Chiến thuật Ô ăn quan - Cấu trúc một ván đấu

Luật chơi Mở rộng của trò chơi dân gian Ô ăn quan là mảnh đất vàng để những người yêu các cuộc đấu trí được thỏa sức tung hoành. Một ván đấu Ô ăn quan mở rộng có đầy đủ những yếu tố hấp dẫn của một trò chơi chiến thuật: tốc độ, giằng co, chiếm lĩnh các quân cờ quan trọng, và đặt biệt, khả năng lật ngược thế cờ. Với luật chơi chuẩn tắc (có giới hạn thời gian), việc quản lý thời gian cũng là một yếu tố quan trọng cần xét.
Trận đấu Ô ăn quan mở rộng cơ bản được chia làm 3 giai đoạn chính: Khai cuộc, trung cuộc và tàn cuộc. Đôi khi có thể kéo dài tới giai đoạn Hậu tàn cuộc.

Giai đoạn Khai cuộc đặc trưng bằng nhịp độ cao và các nước ăn quân liên tục. Đây là giai đoạn để đôi bên tích lũy các quân Giáp để chuẩn bị cho các giai đoạn sau, vấn đề chiếm lĩnh không gian chưa quá cần thiết. Việc phá bĩnh các nước ăn quân trong giai đoạn này vô cùng khó khăn: với 2 người chơi có trình độ mức khá trở lên, hầu như không có cách nào để người chơi vô hiệu hóa khả năng ăn quân của đối phương. Giai đoạn Khai cuộc thường kết thúc khá nhanh, sau khi mỗi người chơi đi được khoảng 2-4 lượt. Dấu hiệu nhận biết kết thúc của giai đoạn Khai cuộc là khi có 2 lượt đi liên tiếp mả cả 2 người chơi ăn được dưới 5 quân – tức là các ô “nhà giàu” còn lại trên bàn cờ đã được phòng thủ kỹ càng.
Giai đoạn khai cuộc là thời điểm các quân cờ có độ linh hoạt cao: Nông dân, Gia nô, Thương nhân phát huy tối đa sức mạnh của mình. Đặc biệt là Nông dân: khi nằm trong một ô “nhà giàu”, Nông dân gần như có thể đi tới bất cứ nơi nào trên bàn cờ. Về thời gian, tốt nhất bạn không nên để mất quá nhiều thời gian trong giai đoạn này. Khoảng 3-4 phút là mức hợp lý.

Giai đoạn tiếp theo là Trung cuộc. Giai đoạn này là trung gian giữa Khai cuộc và Tàn cuộc, và thường không có mốc nhận biết rõ ràng. Đặc trưng của giai đoạn này là Tích lũy: cả lợi thế về điểm số và các quân Giáp, với các nước ăn không quá lớn xen kẽ các nước đi tạo thế (là các nước đi không ăn quân trực tiếp mà phục vụ các nhu cầu khác, ví dụ: khi bạn bốc một ô “nhà giàu” và rải trước khi kịp tính toán kỹ nước đi, bạn đang thực hiện một nước đi tạo thế). Trong giai đoạn này, một trong hai quân Quan sẽ bị ăn mất, tuy nhiên với 2 đối thủ mạnh, điều đó không gây ra quá nhiều chênh lệch về điểm số - thường thì một trong 2 người chơi sẵn sàng nhường đối phương ăn Quan khi việc ăn các quân còn lại trong ô Quan tỏ ra xứng đáng. Trong giai đoạn này, việc chú ý phá bĩnh các nước ăn quân của đối phương là tối quan trọng: chênh lệch về điểm số chủ yếu được tạo ra ở giai đoạn Trung cuộc.
Trong giai đoạn này, các ô “nhà giàu” không còn được sử dụng để rải quân nữa, và các quân Giáp có khả năng độc lập chiến đấu mạnh: Trí thức và Lính lệ sẽ phát huy được tối đa khả năng, trong khi Nông dân lại thể hiện được ưu thế đặc biệt khi phòng thủ. Về thời gian, đây là giai đoạn bạn cần sử dụng nhiều thời gian nhất, khoảng 5-6 phút. Thậm chí bạn có thể sử dụng hết 10 phút tự do trong giai đoạn này. Giai đoạn Trung cuộc kết thúc khi không còn ô “nhà giàu” nào đáng kể trên bàn, và cả 2 người chơi đều nhắm đến mục tiêu cuối cùng: Ô Quan còn lại.
Nếu khi kết thúc vào giai đoạn Trung cuộc, 2 người chơi có chênh lệch điểm số dưới 10 điểm, thì Tàn cuộc chính là lúc phân thắng bại. Ngược lại, nếu chênh lệch lớn hơn 10 điểm, bạn đang có lợi thế khổng lồ để chiến thắng: Bạn không cần thiết phải ăn Quan nữa, mà chỉ cần kết thúc ván đấu. Tuy nhiên đừng vội chủ quan: một đặc trưng quan trọng của Ô ăn quan mở rộng là khả năng lật ngược thế cờ. Một tay chơi Ô ăn quan nhiều kinh nghiệm có thể bào mòn lợi thế của bạn bằng cách bắt bạn phải rải Dân, và bất ngờ tấn công Quan trước khi bạn kịp nhận ra sai lầm của mình.

