Trong bài viết trước, tôi đã chia sẻ việc học trái ngành của mình. Điều bất lợi khi tôi bắt đầu học chính là việc, tôi không có nền tảng triết học, chính trị và lịch sử từ trước. Để đuổi kịp bài học và kỹ năng nghiên cứu, tôi đã vừa học vừa đọc thêm một lượng sách nhất định. Bài viết hôm nay của tôi sẽ cung cấp một số tài liệu, sách cho các bạn muốn bắt đầu học Quan hệ quốc tế (QHQT) hoặc có quan tâm đến ngành khoa học này. 
Một điểm mà tôi có đề cập trong bài viết lần trước, là bạn cần xác định xem mình quan tâm đến ngành này ở mức độ nào: nghiên cứu sâu hay nghiên cứu theo sở thích. Tôi hy vọng bản thân sẽ phát triển theo hướng đầu tiên nên lời khuyên của tôi sẽ tập trung cho hướng này. Tôi chia việc đọc thành hai phần là đọc theo chuyên ngành và đọc hiểu về phương pháp nghiên cứu. 
Đối với sách, tài liệu chuyên ngành.
Khi quyết định theo đuổi ngành QHQT, bạn sẽ cần biết các phân nhánh của ngành. Bạn quan tâm đến chuyên ngành nào thì bạn sẽ tìm sách về các chủ đề liên quan, đọc, phân tích và đối chiếu với những gì mình biết. Đối với ngành khoa học Quan hệ quốc tế (gọi tắt là QHQT) gồm nhiều bộ môn khoa học, lần lượt là: Lịch sử QHQT, Lịch sử ngoại giao, chính sách đối ngoại, ngoại giao học, lý luận quan hệ quốc tế, phân tích sự kiện quốc tế, kinh tế - chính trị quốc tế, Luật quốc tế (bao gồm công pháp quốc tế, tư pháp quốc tế và luật kinh tế quốc tế), Kinh tế quốc tế và kinh tế đối ngoại, Truyền thông quốc tế và văn hóa đối ngoại, Quan hệ chính trị quốc tế [1]. Xuyên suốt các phân ngành này, sẽ có một vài lý thuyết chính mà bạn cần nắm, lần lượt là: Chủ nghĩa hiện thực (Realism), Chủ nghĩa tự do (Liberalism), Chủ nghĩa kiến tạo (Constructivism), Chủ nghĩa Marx (Marxism) và các trường phái khác. Với tài liệu chuyên ngành, bạn sẽ cần đọc từ lý thuyết lớn đến các vấn đề chuyên ngành cụ thể. Việc đọc như vậy sẽ giúp bạn hệ thống được các quan điểm về chính trị, lịch sử và có cái nhìn toàn cảnh về các sự kiện chính trị thế giới.
Một số cuốn sách giúp bạn bổ sung kiến thức với hợp phần lý thuyết có thể kể đến: 
1. Lịch sử chiến tranh Peloponnese của Thucydides : Mở đầu cho tư tưởng hiện thực trong quan hệ quốc tế. Không còn dựa vào yếu tố thần thánh, Thucydides giải thích cuộc chiến giữa Athens và thành bang Sparta dựa trên quyền lực. Chủ thể nào mạnh hơn, chủ thể đó sẽ có quyền quyết định số phận của chủ thể khác. Quan điểm: Lẽ phải thuộc về kẻ mạnh (Might makes right) được hình thành từ đây. 
2. Khảo luận thứ hai về chính quyền của John Locke: Xác định vai trò của nhà nước đối với người dân và bản chất của chính trị. Trong mối quan hệ giữa nhà nước - thần dân, vì người dân sống trong một thế giới hỗn loạn và thiếu an toàn nên họ phải hy sinh một phần tự do của mình, trao nó cho chính phủ. Đổi lại, chính phủ sẽ đảm bảo sự an toàn để người dân có thể yên tâm tồn tại và phát triển. Chính phủ đại diện cho thần dân và có trách nhiệm đối với sự phó thác của thần dân. Chính phủ không có quyền tước đoạt ba quyền cơ bản: quyền được sống, quyền được an toàn và tự do  (life, health and possession). Nếu chính phủ không đảm bảo được điều ấy, người dân có quyền lựa chọn một chính phủ điều hành khác. 
3. Quân vương của Niccolo Machiavelli: Quyền lực là yếu tố quan trọng để quân vương duy trì được sự cai trị của mình. Tuy nhiên, quân vương phải sử dụng quyền lực đúng cách: Bậc quân vương phải biết học hỏi từ bản tính của dã thú, biết kết hợp sức mạnh của sư tử với sự tinh ranh của cáo. Điều này thể hiện tinh thần hiện thực khi sức mạnh là yếu tố cốt lõi của một thể chế trong một môi trường hỗn loạn, luôn có phe phái tìm cách cướp ngai vàng của quân vương. 
