Vấn đề môi trường là một vấn đề rất to lớn, mà khi nói đến sự thay đổi thì không thể chỉ được thực hiện ở cấp độ cá nhân. Ở ngành mình học có một môn chính trị khí hậu và thật sự cái chuyện sống giảm nhựa chỉ là một yếu tố rất nhỏ trong cả một bức tranh vĩ mô to lớn về môi trường. Vấn đề nổi cộm nhất hiện nay vẫn là chuyện NĂNG LƯỢNG, bởi đó là yếu tố gây ra biến đổi khí hậu trực tiếp nhất (bên cạnh rất nhiều những yếu tố như kiểu cháy rừng, cân bằng sinh học này nọ,...) và những giải pháp được bàn đến bao gồm cả địa-kĩ thuật, phương pháp nén CO2, thuế CO2, chuyển đổi năng lượng từ hóa thạch sang tái tạo,... chứ không chỉ là mỗi giảm nhựa thì sẽ ok, cứu được thế giới.

Tuy nhiên, nói to cũng lại phải nói nhỏ. Nếu chỉ có chính phủ cố gắng mà người dân không ý thức thì vẫn cứ là chẳng đi đến đâu. Thế nên việc thay đổi ở cấp độ cá nhân là CẦN THIẾT, việc giảm nhựa là cần thiết, thay đổi nhận thức và giáo dục về bảo vệ môi trường là cần thiết.

Sống xanh không sai. Nhưng thời nào cũng có người xấu. Những kẻ trục lợi kinh doanh kiến tiền, cổ súy một thứ mà đáng nhẽ nó chỉ nên là một lối sống - chứ không phải một phong trào - trong khi không hiểu hết về nó là những kẻ đáng trách. Những KOL quảng cáo ống hút tre nhưng lại để bên cạnh cái ống hút đó là chiếc rửa ống hút bằng nhựa và bọc trong vỏ nilon, là đua đòi, nhận tiền quảng cáo và thiếu hiểu biết.

Giáo dục về bảo vệ môi trường là một kiểu giáo dục về con người, cần rất nhiều thời gian và công sức. Bảo vệ môi trường không còn là vấn đề đạo đức nữa mà nó là chuyện sống còn rồi. Vấn đề này không bàn trong một bài viết được.

Người tốt có, người xấu cũng có. Chỉ có điều đừng lên án những người sống xanh thật sự.

Mình xin chia sẻ một bài đọc được trên mạng nhân 1 bài viết của K14 về chàng trai tỷ phú nhờ đưa ống hút tre ra thế giới. Mình đồng tình với tư duy của người viết bài này. 

---

1. Thế giới bên ngoài chỉ là sự phóng chiếu từ thế giới quan bên trong chúng ta.

Đổi nhựa bằng tre, đổi điện than bằng điện mặt trời, nhưng thế giới quan bên trong có thay đổi, tư duy có thay đổi, ý định có thay đổi? Và các vấn đề có thay đổi hay chỉ là chạy từ vấn đề này sang vấn đề khác, tưởng rằng mình đang giải quyết vấn đề nhưng thực ra lại càng củng cố thêm cái nhân đã tạo ra vấn đề?

2. Dựa vào cái tựa báo này, có thể thấy:

- Thiên nhiên vẫn bị vật chất hoá, bị quy đổi ra thành đơn vị hàng hoá, giá trị của thiên nhiên được tính bằng tiền - thứ do con người tự tạo ra và tự gán giá trị cho nó dựa trên hệ quy chiếu lấy con người làm trung tâm và trên đỉnh

Mà cái giá trị đó cũng chỉ là giá trị của gỗ xẻ bị đem bán phục vụ cho con người chứ không nói đến chức năng sinh thái của cây, như hấp thụ và lưu trữ carbon, sản xuất oxy, che phủ và gia cố đất, giữ nước, v..v

Và kể cả chức năng sinh thái đó cũng bị gọi là “dịch vụ sinh thái” và quy ra tiền, tư duy ở đây vẫn luôn là đặt con người ở trung tâm và trên đỉnh hệ sinh thái

- Lợi nhuận/thu nhập vẫn là thứ được sùng bái, là thước đo giá trị của con người. “Miễn nó có thể bán được tiền thì chẳng có gì sai trái với nó cả”

- Tính bền vững hoàn toàn không được nói đến. Nguyên liệu được trồng và khai thác như thế nào? Chế biến sản xuất ra sao? Tốc độ khai thác so với tốc độ tự tái tạo của vùng nguyên liệu là như thế nào? Bao nhiêu nước và điện năng tiêu tốn cho việc làm sạch và sấy ống sau khi sử dụng? Ống sẽ được thải bỏ như thế nào, ra bãi rác hay ủ phân hay tận dụng nhóm lò? Phát thải vận chuyển của việc xuất khẩu cũng không được tính đến.

- Trên hết là tạo cho ta cái ảo giác rằng mọi vấn đề đang được giải quyết, rằng hãy cứ tư duy và sống và tiêu thụ và làm giàu như cũ đi, không cần thay đổi tư duy, chỉ cần đổi nhựa bằng tre, đổi điện than bằng điện mặt trời thôi

3. Ảo tưởng này còn kéo dài bao lâu? Chúng ta nghĩ mình có thể đổi từ hình thức bóc lột này sang hình thức bóc lột khác được đến bao giờ? Dầu cọ là một trong những ví dụ điển hình của việc ngay cả loại cây lấy dầu có năng suất cao nhất, “thân thiện môi trường” nhất (trên khía cạnh tiết kiệm đất trồng và nước) cũng trở thành thảm hoạ sinh thái do sự tham lam cứ muốn thêm, thêm nữa của con người.

