Ba câu chuyện nhỏ và bình minh mới của Spiderum

Năm 2016, bọn mình bắt đầu chập chững đi những bước đầu tiên trong hành trình xây dựng Spiderum. Ở thời điểm hiện tại, sau 8 năm lăn lộn, mình có thể chắc chắn rằng bản thân và đội ngũ đã phát triển vượt bậc so với thời điểm đó, trên rất nhiều phương diện.

Tuy nhiên, nếu so sánh bản thân hiện tại với hình dung hay kỳ vọng lúc bấy giờ, mình nghĩ kết quả vẫn là... một trời một vực. Trong ước mơ của chính mình khi đó, Việt Anh năm 30 tuổi sẽ đẹp trai phong độ, lắm tiền nhiều của, cái gì cũng biết làm, từ viết lách, thiết kế, quay dựng, lập trình đến hát hò, sáng tác, đàn ca sáo nhị. Thế nhưng đến khi 30 tuổi thật, trừ đẹp trai ra thì mình làm gì cũng cùi, đã thế còn hay bốc phét và tự huyễn hoặc về ngoại hình bản thân. May mắn là team Spiderum cái gì trong danh sách trên cũng làm được, giúp mình có thêm cơ hội trui rèn kỹ năng bốc phét hơn nữa.

Nói rộng ra, mình nghĩ rất nhiều bạn trẻ cũng giống như chính mình khi đó, thường hình dung về tương lai trong trạng thái "không biết những gì mình không biết". Chính vì tâm lý này, chúng ta thường đặt ra những kỳ vọng không hợp lý, đôi khi hơi "bề nổi"; rồi lạc lối trên hành trình phát triển bản thân.

Trong một lần về giao lưu chia sẻ với các bạn học sinh một trường chuyên có tiếng ở Miền Trung, sau khi giới thiệu về Spiderum và bộ sách Người Trong Muôn Nghề, mình nhận được câu hỏi từ một bạn học sinh:

"Em học giỏi tất cả các môn trên trường: Toán, Lý, Hóa em trên 9 phẩy; Văn, Sử, Địa hay Tiếng Anh em cũng đứng top ở lớp; vì vậy em nghĩ bản thân theo ngành nghề nào cũng được và cũng có thể thành công. Như vậy thì em nên lựa chọn hướng đi thế nào cho tương lai?"

Mình không nhớ khi đó đã trả lời bạn thế nào, nhưng chắc chắn có đề cập tới việc chỉ học giỏi thôi chưa thể đảm bảo cho bạn một sự nghiệp tốt nếu như những kỹ năng khác ngoài năng lực học vấn không được rèn giũa từ sớm.

Mình ước Spiderum có thể phần nào giúp được các bạn, như giúp chính mình của 7-8 năm trước - mới ra trường, đầy nhiệt huyết nhưng vẫn còn nhiều điều non nớt.

Ở Spiderum có những thành viên rất đặc biệt. Đây là câu chuyện nhỏ về một thành viên như vậy, mình tạm gọi là V.

V là một thành viên kỳ cựu tại Spiderum (bài viết đầu tiên của bạn trên cộng đồng được đăng tải đầu năm 2019). Mình có nói chuyện với bạn một vài lần online nhưng chưa gặp trực tiếp ngoài đời bao giờ. Dù vậy, mình có thể cảm nhận rất rõ sự yêu quý bạn dành cho Spiderum và tất cả các sản phẩm của Động Nhện.

V có một thói quen rất đặc biệt. Mỗi tháng bạn đều donate khoảng 1-2 lần khoản tiền 25.000 cùng một lời nhắn ủng hộ Spiderum phát triển. Điều thú vị là việc này đã được duy trì trong khoảng 3 năm trở lại đây, bất chấp cách thức duy nhất để làm được điều đó là... chuyển khoản cho mình, một việc cũng khá... mất công, không phải chỉ như đăng ký thẻ vào một dịch vụ subscription và hàng tháng tiền sẽ tự động được trừ từ đó.

Ngoài V, ở Spiderum còn có rất nhiều thành viên nhiệt thành như vậy - những người vẫn ủng hộ team bằng mọi cách - từ viết bài, chia sẻ với bạn bè tới đóng góp công sức thông qua các hoạt động khác nhau. Những đóng góp này tuy thầm lặng nhưng mang lại rất nhiều ý nghĩa với cả team tụi mình và cũng là động lực để tụi mình tiếp tục hành trình được tới ngày hôm nay.

Mình ước có thể kết nối nhiều hơn, cũng như tạo ra nhiều giá trị hơn cho những thành viên đặc biệt như vậy nói riêng, và cả cộng đồng Spiderum nói chung.

Ở Spiderum có rất nhiều chuyên gia trong đa dạng lĩnh vực. Ví dụ như trùm Excel/tin học văn phòng có anh DuongAQ, trùm Youtube/sáng tạo nội dung có Linh Vetter, trùm viết lách/sáng tác có anh BeP, trùm thương mại điện tử có anh Trà Bô, trùm chăn đi ngủ sáng toàn dậy muộn thì có mình... Đó chỉ là một phần nhỏ trong số rất nhiều các "cao thủ ẩn danh" khác mà có thể bạn không ngờ cũng theo dõi Động Nhện.