4. Các bản tổng hợp về Leviathan của Thomas Hobbes: giải thích hành vi cai trị của nhà nước, sự trao quyền của người dân đối với nhà nước và sự quản thúc của nhà nước. Nhà nước chính là thủy quái nhiều vòi, len lỏi vào đời sống của người dân và siết chặt họ thông những ràng buộc của luật lệ. Người dân vì muốn đảm bảo sự sống của mình chấp nhận với sự cai trị đó
5. Chính trị giữa các quốc gia (Politics Among Nations: The Struggle For Power And Peace) của Hans J. Morgenthau, Nền hòa bình vĩnh cửu (Perpetual Peace) của Immanuel Kant, Lý thuyết quan hệ quốc tế của PGS.TS Hoàng Khắc Nam, Quyền lực trong quan hệ quốc tế: lịch sử và vấn đề của PGS.TS Hoàng Khắc Nam,...
…
Với hợp phần chuyên ngành, tùy vào lựa chọn của mình, bạn sẽ chọn những đầu sách, tài liệu phù hợp. Báo chí, nghiên cứu hoặc sách liên quan. Ví dụ, tôi quan tâm đến kinh tế chính trị (IPE), trước nhất tôi sẽ cần đọc về sự hình thành của nó để hiểu bản chất và phương pháp phân tích vấn đề mà ngành này sử dụng. Trên nền tảng đó, tôi sẽ tìm đọc các tác phẩm nổi bật của ngành để biết thêm về các lý thuyết thường được sử dụng là gì. Một số sách nổi bật mà tôi đọc qua: 
- International Political Economy của Thomas Oatley: bàn về lịch sử phát triển của kinh tế chính trị, khung phân tích IPE và sự phát triển tương ứng trong hệ thống chính trị quốc tế. 
- The Political Economy of International Relation của Robert Gilpin: Cung cấp về trường phái lý thuyết được sử dụng phổ biến để phân tích các vấn đề IPE, bao gồm: Chủ nghĩa Marx, Tự do và Dân tộc (nationalism).
- Comparative study of Costa Rica, Argentina, Malaysia, Djibouti and their complex relationship with China: advantages, disadvantages and lessons learned của Chris Alden và Alvaro Mendez.
và các đầu sách, tài liệu liên quan đến mảng công nghệ trong IPE khác. 
Đối với tài liệu, sách về phương pháp nghiên cứu
Đối với phương pháp nghiên cứu, tôi cho rằng đây là đây là phần mà không phải sinh viên nào cũng có thể nắm rõ. Khoa học là một lĩnh vực mà khi bước chân vào, người theo đuổi nó sẽ giảm thiểu được thiên kiến cá nhân đối với một vấn đề cụ thể. Để làm được việc này, bên cạnh quan sát cá nhân, họ sẽ cần tiến hành chứng minh, có thể bằng thực nghiệm, có thể bằng dữ liệu. QHQT là một ngành khoa học, vậy nên, nó sẽ có hệ thống phương pháp nghiên cứu. Hiểu được phương pháp nghiên cứu và khung lý thuyết/ khái niệm, bạn có thể bắt đầu việc viết về QHQT của mình. 
Tôi bắt đầu ngành học này mà không biết nhiều về phương pháp nghiên cứu (PPNC) nên việc đọc và học thêm là điều bắt buộc. PPNC được tôi phân tích thành hai hợp phần lớn là PPNC phổ quát cho các ngành và PPNC riêng của ngành QHQT. Một số sách, tài liệu mà bạn có thể tìm đọc như tôi là:
1. Research methods in international relations của Christopher Lamont: Phân tích các cách tiếp cận trong nghiên cứu QHQT, đi từ bản thể luận, nhận thức luận cho đến cách lấy dữ liệu, thông tin
2. Research Design của Creswell: Sách gối đầu khi bắt đầu tìm hiểu về nghiên cứu 
Nhìn chung với các đầu sách về phương pháp nghiên cứu, bạn cần rút ra được các kỹ thuật nghiên cứu. Bạn cần biết được sự khác biệt về phương pháp luận (Methodology), phương pháp nghiên cứu (research methods), cách thức tiếp cận (methodological approach), bản thể luận (ontology), nhận thức luận (epistemology), triết lý nghiên cứu (research philosophy). Sau khi đã hiểu, bạn mới tới bước biết các phương pháp nghiên cứu cụ thể trong ngành QHQT. Cuối cùng là áp dụng vào các bài nghiên cứu cũng như bài tập nhóm của mình. 
Có thể tóm tắt phương pháp nghiên cứu bằng sơ đồ dưới đây [2]:
Sách, tài liệu về QHQT thì nhiều, đầu óc con người thì có hạn. Sau một thời gian đọc, tôi nghĩ, bạn sẽ cần áp dụng chúng vào những vấn đề chính trị càng nhiều càng tốt, cùng với đó là việc viết những gì bạn nghĩ. Điều này sẽ giúp bạn mài dũa được kiến thức và tư duy, giúp cho bản thân bạn nhìn nhận vấn đề một cách tối ưu nhất. 
Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn được một chút nếu bạn đang loay hoay không biết bắt đầu ngành này từ đâu.
KKC