Giai đoạn Tàn cuộc chắc chắn là giai đoạn gay cấn nhất trong ván đấu: thời gian tự do hầu như không còn, mỗi nước đi chỉ còn 30 giây để tính toán, trận đấu trở nên tột cùng căng thẳng. Người chơi có nhiều quân Giáp chắc chắn là người chiếm thế thượng phong khi có thể triển khai các nước đi đa dạng, và khả năng ăn quân cũng linh hoạt hơn. 2 yếu tố chiến thuật cần được tận dụng tối đa trong giai đoạn này là luật Phong và luật Rải dân: người chơi cần ngăn chặn khả năng Phong quân của đối thủ, đồng thời ép đối thủ rải dân nhiều nhất có thể. Trong Tàn cuộc, tất cả các quân Giáp đều có đất dụng võ riêng, và việc vận dụng linh hoạt các nước đi tàn cuộc của từng quân Giáp là điều quan trọng nhất để giành thắng lợi.
Sau giai đoạn Tàn cuộc, đôi khi ván đấu có thể kéo dài sang giai đoạn Hậu tàn cuộc: cả 2 Quan đều đã bị ăn, trong ô Quan chỉ có các quân Dân hoặc quân Giáp. Giai đoạn này rất khó kéo dài, trừ phi lúc này hai người chơi có cách biệt điểm số rất sít sao: chỉ 1-2 quân hoặc chênh lệch về chỉ số phụ. Nếu người chơi đang nắm lợi thế có trình độ khá trở lên, họ sẽ biết cách để kết thúc nhanh trận đấu mà không mất quá nhiều thời gian.
Đó là cấu trúc cơ bản của một ván đấu Ô ăn quan mở rộng. Không phải trận đấu nào cũng diễn ra theo cấu trúc đó, tuy nhiên những nguyên tắc và xu hướng tính toán thường không thay đổi, mặc dù bạn có thể lựa chọn nhiều kiểu tiếp cận khác nhau trong từng tình huống cụ thể. Trong những bài viết tiếp theo của chuỗi bài Chiến thuật Ô ăn quan, Tứ dân studio sẽ giới thiệu với các bạn các nước cờ “thần sầu” áp dụng trong từng tình huống riêng biệt, cũng như vai trò và cách sử dụng từng quân Giáp trong các tình huống đó.

----------------------------
Nếu thấy thú vị, các bạn hãy chia sẻ bài viết này hoặc fanpage để Ô ăn quan mở rộng đến được với nhiều người hơn nữa nhé.
Link fanpage: www.facebook.com/Oanquanmorong
Kênh Youtube hướng dẫn chơi: https://bom.to/youtube-oanquanmorong