10 Cách Hiệu Quả Giúp Bạn Hiểu Về Bản Thân, Sống Đời Mơ Ước

Có một vài bạn hỏi tôi về việc làm sao để tìm ra những điều mình mong muốn trong cuộc sống. Trong số đó, có bạn đang trải qua biến cố của cuộc đời khi hôn nhân tan vỡ, công việc gặp nhiều khó khăn. Bạn bày tỏ rằng mình không biết mình muốn gì và nên làm gì tiếp theo. Khi đó, tôi đã thử đặt mình vào cuộc sống của bạn để tự hỏi bản thân sẽ làm gì. Nhưng tôi không thể đưa ra được câu trả lời. Vì tôi thiếu những dữ kiện quan trọng để có thể đưa ra được quyết định.

Mỗi con người là một cuộc đời, một hoàn cảnh khác nhau, những dải tính cách khác nhau, suy nghĩ khác nhau, và còn nhiều những điều khác nhau nữa, Vì thế mà bạn là độc nhất vô nhị trong hơn 7 tỷ người tồn tại trên Trái Đất. Chỉ có bạn mới có biết mình muốn gì và nên làm gì. Tuy nhiên, với những gì đã trải qua, tôi cho rằng cải thiện khả năng tự nhận thức về bản thân là điều đầu tiên bạn nên làm để sống cuộc đời bạn mong muốn.

Hiểu về bản thân là một quá trình mà bạn không ngừng kết nối lắng nghe và học hỏi về chính mình. Bạn không chỉ tìm hiểu về mối quan hệ với chính mình mà còn là mối quan hệ với những người xung quanh bạn. Hiểu về bản thân không phải là câu chuyện diễn ra một sớm một chiều. Đó là cả chặng đường đời bạn không ngừng tích lũy và học hỏi. 

Nhận thức về bản thân không phải là một tài năng thiên bẩm, nó là một kỹ năng mà bạn có thể làm chủ thông qua học tập và rèn luyện mỗi ngày. (Tất nhiên là nếu bạn muốn và sẵn sàng cam kết với nó.) Và tôi có một tin tốt dành cho bạn. Đó là  tôi biết một vài cách có thể giúp bạn đạt được điều mình mong muốn. Kiểm tra 10 cách tôi gợi ý dưới đây nhé.

Nghe thật chung chung đúng không ạ? Làm thế nào để bạn có thể kết nối với bản thân mình? Đã bao giờ trong một ngày bạn dành 10 phút “ích kỷ” cho riêng mình? Kết nối với bản thân đơn giản chỉ là dành cho mình không gian yên tĩnh để lắng nghe từng nhịp thở và tận hưởng sự tĩnh lặng trong tâm trí. Nếu có điều gì bất chợt hiện lên trong đầu, bạn hãy lắng nghe mà không phán xét. Thực hành những khoảnh khắc này trong nhiều ngày, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy những kết nối mạnh mẽ với bên trong tâm hồn mình.

Giá trị cốt lõi là chiếc la bàn chỉ đường cho bạn trước những mịt mù giăng lối trên đường đời. Tôi không hề biết đến giá trị cốt lõi cho đến thời điểm cách đây 6 tháng, trước khi tôi bắt đầu lại từ đầu ở tuổi 30 với con số 0 tròn trĩnh. Những câu hỏi như tôi là ai, tôi sống vì điều gì, tôi phải làm gì với cuộc đời mình là điều mà tôi đã liên tục hỏi bản thân trong những thời điểm đó (cũng giống như người bạn tôi kể ở phần đầu).

Sau rất nhiều giờ đọc, viết và tìm kiếm câu trả lời, tôi nhận thấy mình có một số những ưu tiên trong cuộc sống. Khi không thỏa mãn được những điều này, tôi thường cảm thấy khó chịu, bất an, và luôn tìm cách thoát ra. Điển hình nhất là việc tôi liên tục thay đổi công việc, nhưng việc sau có những vấn đề tương tự như việc trước. Có khi còn nhiều bất mãn hơn. 

Đến khi khám phá được những giá trị cốt lõi của mình, tôi hiểu hơn về bản thân mình. Tôi biết được đâu là những điều quan trọng mà tôi dành ưu tiên trong cuộc sống. Bởi vậy tôi đưa ra quyết định dựa trên những điều này. Sau đó, tôi cảm thấy hạnh phúc hơn vì công việc và cuộc sống tôi lựa chọn phù hợp với những giá trị của tôi.

Điều gì khiến bạn cảm thấy buồn bã, hờn giận, ghen tị, đố kỵ hay căng thẳng? Hoàn cảnh hay lý do gì thường dẫn bạn đến những cảm xúc như vậy? Nhận biết được điều này là một cách để bạn hiểu rõ bản thân hơn. Chúng ta thường không để tâm và không kiểm soát được những cảm xúc của mình, đặc biệt là những cảm xúc tiêu cực. Những cảm xúc này thường xuyên xảy ra, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn dù bạn không nhận ra. 

