[STOICSM] 366 NGÀY THỰC HÀNH KHẮC KỶ - LỜI GIỚI THIỆU PHẦN 1

Đó là nhật ký của một vị hoàng đế vĩ đại của đế quốc La mã, những bức thư cá nhân của một nhà viết kịch xuất sắc, cũng là người môi giới quyền lực khôn ngoan nhất thành Rome, những bài giảng của một nhà giáo lỗi lạc đã từng là một nô lệ bị lưu đày. Trải qua hai thiên niên kỷ với nhiều biến động, những tài liệu đáng kinh ngạc này vẫn tồn tại.

Họ nói gì? Liệu những trang cổ xưa và ít người biết đến này có thực sự chứa đựng điều gì liên quan đến cuộc sống hiện đại? Câu trả lời là có. Chúng chứa đựng một sự khôn ngoan vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới.

Các tài liệu này tạo thành nền tảng của Chủ nghĩa Khắc kỷ, một triết học cổ đại từng là một trong những bộ quy tắc dân sự phổ biến nhất ở phương Tây, được thực hành bởi những người giàu có cũng như nghèo khổ, những người quyền lực cũng như người đang gặp khó khăn, trong việc theo đuổi cuộc sống tốt đẹp. Nhưng qua nhiều thế kỷ, kiến thức về lối suy nghĩ này, đã từng rất cần thiết, dần dần bị mai một.

Ngoại trừ những người khao khát tìm kiếm sự khôn ngoan, chủ nghĩa khắc kỷ hoặc là chưa được biết đến hoặc bị hiểu lầm. Thật vậy, trong ngôn ngữ Anh, thật khó để tìm thấy một từ bị đối xử bất công hơn là từ “Khắc kỷ”. Đối với nhiều người, từ ngữ mô tả cách sống sôi nổi, hành động có định hướng và đổi mới tư duy toàn diện đã trở thành cách viết tắt của “sự vô cảm”. Thực tế, khi đề cập đến triết học thì đều khiến mọi người lo lắng hoặc buồn chán, "triết học khắc kỷ" xem ra có vẻ giống như điều cuối cùng mà người ta muốn tìm hiểu, chưa nói đến chuyện coi nó là nhu cầu cấp thiết trong cuộc sống hàng ngày.

Triết học khắc kỷ có một số phận thật đáng buồn, ngay cả một người rất ít khi chỉ trích - Arthur Schopenhauer - cũng đã mô tả nó là “đỉnh cao nhất mà con người có thể đạt được chỉ bằng cách sử dụng tài năng lý luận của mình”.

Mục tiêu của chúng tôi với cuốn sách này là khôi phục chủ nghĩa khắc kỷ trở lại đúng vị trí của nó, xem việc thực hành khắc kỷ như một công cụ để trau dồi khả năng làm chủ bản thân, học được sự kiên trì và khôn ngoan, có thể sống một cuộc đời tuyệt vời, chứ không phải xem nó như một lĩnh vực học thuật bí truyền nào đó.

Nhiều bộ óc vĩ đại trong lịch sử loài người đã tìm hiểu bản chất của Chủ nghĩa Khắc kỷ: George Washington, Walt Whitman, Frederick Đại đế, Eugène Delacroix, Adam Smith, Immanuel Kant, Thomas Jefferson, Matthew Arnold, Ambrose Bierce, Theodore Roosevelt, William Alexander Percy, Ralph Waldo Emerson v.v. từng đọc, nghiên cứu, trích dẫn hoặc ca ngợi các nhà Khắc kỷ.

Bản thân những người theo trường phái Khắc kỷ cổ đại không hề vụng về lười biếng. Những cái tên bạn gặp trong cuốn sách này: Marcus Aurelius một vị hoàng đế La Mã, Epictetus một cựu nô lệ đã tự chuộc mình và trở thành một giảng viên có ảnh hưởng, Seneca bạn của hoàng đế Hadrianus, đồng thời là một nhà viết kịch và cố vấn chính trị nổi tiếng. Những nhà Khắc kỷ khác như Cato the Younger, một chính trị gia được ngưỡng mộ; Zeno là một thương gia giàu có (như một số nhà Khắc kỷ khác); Cleanthes từng là một võ sĩ và làm công việc vận chuyển nước để đóng tiền học; Chrysippus, người đã ghi lại hơn bảy trăm cuốn sách, được đào tạo như một vận động viên chạy đường dài; Posidonius từng là đại sứ; Musonius Rufus là một giáo viên và nhiều người khác nữa.

