Nhưng thật ra, đó chỉ là một giai đoạn mà con người viết code cho máy để phục vụ những hệ thống tập trung – nơi dữ liệu không phải của bạn, mà của các công ty lớn.

Tôi nhớ cái thời Facebook mở API cho mọi người viết game và ứng dụng. Cảm giác như đang cùng xây một nền văn minh mới. Nhưng rồi, họ thắt lại quyền truy cập, đóng cửa vườn, siết chặt sân chơi. Và tôi dần hiểu: Web 2 là nơi người ta mở cửa mời bạn vào, rồi lặng lẽ thu vé qua từng dòng điều khoản dịch vụ.

Lúc tôi biết đến Web3, tôi đã mỏi mệt với những “đổi mới giới hạn”. Web3 nói với tôi: "Bạn không cần xin phép. Hãy tự mình xây." Và thế là tôi bắt đầu viết smart contract đầu tiên, run một node nhỏ trên testnet, và dùng ví Metamask như một chiếc chìa khoá cho mọi giao tiếp. Tôi học lại khái niệm sở hữu. Tôi không còn là user. Tôi là participant. Một người tham gia vào việc định hình trật tự.

Lịch sử của ngành “build” không chỉ là những dòng code. Đó là lịch sử của tư tưởng: từ những hacker ở Thung lũng Silicon dựng nên Netscape, đến các core dev của Ethereum thức trắng đêm cập nhật hard fork. Từ các forum thời Geocities, PHPBB, đến DAO và ví không lưu ký. Những builder luôn tồn tại, luôn lặng thầm đắp nền móng – dù họ được vinh danh hay không.

Chúng tôi – những builder – không nhất thiết phải là coder. Có người thiết kế UI, có người viết whitepaper, có người tổ chức community, làm video explainers, chạy meme chiến dịch. Chúng tôi chia sẻ cùng một thứ: niềm tin rằng Internet có thể tốt hơn, và rằng thế giới có thể phi tập trung hơn, nếu ta cùng nhau xây.

Tôi nhớ một buổi tối cuối tuần, khi deploy xong Dapp đầu tiên, tôi ngồi một mình trong quán cà phê cũ, nghĩ về khái niệm "ownership". Đó không chỉ là private key. Đó là cảm giác mình góp tay làm nên điều gì – không phải cho một ông chủ nào, mà cho một mạng lưới, cho cộng đồng. Đó là cảm giác của một builder.

Và có lẽ, tôi sẽ còn tiếp tục xây – không vì tiền, không vì trend – mà vì tôi biết: những thứ đáng giá nhất không phải là product, mà là hành trình xây chúng.