Trước đây, tôi là người không biết kiềm chế cảm xúc của mình. Nhìn mặt tôi, bạn sẽ đọc vị luôn được cảm xúc của tôi. Tôi bắt đầu chú ý hơn đến cảm xúc của mình từ khi có con. Khi nuôi con, tôi có rất nhiều niềm vui và hạnh phúc, nhưng không thể tránh được những phút giây khó chịu, bực bội. Có những lúc không kiểm soát được, tôi đã quát mắng con để rồi sau đó lại hối hận khi làm vậy. 

Sau đó, tôi dần ý thức hơn về cảm xúc của bản thân. Khi biết mình sắp nổi giận, tôi thường đi ra chỗ khác để bình tĩnh lại. Không hẳn khi nhận thức được, bạn sẽ hình thành ngay được thói quen hiệu quả để kiểm soát cảm xúc của mình. Tuy nhiên, một khi có ý thức, bạn sẽ tiến gần hơn đến giải pháp giúp bạn làm chủ được cảm xúc của bản thân.

Ý tưởng này là một cách tuyệt vời để bạn ghi lại những gì diễn ra trong thế giới của bạn. Khi ghi chép lại tất cả trải nghiệm, cảm xúc và suy nghĩ của bạn, bạn sẽ dễ dàng theo dõi và đánh giá bản thân mình. Nghiên cứu chỉ ra rằng chúng ta có hơn 6000 suy nghĩ trong một ngày. Nếu như cứ để nó trôi qua mà không ghi chép lại, bạn sẽ bỏ lỡ nhiều cơ hội để hiểu hơn về bản thân mình. Bạn đã làm những điều gì, tại sao bạn làm nó, bạn có những cảm xúc gì khi một sự việc cụ thể diễn ra, bạn có hối hận khi làm điều đó không….

Nhìn lại những sự việc và kết nối chúng với nhau, bạn sẽ thấy được một bức tranh rõ ràng hơn về bản thân mình. Nếu như bạn vẫn phân vân về những lợi ích của nhật ký, bạn có thể tham khảo bài viết này của tôi. 

Một trong những cách đơn giản được nhiều người lựa chọn đó để hiểu về bản thân là thực hiện những bài test tính cách hoặc đánh giá khả năng tự nhận thức. Những bài test này giúp bạn đưa ra một cái nhìn tổng thể về bản thân, những nét tính cách đặc trưng, những điều phù hợp với con người bạn. 

Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng bạn không nên phụ thuộc hoàn toàn vào những gì kết quả bài test đưa ra. Hãy chỉ lấy nó như là sự tham khảo để bạn có được một cách tiếp cận khác khi nhìn nhận vấn đề về bản thân mình. Dù sao thì không thể phủ nhận rằng đây là một trong những cách hiệu quả và nhanh chóng giúp bạn tiến gần hơn đến kết quả.

Bạn có thể tìm đến sự giúp đỡ của những người bạn, đồng nghiệp hay bất kỳ ai mà bạn tin tưởng để hỏi về cảm nhận của họ dành cho bạn. Nhờ đó, bạn biết được cái nhìn của người khác về mình. Dù bạn cho rằng bản thân nhận thức được việc mình đối xử như thế nào với người khác thì tất cả cũng chỉ là phán đoán của bạn. Hỏi họ giúp bạn xác nhận những phán đoán này đồng thời đưa ra được đánh giá về mối quan hệ của bạn với những người xung quanh.

Cách thức này dù có hiệu quả nhưng cũng bộc lộ một vài khuyết điểm. Đầu tiên là rất có thể mọi người không trung thực trả lời những gì bạn hỏi. Thứ hai là bạn dễ bị ảnh hưởng bởi những gì người khác nói. Điều này khiến bạn đưa ra những phán đoán hoặc quyết định không phù hợp với bản thân. Tôi nghĩ rằng bạn nên thực hiện việc này dựa trên sự tỉnh thức. Đó là luôn đặt những nhận xét này trong mối tương quan với bản thân bạn nữa. 

Một người bạn có hơn 6000 followers cho tôi nhận xét về việc cải thiện giao tiếp trên mạng xã hội. Bạn nói đôi khi cũng phải sống ảo, chụp nhiều ảnh đẹp,  up thêm ảnh con cái cuộc sống lên nữa kèm theo một vài tips nữa. Tôi biết đó là những điều hiệu quả, nhưng với một người hướng nội như tôi, thì đây chưa hẳn là lựa chọn tôi thấy thoải mái. Tôi chỉ dựa vào lời khuyên để tìm cách điều chỉnh phù hợp với chính tôi, chứ không hoàn toàn làm theo ý của bạn.

Những chuyên gia hay các nhà tư vấn là những người có thể giúp bạn hiểu hơn về bản thân mình. Họ được học và đào tạo một cách bài bản để khuyến khích và gợi mở, giúp bạn đào sâu hơn vào bản thân. Họ cũng cho bạn những lời khuyên quý giá trên hành trình tìm kiếm chính mình. Nếu như thật sự gặp khó khăn và không thể bắt đầu, tôi nghĩ đây là cách hiệu quả nhất để bạn tìm hiểu về bản thân.

