Điếc tone, Mù nhịp: Bước đầu solo một bài hát

Trong bài trước, mình đã nói qua cơ bản về nhạc lý, về tìm nốt trên cần đàn, về triads, về hiểu biết cơ bản về các hợp âm nguy hiểm như 9, 13,....

Ở phần này, mình sẽ sử dụng những điều trong bài trước làm nền để xây các công cụ cần thiết để có thể solo một bài hát ở mức cơ bản.

Solo một bài hát đơn giản tức là một mình chơi bài hát đó. Đánh giai điệu, đệm,..... Ở trình độ cao thì có thể thay đổi cả cách thể hiện của bài hát.

Nhưng ở mức cơ bản, thì chỉ cần đánh đánh điệu và chèn thêm hợp âm để bài hát dày hơn và thú vị hơn. Và cách chơi này gọi là chord melody- nghĩa là kết hợp giữa giai điệu và hợp âm.

- Thành thạo giai điệu bài hát: Để chơi thành thạo giai điệu, bạn có thể tìm sheet nhạc trên mạng, hoặc nếu bạn có trình độ cao, bạn có thể tự mò bằng tai.

- Xác định giọng của bài hát: như Đô trưởng, La thứ,....

- Chơi giai điệu bài hát trên hai dây cao nhất là dây B và E, có thể thêm dây G. Tùy theo nốt cao nhất và nốt thấp nhất của bài hát mà có thể phải tune bài hát để phù hợp với cần đàn.

- Xác định chỗ đặt hợp âm: Thường là ở đầu bar hoặc ở những chỗ chuyển hợp âm.

- Xác định hợp âm phù hợp.

- Luyện tập thật nhiều

Mỗi bài hát được tạo nên dựa trên một giọng.

Ví dụ như bài "Làng tôi" được tạo nên dựa trên giọng Đô trưởng.

Thế nào là bài hát dựa trên giọng Đô trưởng? Nghĩa là một bài hát được tạo nên bởi âm giai Đô trưởng: C, D, E, F, G, A, B. Điều này có nghĩa là trong bài hát "Làng tôi" chỉ có các nốt trong âm giai Đô trưởng, không có các nốt khác như C# hay Bb.

Làm thế nào để biết được giọng của bài hát?

- Xem bản nhạc

- Mò giai điệu rồi tự suy ra giọng bài hát.

Nếu như bạn biết rằng một bài hát được tạo nên dựa trên một âm giai nhất định, bạn có thể suy ra vài điều sau:

- Có thể tự mò ra bài hát.

- Có thể biết đoán được hợp âm nền tảng cho bài hát.

- Có thể dễ dàng chuyển giai điệu chỉ chơi trên dây 1 và dây 2.

Làm thế nào để biết và chơi âm giai trên cần đàn?

Cách thủ công mình hay làm là Google bài hát giọng gì, xem giọng đó có những nốt gì và tìm trên cần đàn từng nốt, rồi đánh âm giai đó. Nhưng cách này khá mệt mỏi khi bạn phải chuyển lên các fret cao hơn để chơi solo, cũng như khá mệt mỏi với những ai chưa thuộc cần đàn (như mình) thì lại phải mất thời gian mò từ đầu xem đó là nốt gì. Haizz!

Nếu ai đó nói với bạn: "Chơi nhiều sẽ nhớ", hay "Chơi nhiều sẽ quen" thì hoặc người đó là thiên tài, hoặc người đó là chẳng biết gì. Mọi thứ đều có trick của nó và nếu bạn biết được trick, bạn sẽ học và chơi hiệu quả hơn nhiều.

Để biết được trick âm giai trên cần đàn, ta cần nắm rõ mối liên hệ giữa các dây trên cần đàn và Pattern quãng tám ở bài trước. Từ đó, ta thấy được một vài mối liên hệ đặc biệt:

- Nốt Key ở dây 6, dây 1 và dây 3.

- Nốt Key ở dây 6, dây 1 và dây 4.

- Nốt Key ở dây 5 và dây 2.

- Nốt Key ở dây 5 và dây 3

- Nốt Key ở dây 4 và dây 2.

Từ những mối liên hệ các nốt key ở các dây khác nhau, ta có thể một âm giai ở năm nơi khác nhau trên cần đàn. Vấn đề ở đây là cách đi âm giai ở mỗi mối liên hệ là gì?

À há! nếu nhớ được 5 cách đi âm giai trên, ta có thể:

- Không còn mất công mò bài hát trên các fret thấp ở cần đàn rồi ngồi suy ra giọng bài hát là gì, hay phải chuyển giai điệu chỉ chơi ở dây 2 và dây 1 như thế nào, mà ta có thể trực tiếp mò giai điệu bài hát luôn ở các fret cao và suy ra được luôn giọng của bài hát

- Xác định ngay được các triad nền của bài hát: I-IV-V, ii-I-V

- Khả năng thử nghiệm các triad mới vào bài hát.

- Thử nghiệm nhiều thế tay khác nhau để phù hợp với giai điệu bài hát

- Chơi được giai điệu ở nhiều vị trí khác nhau trên cần đàn.

- Không còn mất nhiều bộ nhớ để nhớ từng âm giai một, các vị trí hợp âm đảo,..., bạn chỉ cần biết 5 pattern trên, bạn có thể suy ra mọi thứ.

Sau khi đã xác định được âm giai dựa trên 1 trong 5 pattern trên, ta có thể dễ dàng tạo nên các triad dựa trên giai điệu bài hát.

Có vài điều hay ho ở bước này

- Phải nhớ các công thức triad như: Sus, Aug, Dim, 9th, 7th, Dominent,... Khi chơi solo, bạn sẽ dùng rất nhiều các triad trên, không chỉ vì nó thêm màu sắc mà nhiều khi chỉ có những triad như sus hay dim mới hợp.

- Những triad như triad 7th: 1-3-5-7, bạn có thể bỏ nốt số 5, chỉ cần 1-3-7, tương tự với các triad phức tạp như 9th hay 13.

- Khi đã dùng xác định triad dựa trên Pattern âm giai, những vấn đề như hợp âm đảo, hay slash chord,... không còn trong suy nghĩ của bạn nữa. Vì sao? Vì mình đã biết được bài hát mình đang chơi chỉ loanh quanh một khu vực đó, với những note đó, mình chỉ cần thử nhiều cách phối hợp khác nhau dựa trên những nốt đó sao cho hợp tai là OK. Cần gì nhớ nhiều lý thuyết!

Lý thuyết đã đủ, bây giờ là luyện tập.

Hãy luyện tập với những bài hát bản thân yêu thích.

- Nhớ 5 patterns. Làm thế nào nhắm mắt cũng đánh được.

- Đánh giai điệu thật chuẩn

- Thử nghiệm nhiều cách phối hợp khác nhau.