Bạn có biết rằng trong cộng đồng Spiderum có những anh chị với nhiều thành công trong sự nghiệp - từ làm startup tới làm việc trong những doanh nghiệp lớn top đầu thế giới ở những vị trí quan trọng?

Bạn có biết trong cộng đồng Spiderum có cả những nghệ sĩ, nghệ nhân hay nhà sáng tạo nội dung đã khẳng định được tên tuổi trong lĩnh vực của mình?

Mình từng gặp rất nhiều anh em như vậy và nhìn ra một đặc điểm chung: sau tất cả, mọi người đều muốn có thể làm gì đó để đóng góp cho sự phát triển chung của người trẻ Việt Nam. Có lẽ đó chính là thứ keo kết dính giúp mọi người đồng cảm và vẫn gắn bó với Spiderum tới hiện tại, sau rất nhiều thăng trầm.

Mình ước Spiderum có thể làm được một điều gì đó để cùng mọi người hiện thực hóa mong muốn này, và thực sự tạo ra những giá trị bền vững cho cộng đồng.

Với bước phát triển tiếp theo của Spiderum, mình tin Động Nhện sẽ tiến một bước gần hơn tới mục tiêu này.

Đọc tới đây có lẽ nhiều anh em đã bắt đầu sốt ruột: "Ông chém gió ít thôi, tóm lại là các ông định làm gì?".

Câu trả lời dành cho anh em chỉ gói gọn trong hai chữ thôi, đó là:

À nhầm.

Spiderum Academy là một dự án xã hội được thành lập bởi đội ngũ Spiderum, với mục tiêu chia sẻ kiến thức, kỹ năng làm việc cho người Việt, đặc biệt là đối tượng học sinh, sinh viên và người mới đi làm, nhằm giúp họ phát triển bản thân và tự tin hơn trên hành trình nghề nghiệp.

Cụ thể hơn, Spiderum Academy sẽ là nơi đội ngũ Spiderum hợp tác với các tác giả/chuyên gia trong nhiều lĩnh vực để xây dựng các khóa học trực tuyến đào tạo các kiến thức/kỹ năng cho người trẻ. Những kiến thức này có thể trải dài từ những nội dung hết sức cơ bản như Viết CV, Phỏng vấn, Định hướng nghề nghiệp, cho tới những nội dung chuyên sâu hơn như Quản lý và Phân tích dữ liệu, Xây dựng báo cáo, Tài chính doanh nghiệp...

Mô hình hoạt động của Spiderum Academy là mô hình hội viên trả phí (membership), được thử nghiệm đầu tiên trên nền tảng Youtube, kênh cộng đồng phù hợp và đông đảo nhất trong hệ thống kênh social của Nhà Nhện. Chi tiết thông tin bạn có thể xem tại link này để nắm được cụ thể hơn nhé: Giới thiệu dự án Spiderum Academy

Về lâu về dài, Spiderum Team sẽ phát triển thêm nền tảng web với các tính năng tối ưu cho hoạt động học tập, để các thành viên có thể tiếp cận các khoá học, tài liệu chuyên sâu, đồng thời kết nối sâu hơn với giảng viên và các thành viên khác của Động Nhện.

Bằng việc liên tục cập nhật các khoá học, tài liệu và cả sách vở mới, Spiderum Academy kỳ vọng sẽ trở thành một thư viện tri thức lớn mạnh tại Việt Nam, do người Việt xây dựng, dành cho chính người Việt.

Nếu cảm thấy thú vị, bạn có thể đăng ký ngay tại đây và trở thành một trong những thành viên đầu tiên.

Trên thực tế, trước khi chính thức giới thiệu dự án Spiderum Academy, Spiderum Team cũng rất băn khoăn về việc lựa chọn một mô hình hợp lý. Rất nhiều cuộc họp và thảo luận đã diễn ra trong nhiều tháng trời để xác định hướng đi tối ưu nhất.

Một ngày nọ, sau quá trình tranh cãi nảy lửa, anh em nóng quá cảm thấy cần hạ nhiệt nên quyết định đi bơi. Khổ nỗi cái bể bơi đối diện văn phòng Spiderum không bán vé lẻ mà chỉ bán theo dạng thẻ thành viên thế là tụi mình đành... chịu. Nóng quá không hạ nhiệt được lại càng cay, mình quyết định phải lấy được giá trị gì đó từ trải nghiệm này. Startup mà, giải pháp nào cũng phải được phát triển từ nỗi đau (pain point), nghe vậy mới... nguy hiểm.

Mặc dù "nỗi đau" này nghe hơi buồn cười, nhưng mô hình membership thì càng nghĩ càng thấy đúng và phù hợp với Spiderum Academy. Tất cả những gì xảy ra sau đó đã trở thành lịch sử, một lịch sử khá truyền cảm lạnh.

