Đây là một lịch sử về cách mà cà phê được biết đến nhiều như ngày nay, là một câu chuyện đang làm thay đổi thế giới từng ngày. Và là câu chuyện về tôn giáo, chế độ nô lệ, buôn lậu, tình yêu và xã hội.
Mặc dù vẫn còn nhiều sự thiếu sót trong tư liệu, nhưng chúng ta vẫn có thể lần mò theo từng dấu vết, nhờ có sự giúp đỡ từ các câu chuyện dựa trên sự thật lẫn truyền thuyết.
- Những cuộc khám phá đầu tiên
Cà phê đã được tìm ra ít nhất khoảng 1000 năm về trước. Có nhiều niềm tin rằng nguồn gốc của giống cà phê Arabica nằm ở Nam Sudan và Ethiopia, còn giống Robusta thì lại có nguồn gốc tại Tây Phi, không ai biết chắc được điều này. Một trong những câu chuyện về nguồn gốc cà phê đó là: có một anh chàng chăn dê tên là Kaldi, người xứ Abyssinia thuộc nước Ethiopia ngày nay. Một hôm nhận thấy đàn dê bổng hiếu động lạ thường khi một loại quả màu đỏ. Tò mò, Kaldi cũng liều lĩnh bứt một vài trái ăn thử và cũng thấy mình hăng hái hẳn, tràn đầy sinh lực những trái anh ta đã ăn sau này được biết đến là trái cà phê
Trái và lá cà phê đã được dùng cho mục đích khiến cơ thể được tỉnh táo, trước ngay cả khi hạt cà phê đã được rang, xay và pha để làm ra một ly cà phê cho chúng ta uống giống như ngày hôm nay.
Tại Châu Phi, những người chăn nuôi du mục đã trộn lẫn hạt cà phê với chất béo và gia vị. Để làm ra "một nguồn năng lượng dự trữ" (nguyên văn enegry bar). Nguồn năng lượng này sẽ được dùng cho việc xa nhà trong một khoảng thời gian dài.
Bởi vì khi pha cà phê bằng nước sôi thì chất caffein tiết ra rất nhiều, vì vậy mà họ đã tận dụng cả lá và vỏ cà phê, nấu cả hai lên để giúp tạo ra một loại đồ uống giúp cơ thể tỉnh táo hơn.
Chúng ta đặt ra giả thuyết rằng những người nô lệ Châu Phi đã mang cà phê đến Yemen và Arabia. Vào khoảng những năm 1400, người hồi giáo sufi (nguyên văn sufis còn được biết là hồi giáo mật tông) đã uống một loại trà được làm bởi trái cà phê. Mà họ gọi đó là "quishr" hoặc "rượu Arabian", thứ đồ uống này sẽ giúp cho họ thêm năng lượng, sự tỉnh táo để họ có thể cầu nguyện suốt đêm. Tin tức về một loại đồ uống giúp cho cơ thể có thêm năng lượng ngày càng được lan rộng. Điều này dẫn đến sự hình thành những nơi có không gian cởi mở, mà tại đó các thương nhân và các học giả thường uống cà phê và giao lưu một cách tự do với nhau. Vì vậy nơi đấy còn được biết đến như là quán cà phê (nguyên văn trong bản tiếng anh là “schools for the wise” được dịch nghĩa từ “qahveh khaneh" trong tiếng Arab) Một qahveh khaneh được minh hoạ bằng tranh
Một số người lo sợ rằng thứ đồ uống có tên quishr sẽ gây ra các mâu thuẫn với các niềm tin trong tôn giáo. Tuy nhiên, các quán cà phê vẫn tiếp tục mở cửa, không những thế còn làm tăng sự phổ biến về cà phê cho tất cả mọi người
Đến những năm 1500, để làm ra những loại đồ uống cà phê giống như hiện tại. Người Arab đã bắt đầu rang và xay hạt cà phê, việc làm này đã lan rộng tới Turkey, Ai Cập và Bắc Phi.
-Sự mở rộng thuộc địa
Trong những chuyến giao thương về cà phê đầu tiên, người Arab đã bảo vệ hạt cà phê của họ bằng cách đun sôi hạt lên. Để không cho người mua nào có thể trồng được cây cà phê.
Tuy nhiên, vào đầu những năm 1600, một số người hồi giáo sufi đã buôn lậu hạt cà phê từ Yemen đến Ấn Độ. Cùng lúc đó một số thương nhân người Hà Lan cũng đã buôn lậu các cây giống về cà phê từ Yemen và trồng chúng tại Amsterdam.
Đến gần cuối thế kỉ XVII, cây cà phê đã được trồng nhiều tại các thuộc địa của người Hà Lan, điển hình như Indonesia.
Còn tại các vùng thuộc địa ở Caribbean và Nam Mỹ, các giống cây cà phê đã được trồng vào đầu những năm 1700. Cây cà phê được xem như là một món quà khi người Hà Lan tặng cho người Pháp. Rồi món quà này được người Pháp đem đi trồng khắp Haiti, Martinique, French Guiana. Tiếp đó người Hà Lan trồng cây cà phê tại Suriname, còn người Anh thì mang cà phê phủ rộng khắp thuộc địa từ Haiti đến Jamaica.
Năm 1727, người Bồ Đào Nha đã gửi một sĩ quan hải quân từ Brazil đến French Guiana để lấy hạt giống cà phê. Các lời đồn đại kể rằng người sĩ quan này đã quyến rũ vợ của toàn quyền xứ này :l và bà vợ này đã tặng cho người sĩ quan một bó hoa gai (nguyên văn bouquet spiked) bên trong bó hoa đó là cây cà phê.
Từ Nam Mỹ và vùng Caribbean, cà phê đã lan rộng ra khắp Trung Mĩ và Mexico. Và rồi vào cuối những năm 1800, cây cà phê lại được đưa trở về trồng tại Châu Phi, mà lúc này vẫn đang còn là thuộc địa.
Và ngày nay, việc sản xuất cà phê đã lan sang nhiều khu vực trên khắp thế giới, đặc biệt như là ở Châu Á
Một đoạn clip tóm lược về cafe
Bài dịch lấy từ cuốn Coffee obession Vì vốn tiếng anh còn hạn chế nên mình dịch thử bài viết về lịch sử cà phê tóm lược này, chỗ nào còn dịch thô xin mọi người góp ý thêm Còn một bài cực kì chi tiết về lịch sử cà phê nữa thì đang xin đăng dịp khác
