Chúng Ta Không Cần Một Mục Tiêu, Chúng Ta Cần Một Cách Sống

Tác giả Niklas Göke

Một năm nữa sắp kết thúc. Nếu chúng ta không hài lòng với vị trí của mình trong cuộc sống, chúng ta sẽ dễ dàng nghĩ rằng mình đã đặt sai mục tiêu đề ra. Có thể những mục tiêu này quá lớn hoặc quá nhỏ. Có thể chúng không đủ cụ thể hoặc chúng ta đã chia sẻ chúng quá sớm. Có thể tất cả chúng không có ý nghĩa với chính chúng ta nên rất dễ mất tập trung.

Nhưng mục tiêu không bao giờ là lý do khiến chúng ta không “thành công” cả. Mục tiêu không giúp chúng ta tạo ra hạnh phúc lâu dài, chứ chưa nói đến việc duy trì được nó. Sự thành công chưa bao giờ có thể và sẽ không bao giờ có thể.

Từ góc độ lý trí, mục tiêu dường như là một cách tốt nhất để đạt được điều chúng ta muốn. Mục tiêu là thứ hữu hình, có thể theo dõi và có thời hạn. Mục tiêu cho phép chúng ta một điểm để tiến tới và một động lực để giúp chúng ta đạt được điều đó.

Nhưng mỗi ngày trôi qua, các mục tiêu thường dẫn đến lo lắng và hối tiếc hơn là cảm giác hoàn thành, tự hào và mãn nguyện. Cho đến khi chúng ta đạt được mục tiêu đó, tất cả mọi việc cần làm là tạo thêm áp lực cho chính mình. Thậm chí tệ hơn, khi cuối cùng chúng ta đạt được mục tiêu của riêng mình, rồi mục tiêu lại từ từ biến mất – giống như một quả bóng chày trong cú Homerun – dù ăn điểm nhưng chúng vụt mất khỏi tầm mắt. Sự vỡ òa chỉ thoáng qua nhẹ nhõm, nhưng đáng lẽ chúng ta phải cảm giác được đó phải là niềm hạnh phúc. Vì vậy, chúng ta lại đặt ra một mục tiêu mới, lớn hơn. Một lần nữa, nó có vẻ ngoài tầm với. Chu kỳ vẫn tiếp tục. Nhà nghiên cứu Harvard Tal Ben-Shahar gọi đây là “ngụy biện điểm đến” (arrival fallacy) – phát biểu rằng “khi chúng ta đến được một điểm đến nào đó trong tương lai sẽ mang lại hạnh phúc lâu dài”.

Khi cuối ngày đến, điều chúng ta muốn là hạnh phúc. Nhưng hạnh phúc rất mờ nhạt và khó đo lường - một sản phẩm phái sinh của thời điểm cuối ngày. Không bao giờ có một con đường rõ ràng cho sự hạnh phúc. Mặc dù các mục tiêu có thể thúc đẩy chúng ta tiến lên phía trước, nhưng chúng không bao giờ có thể khiến chúng ta thích thú với chính chúng.

**********

Tác giả Doanh nhân James Altucher đã chọn cho mình một cách sống hơn là những mục tiêu trong nhiều năm nay. Altucher phát biểu rằng sự thỏa mãn của chúng ta với cuộc sống không được xác định bởi các sự kiện riêng biệt; thay vào đó, mức độ thỏa mãn trung bình vào vào cuối mỗi ngày của chúng ta mới là thứ giá trị.

Các nhà khoa học nhấn mạnh tầm quan trọng của ý nghĩa hơn là niềm vui. Một thứ đến từ hành động của chúng ta, thứ kia lại đến từ kết quả của chúng ta. Đó là sự khác biệt giữa đam mê và mục đích, giữa việc cố gắng tìm kiếm thứ gì đó và nhận ra thứ gì đó khi chúng ta đang tìm kiếm (seeking and finding). Chiến thắng trong một cuộc thi marathon tạo nên một bữa tiệc tuyệt vời, nhưng siêng năng sẽ khiến hầu hết thời gian làm việc của chúng ta cảm thấy mãn nguyện. Cách sống của Altucher là những lý tưởng, những lý tưởng mà anh ấy sử dụng để tính toán các quyết định của mình và các tiêu chuẩn mà anh ấy có thể tuân theo khi thực hiện tất cả các hành động của mình.