Hãy nhớ về những thành công hoặc thất bại của bạn. Dành thời gian để tìm hiểu và phân tích kỹ càng những “case studies” này. Sự việc đã diễn ra như thế nào? Bạn đã làm những gì? Kết quả ra sao? Nếu như được thay đổi, bạn có làm khác đi? Bạn rút ra được những điểm mạnh, điểm yếu gì của bản thân sau những sự kiện đó? 

Tôi nghĩ rằng điều quan trọng ở đây là bạn phải giữ được cho mình một đầu óc tỉnh táo để có thể nhìn nhận khách quan vấn đề. Đây không phải là lúc để bạn nâng cao bản thân hay tự ti vì những gì mình đã có. Điều quan trọng là bạn biết được đâu là điểm mạnh của mình để tiếp tục phát huy, đâu là những điểm yếu mà bạn cần cải thiện hay những sai lầm bạn cần tránh.

Albert Einstein đã từng nói: “Khi bạn ngừng học hỏi, bạn bắt đầu chết đi.” Luôn tò mò và không ngừng học hỏi giúp chúng ta khám phá bản thân và trải nghiệm cuộc sống một cách ý nghĩa. Khi chúng ta hiểu còn nhiều điều ngoài kia cần khám phá và học hỏi, chúng ta biết khiêm tốn với chính mình. Nhờ đó, bạn có được cái nhìn khách quan và chính xác về bản thân. 

Hẳn các bạn đã biết đến hiệu ứng Dunning-Kruger trong tâm lý học, hiểu nôm na là việc một người đánh giá năng lực của mình cao hơn năng lực thực tế của họ. Những người không hiểu rõ về bản thân thường có biểu hiện như vậy. Bởi vậy, không ngừng học hỏi chính là một trong những cách giúp bạn nâng cao khả năng nhận thức về bản thân.

Bạn có thể đọc rất nhiều về tầm quan trọng của việc tự nhận thức, hay sức mạnh của việc hiểu bản thân. Nhưng một khi bạn không bắt tay vào hành động thì mọi thứ sẽ chỉ nằm trên trang giấy. Chúng không thể bước vào cuộc đời và trở thành một phần của bạn. 

Nếu như 10 cách là quá nhiều để khởi động, bạn chỉ cần chọn cho mình một điều dễ dàng nhất và “Start”. Điều tôi muốn nhấn mạnh ở đây là bắt đầu đã là một điều tuyệt vời, nhưng nếu bạn không “keep going” bạn vẫn có thể tụt lùi lại phía sau, mất đi tất cả những gì bạn cố gắng. 

Hy vọng những câu nói truyền cảm hứng dưới đây sẽ giúp bạn có động lực mỗi ngày, để tiếp tục cố bước đi và không bỏ cuộc trên hành trình “tôi đi tìm tôi”.

- “Tự nhận thức mang đến cho bạn năng lực học hỏi từ lỗi lầm cũng như thành công. Nó giúp bạn ngày một trưởng thành hơn.” – Lawrence Bossidy

- “Khi tôi biết mình là ai, tôi trở nên tự do.” – Ralph Ellison

- “Nhận thức về bản thân là khả năng nhìn nhận cuộc sống của bạn một cách trung thực mà không ràng buộc về việc đúng sai, tốt xấu.” – Debbie Ford

- “Nếu bạn không có trí tuệ cảm xúc, không có sự tự nhận thức, không thể kiểm soát những cảm xúc tiêu cực của mình, không có thấu cảm và những mối quan hệ hiệu quả, thì bất kể bạn có thông minh nhường nào, bạn cũng không thể tiến xa được.” – Daniel Goleman

- “Mọi thứ khiến chúng ta khó chịu về người khác cũng có thể giúp chúng ta hiểu rõ về bản thân mình.” – Carl Jung

- “Tôi nghĩ nhận thức về bản thân có lẽ là điều quan trọng nhất khiến bạn trở nên thành công.” – Billie Jean King

- “Bằng sự soi sáng từ sự tự nhận thức bền vững và sự bình tĩnh, năng lượng bên trong bạn sẽ được đánh thức và tạo ra những thay đổi diệu kỳ mà không cần bất kỳ nỗ lực nào từ phía bạn.” Nisargadatta Maharaj

- “Khiêm tốn không phải là tự ti hay kém tự trọng. Khiêm tốn là hiểu về bản thân mình” – Erwin McManus

- “Sống mà không hiểu về bản thân mình thì không đáng sống” –Socrates

- “Không có sự tự nhận thức, chúng ta chỉ như những đứa trẻ nằm trong nôi.” – Virginia Woolf

- “Sự phát triển bản thân sâu sắc nhất không xảy ra khi bạn đọc sách hay thiền định. Nó xảy ra trong cơn xung đột, khi bạn tức giận, sợ hãi, hoảng loạn. Nó xảy ra khi bạn liên tục làm những điều bạn thường xuyên làm và chợt nhận ra bạn được quyền lựa chọn”― Veronika Tugaleva

Chúc bạn luôn “vững tay chèo” trên con đường khám phá bản thân phía trước!