Update vụ Visafe và để cải chính những việc mà mình nói chưa rõ:
Có một số việc mà các bạn NCSC - Visafe làm sai hoặc làm chưa được.
1. Khi thay đổi app của người khác theo nguồn mở thì phải ghi tên tác giả gốc và cho người ta biết. Khi chưa làm gì nhiều, đổi tên cái app đã vội làm rùm beng trên truyền thông là của mình rồi. Việc này là đáng trách và đáng tiếc nhất.
2. Các bạn nói 5 năm nghiên cứu: vớ vẩn. Cái này ý tưởng 5 năm, bắt tay vào nghiên cứu 5 tuần, làm 5 ngày thì giống hơn. Nói vống lên công sức của mình là một điều tệ thứ nhì.
3. Khi dùng server của ai đó thì phải cẩn thận vì nếu không hỏi ý kiến đàng hoàng trước khi làm người ta có thể sẽ bực. Cái này là hành động thiện chí mặc dù không cần phải làm nhưng làm nghiêm túc sẽ cần phải biết. Việc này mình cho là rookie mistake, không phải cố ý và các bạn ấy đã xin lỗi tác giả.
4. Khi dùng git là nền tảng thì phải làm đàng hoàng vì nếu không làm đàng hoàng là người biết họ sẽ mò ra ngay là làm ẩu. Việc squash tất cả các commits trước đó vào làm một để không thấy lịch sử gì là một việc làm ẩu như vậy. Làm vậy về sau sẽ không thể track được upstream người ta làm cái gì để lấy cái người ta sửa về nữa. Việc này mình cũng tin là rookie mistake. Muốn biết những thứ best practices như vậy phải có một người có kinh nghiệm trong dự án đã có kinh nghiệm làm các dự án lớn thì mới chỉ được ra cho người không biết.
Những cái mà thường dân mạng đi lên án và sai là ở các điểm này:
1. Nguồn mở thì phải đóng góp lại: Những người đi làm phần mềm Adguard phát hành phần mềm này với giấy phép Tự do GPLv3. Giấy phép Tự do không bắt hay khuyên ai phải đóng góp lại cho dự án ban đầu -- tự do chỉ quyền của người dùng phần mềm đó (NCSC và bạn) được sửa đổi phân phối lại tùy ý của họ miễn là tuân thủ GPLv3. Việc này NCSC đã làm đúng không có gì phải lên án.
2. Cơ quan nhà nước thì phải tự mình làm xây dựng solution từ đầu không được sao chép: Việc họ không phát minh lại cái bánh xe là một việc tốt không phải việc xấu. Không ai nên đi phát minh lại các thư viện SSL hay nhân hệ điều hành cả. Phí tiền vào việc phát minh lại cái bánh xe mới là xấu. Ai cũng đứng trên đầu người khổng lồ là tất cả những dự án phần mềm tự do khác.
3. Code mới giống code cũ 99.99%: Việc một dự án vừa mới fork ra khỏi dự án cũ nó có giống hệt 100% cũng không sao. Nếu họ fork rồi không làm gì tiếp mới là vấn đề. Những người ở NCSC có nói scope của hai dự án là khác nhau, nên họ fork ra. Điều này không sai và không phải vô lý.
4. Việt hóa giao diện thật là nực cười. Nực cười với người biết tí tiếng Anh nhưng không nực cười với người không biết tiếng Anh. Để một phần mềm làm một việc có ích (chống quảng cáo, lừa đảo) có phiên bản tiếng Việt để nhiều người dùng được hơn -- riêng bản thân nó đã là một việc tốt rồi.
Dĩ nhiên, có những việc mình không hẳn đồng ý. Ví dụ như một cơ quan nhà nước (ở Việt Nam) có nên bỏ thời gian ra để làm app "bảo vệ" người dân này không? Mình không có ý kiến -- có thể nghiêng về phía không (có lẽ nên để cho một tổ chức xã hội dân sự làm) nhưng mình không phản đối. Miễn là họ chỉ khuyến khích và không bắt ai dùng, mình không phản đối.
Tệ nhất là các account troll trên github chửi bới cá nhân Hiếu. Mình rất lấy làm xấu hổ vì những người như thế này, chứ mình không xấu hổ cho đội NCSC vì làm có một số điểm sai nhưng đã xin lỗi.
Cái được là các bạn trong NCSC này có các thiện chí ban đầu để lắng nghe, thay đổi các việc họ làm sai. Trước đó BlueZone cũng rùm beng mà rồi không lắng nghe ai cả. Vì vậy mình có một tia hy vọng về những bạn làm việc này sẽ làm tốt hơn.
Khoa_học_công_nghệ Góc_nhìn_thời_sự Thinking_Out_Loud