Mặc dù vậy, trên thực tế, mô hình hội viên trả phí này thực sự có nhiều điểm mạnh mà tụi mình cảm thấy rất phù hợp:

Đầu tiên, mô hình này cho phép Spiderum tạo lập và duy trì kết nối mạnh mẽ hơn với các thành viên tâm huyết của Động Nhện. Tụi mình có thể lắng nghe và trò chuyện với các bạn nhiều hơn, cũng có thể tổ chức những sự kiện gắn kết muốn làm từ lâu nhưng chưa thực hiện được. Spiderum Team có những ý tưởng khá ngớ ngẩn hoặc điên rồ, biết đâu bạn sẽ thích cùng tụi mình thực hiện chúng thì sao?

Ngoài ra, quan trọng hơn, mô hình membership cho phép mỗi cá nhân tiếp cận kho nội dung chất lượng lớn với mức chi phí tối thiểu. Để dễ hiểu hơn, hãy thử nhìn vào phép tính đơn giản sau:

Bộ khoá học đầu tiên do Spiderum sản xuất gồm 10 khoá: Hướng nghiệp, Phỏng vấn, CV, Email, Thuyết trình, Tư duy thiết kế, Quản lý cảm xúc, Tài chính doanh nghiệp, Báo cáo, Quản lý dữ liệu. Các khoá học này có giá dao động trên thị trường trong khoảng 200.000 - 500.000 VNĐ/khóa. Tuy nhiên, với hình thức trả phí thành viên, người học có thể tiếp cận chúng chỉ với chi phí từ 60.000 VNĐ/tháng. Với tốc độ cập nhật khóa học mới liên tục hàng tháng, hội viên sẽ phải chi trả một khoản chi phí nhỏ hơn rất nhiều so với các lựa chọn hiện có trên thị trường.

Mình tin rằng mô hình này sẽ giúp kiến thức/kỹ năng được phổ biến với chi phí hợp lý nhất, đặc biệt với những bạn không quá dư dả về kinh tế nhưng có nhu cầu liên tục học tập và thu nạp tri thức. Sau tất cả, đây vẫn luôn là mục tiêu mà mình và đội ngũ không ngừng theo đuổi cùng Spiderum từ khi bắt đầu cho tới tận hôm nay: “Bình dân hóa” giáo dục và đem đến cơ hội phát triển cho tất cả mọi người.

Không có mô hình nào là hoàn hảo, ở Spiderum Academy chắc chắn sẽ có những nội dung hay khoá học bạn không cảm thấy thực sự cần thiết cho bản thân. Thế nhưng, khi trở thành thành viên, ngoài việc tiếp cận được những khóa học hữu ích cho chính mình, bạn còn đang gián tiếp giúp một ai đó chưa có điều kiện nhưng cần nội dung đó hơn tiếp cận được chúng với chi phí thấp.

Đó là tinh thần tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau mà Spiderum muốn lan tỏa, cũng là niềm tin của tụi mình vào sức mạnh cộng đồng trong việc tạo ra những thay đổi có giá trị lâu dài trong lĩnh vực giáo dục. 

Có thể đọc tới đây nhiều bạn sẽ thắc mắc: "Nếu như vậy sao Spiderum không cung cấp các khóa học miễn phí luôn đi? Như vậy không phải sẽ giúp tri thức có thể được lan tỏa tốt hơn sao?"

Thứ nhất, như từng chia sẻ trong bài viết Tiền ở đâu - Đầu ở đó, mình tin rất nhiều người (trong đó có chính mình) không có động lực làm một việc gì đó nếu cảm thấy bản thân đang “không mất gì cả”. Hãy thử nhớ lại những khóa học/ebook free mà bạn từng nhận được khi đăng ký tham gia các sự kiện giveaway ở đâu đó xem, chắc là bạn thậm chí còn chưa từng ngó ngàng đến chúng và chỉ nhận về vì “tới lúc rảnh mình sẽ xem” đúng không?

Thứ hai, bài học lớn nhất mình học được trong quá trình xây dựng Spiderum là: Mọi bộ máy đều cần mô hình kinh doanh hợp lý để hoạt động bền vững và liên tục tạo ra giá trị, thay vì sớm nở tối tàn. Nếu Spiderum Academy không thể tạo ra doanh thu duy trì và phát triển đội ngũ, chắc chắn việc sinh tồn đã đủ khó khăn rồi chứ chưa nói tới phát triển lớn mạnh. 

Vậy nên, mình mong các bạn sẽ ủng hộ lựa chọn này của Spiderum. Với Spiderum Team, đây chỉ là khởi đầu cho một hành trình dài với nhiều điều hứa hẹn trong tương lai. Trên hành trình này, tụi mình hy vọng sẽ được đồng hành cùng các bạn.

Thay cho lời kết, mình muốn mượn tạm một câu nói bản thân rất thích, thậm chí đã từng dùng trong bản Thư Ngỏ đầu tiên viết trên Spiderum khi mới thành lập (hiện nay phiên bản đó cũng không còn tồn tại nữa rồi, chắc chỉ có các OG hoạt động siêu lâu năm trên Spiderum là biết hehe).

Cảm ơn tất cả mọi người vì đã đọc tới đây. Xin chào và hẹn gặp lại!

Việt Anh