Chẳng có sản phẩm nào gọi là “thân thiện” hay “bền vững” nếu thái độ khai thác - sản xuất - bán hàng - tiêu thụ - thải bỏ của con người không thay đổi.

Như vậy không để nói rằng những thứ thay thế là không cần thiết. Giống như nóng trong người thì uống nước giải nhiệt. Nhưng quan trọng phải là hạn chế ăn đồ nóng, chứ không phải là hãy ăn cho thoả thuê vì đã có nước giải nhiệt rồi. TIẾT GIẢM luôn là quan trọng nhất, và nếu phải dùng thì mới Thay Thế bằng thứ dễ Tái Sử Dụng và dễ Tái Chế hoặc Hoàn Trả (ủ phân) hơn.

4. Những câu hỏi này đặt ra là để chúng ta nhìn sâu hơn và thấy rằng thay đổi cần phải nghiêm túc hơn nữa, chứ không phải để chê trách gì ai. Cũng khó trách vì chúng ta đã sống trong một xã hội nơi ai cũng tư duy như vậy, nên việc giữ lối tư duy đó là dễ hiểu. Tuy nhiên một việc có lý do để giải thích không có nghĩa là việc đó đúng và không cần thay đổi.

Nhiều người nói rằng “làm vậy là tốt rồi, đừng phán xét” hay “phải từ từ”. Nhưng vấn đề là, việc biết rằng mình cần đi từ A đến Z, hiểu rằng mình đang ở B và cần đi tiếp nó khác với việc mới tới B mà đã tung hô và ve vuốt nhau rằng vậy là tốt lắm rồi dừng ở đây là được rồi. Nếu thật sự muốn đi đến Z, thì việc quay lại tự vấn xem cách mình đang làm có đúng không là luôn cần thiết để không ngủ quên giữa đường.

Link: https://www.facebook.com/nguyen.h.hon/posts/10219197173977520

Tư duy đúng là:" tiết giảm số 1, biện pháp thay thế số 2".
Tư duy sai: " Biện pháp thay thế số 1, tiết giảm khỏi cần." Kẻ chiêu trò lợi dụng từ đây. Tuy nhiên,  lỗi không dồn đống về người hiểu sai và coi họ là "loại theo phong trào".
Mình chia ra 2 lí do: phía người theo phong trào, và phía người tạo ra/cổ vũ phong trào.

Phía người theo phong trào, thực tế mỗi người có sự quan tâm các vấn đề ( công nghệ, môi trường, chính trị, ...) ở các mức độ khác nhau. Họ ý thức cần sống xanh nhưng mức độ quan tâm thấp, họ chọn cách nghe từ KOLs. Cho nhanh. Vì sao ?? Vì đó là KOLs :v Thêm nữa, họ nghĩ KOLs đã húng giọng lên phát biểu thì ắt KOLs phải tìm hiểu kỹ vấn đề này rồi :v :v Không may, nếu KOLs chỉ nhấn mạnh việc dùng thay thế ( maybe là ăn hoa hồng từ quảng cáo :v) thì người nghe bị tạo cảm giác an tâm rằng " nó không phải nhựa, nó tự huỷ sinh học, ok, dùng bao nhiêu cũng được".
Ví dụ thực tế, khi mình luôn xách túi đi siêu thị thì bạn mình có bảo " Túi Vinmart là túi tự huỷ sinh học mà còn xách túi này làm gì". Mình kiểu " Wtf ?" =)) 1 cái túi không tự huỷ mà dùng đi dùng lại TẤT NHIÊN TỐT HƠN x1000 so với dùng 100 cái túi tự huỷ sinh học rồi huhu. 
Phía người tạo ra/ cổ vũ phong trào, nếu họ có tâm tìm hiểu kỹ thì sẽ thấy việc chuyển qua dùng thứ không làm tự nhựa và việc tiết giảm tiêu dùng có ranh giới rất rõ và họ cần đề cập mạnh tiết giảm hơn. Nhưng, KOLs kiểu như thế này : " Bạn nên tiết giảm, NHƯNG, bạn có thể sống xanh hơn nếu dùng X Y Z..." ( Vế sau " nhưng" đập bẹp vế trước as always). Ai nghe như vậy mà chẳng nghĩ " Ù, mình dùng cái này là mình sống xanh rồi này". Bùm, thế là hết kiếp người này chưa chắc bạn đã đi đến được ngưỡng cửa của sự tiết giảm :)) Vậy vấn đề một phần nằm ở chỗ cách tuyên truyền và cách đặt tầm quan trọng của KOLs rồi. 

Vậy nên với rác thải, thì em nghĩ mình nên hạn chế vứt rác. Cái nào còn dùng được thì dùng, chuyền cho ai được thì chuyền. Không chỉ giảm nhựa giảm nylon.

Còn khí thải, thì nên tích cực đi xe bus, phương tiện công cộng, đi xe đạp. Mọi người nên đi khi có thể. Ví dụ trễ học thì phải phóng lên xe máy rồi, nhưng nếu có cơ hội dùng phương tiện công cộng thì vẫn nên dùng.

Em nghĩ nhiêu đó là đủ để các bác "sống xanh". Em thì không nghĩ "sống xanh" xấu, mặc dù chấp nhận sẽ luôn có người trục lợi, nhưng ít nhất nó cũng tạo được cái gì đó đọng lại trong ý thức mọi người.

Cái mà chúng ta chủ động được là rác thải, và phải bắt đầu bằng cách sử dụng các chính sách như "cấm sử dụng túi nilon" cũng giống như "bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm" chứ không thể trông chờ vào ý thức của người dân. 5R, bắt đầu bằng Refuse, tức là từ chối sử dụng túi nilon nên là một trong các biện pháp giáo dục.