Ngày nay (đặc biệt là sau khi cuốn sách “Trở ngại là con đường” được xuất bản), chủ nghĩa khác kỷ đã có một lượng khán giả mới và đa dạng, từ ban huấn luyện của New England Patriots vs Seattle Seahawks đến rapper LL Cool J và phát thanh viên Michele Tafoya cũng như nhiều vận động viên chuyên nghiệp, CEO, nhà quản lý quỹ đầu cơ, nghệ sĩ, giám đốc điều hành, một cộng đồng cả nam và nữ.

Tất cả những con người vĩ đại này đã tìm thấy điều gì trong Chủ nghĩa Khắc kỷ mà những người khác đã bỏ lỡ?

Một tư tưởng tuyệt vời. Trong khi một số học giả thường coi Chủ nghĩa Khắc kỷ là một phương pháp luận cổ hủ không đáng quan tâm, thì nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới đã phát hiện ra rằng nó cung cấp sức mạnh và khả năng chịu đựng cần thiết cho cuộc sống đầy thử thách của họ.

Nhà báo và cựu chiến binh thời Nội chiến Ambrose Bierce khuyên một nhà văn trẻ rằng nghiên cứu trường phái Khắc kỷ sẽ dạy anh ta “cách trở thành một vị khách xứng đáng trên bàn tiệc của các vị thần”, họa sĩ Eugène Delacroix (nổi tiếng với bức tranh "Tự do dẫn dắt nhân dân") gọi chủ nghĩa Khắc kỷ là "tôn giáo an ủi" của mình, họ đã nói từ chính kinh nghiệm của họ.

Đại tá và người theo chủ nghĩa bãi nô dũng cảm, Thomas Wentworth Higginson, người đã lãnh đạo trung đoàn toàn người da đen đầu tiên trong Nội chiến Hoa Kỳ, đã tạo ra một bản dịch đáng nhớ hơn của Epictetus. Nhà văn và chủ đồn điền miền Nam William Alexander Percy, người dẫn đầu các nỗ lực cứu hộ trong trận Đại hồng thủy năm 1927, đã có một quan điểm tham chiếu độc đáo khi nói về chủ nghĩa Khắc kỷ, rằng "dù tất cả mất đi, nó vẫn sẽ đứng vững". Tác giả và nhà đầu tư thiên thần Tim Ferriss, ông gọi Chủ nghĩa Khắc kỷ là “hệ điều hành cá nhân lý tưởng”, các giám đốc điều hành có năng lực cao khác như Jonathan Newhouse, hoặc giám đốc điều hành của Condé Nast International, cũng đồng ý như vậy.

Chủ nghĩa Khắc kỷ dường như đã được thiết kế đặc biệt tốt trong chiến đấu. Năm 1965, Đại úy James Stockdale (người sau đó được nhận Huân chương Danh dự) nhảy dù từ chiếc máy bay bị bắn hạ của mình khi bay qua Việt Nam, trải qua một nửa thập kỷ bị tra tấn và bị giam cầm, tên của ai đã luôn trên môi ông ta? Epictetus. Và Frederick Đại đế mang theo các tác phẩm của phái Khắc kỷ trong túi yên ngựa của mình khi chiến đấu, cũng như vậy, chỉ huy hải quân Hoa kỳ và NATO, Tướng James “Mad Dog” Mattis, người đã mang theo cuốn sách Meditations của Marcus Aurelius khi triển khai cuộc chiến ở Vịnh Ba Tư, Afghanistan và Iraq.

Xin nhắc lại, những người này không phải là giáo sư lý thuyết, họ là những người thực hành khắc kỷ, và như một triết lý thực tế, họ nhận thấy chủ nghĩa Khắc kỷ hoàn toàn phù hợp với mục đích của họ.