Cách sống có thể chỉ là một từ đơn giản - một động từ, một danh từ hoặc một tính từ. “Cam kết”, “tăng trưởng” và “lành mạnh” đều là những cách sống phù hợp. “Đầu tư”, “giúp đỡ”, “lòng tốt” và “lòng biết ơn” cũng như thế

Nếu chúng ta muốn tử tế, hãy tử tế ngay hôm nay. Nếu chúng ta muốn trở nên giàu có, hãy siêng năng ngay hôm nay. Nếu chúng ta muốn khỏe mạnh, hãy chọn sức khỏe ngay hôm nay. Nếu chúng ta muốn biết ơn, hãy nói "cảm ơn" ngay hôm nay.

Cách sống miễn nhiễm với sự lo lắng về ngày mai. Cách sống giúp chúng ta thờ ơ với những tiếc nuối về ngày hôm qua. Tất cả những gì quan trọng nằm ở việc chúng ta làm gì hôm nay, chúng ta là ai trong giây phút này và chúng ta chọn sống như thế nào tại thời khắc này. Với cách sống, hạnh phúc có xu hướng nằm ở việc cách chúng ta cư xử như thế nào hơn là những gì chúng ta đạt được. Cuộc sống không phải là một chuỗi thắng hay thua. Mặc dù những thăng trầm của cuộc sống khiến chúng ta sốc, làm chúng ta high và mãi mãi định hình ký ức của chúng ta, nhưng chúng không định nghĩa chúng ta. Hầu hết, những gì xung quanh cuộc sống của chúng ta xảy ra ở giữa, và những gì chúng ta muốn trong cuộc sống phải được tìm thấy ở đó.

Tiềm năng hạnh phúc của chúng ta trải dài theo thời gian. Nó có thể không được trải đều, nhưng cách sống giúp chúng ta tận dụng tối đa tiềm năng đó. Cách sống làm cho chúng ta hạnh phúc rồi đạt được mục tiêu thay vì đạt đựợc mục tiêu rồi mới cảm thấy hạnh phúc. Mục tiêu hỏi "tôi muốn gì?" nhưng cách sống sẽ hỏi "tôi là ai?"

Mục tiêu cần sự hình dung liên tục để trở thành hiện thực. Cách sống có thể được sinh ra từ chính bên trong chúng ta bất cứ khi nào cuộc sống thúc giục chúng ta suy ngẫm về nó.

Mục tiêu phân chia hành động của chúng ta thành tốt và xấu. Cách sống làm cho mọi hành động trở thành một phần của một kiệt tác.

Mục tiêu là một hằng số bên ngoài mà chúng ta không thể kiểm soát. Cách sống là một biến số bên trong chúng ta mà chính chúng ta toàn quyền kiểm soát.

Mục tiêu buộc chúng ta phải suy nghĩ về nơi chúng ta muốn đến. Cách sống giúp chúng ta tập trung vào vị trí của mình vào thời khắc này.

Mục tiêu sẽ kết án chúng ta vì sự hỗn loạn của cuộc sống hoặc xem chúng ta là một người thất bại. Cách sống lại giúp chúng ta tìm thấy một chút thành công giữa đống hỗn loạn này.

Mục tiêu loại bỏ các cơ hội ở thì hiện tại vì một tương lai tươi sáng hơn. Cách sống tìm kiếm cơ hội ngay chính trong hiện tại.

Mục tiêu hỏi "Chúng ta đã đến đâu ngày hôm nay?". Cách sống sẽ nói "Hôm nay có gì tốt không?"

Mục tiêu là sự kết dính. Chúng là bộ giáp thô ráp, đè nặng chúng ta. Một chủ đề là một chất lỏng. Nó chìm vào, trở thành một phần của con người chúng ta. Nó chảy từ trong ra ngoài, cho phép chúng ta thay đổi khi chúng ta bước tiếp.

Khi chúng ta sử dụng mục tiêu làm phương tiện chính để đạt được hạnh phúc, chúng ta đánh đổi sự hài lòng trong cuộc sống lâu dài để lấy động lực và sự yên tâm ngắn hạn. Một cách sống cung cấp cho chúng ta một tiêu chuẩn có ý nghĩa, có thể đạt được để sống theo. Không phải thỉnh thoảng mà là hàng ngày. Đó là một cách để hài lòng với con người chúng ta đang trở thành, lựa chọn theo lựa chọn, từng hành động một và tìm thấy sự bình yên trong đó.

Không chờ đợi thêm nữa. Chỉ cần quyết định chúng ta muốn trở thành ai, sau đó cố gắng sống như thể chúng ta đã trở thành người đó.

Một cách sống sẽ mang lại điều gì đó cho cuộc sống của chúng ta mà không mục tiêu nào có thể làm được: Cảm giác rằng chúng ta là ai hôm nay - ngay tại đây, ngay bây giờ - là đủ.