-con người có mặt từ lâu nhưng những hành động bản năng từ trong gen vẫn xảy ra cho chúng ta
mình đang sống trong tự nhiên, kẻ mạnh là kẻ thắng
Hãytưởng tượng một toán Sapiens đến một thung lũng Balkan nơingười Neanderthal đã sống mấy trăm ngàn năm. Những kẻ mới đếnbắt đầu đi săn hươu và thu thập các loại hạt và quả mọng, vốn làthực đơn truyền thống của Neanderthal. Sapiens là những thợ sănbắt và hái lượm thành thạo hơn – nhờ công nghệ tốt hơn và kĩ năngxã hội tốt hơn – nên đã tăng theo cấp số nhân và lan rộng. Tàinguyên ít đi khiến Neanderthal khó tìm được thức ăn để nuôi thân.Dân số giảm đi và họ chết dần, có lẽ ngoại trừ 1-2 thành viên đã gianhập cộng đồng Sapiens láng giềng của họ.Khả năng khác là sự cạnh tranh nguồn tài nguyên đã bùng lênthành bạo lực và diệt chủng. Khoan dung không phải là đặc trưngcủa Sapiens. Ở thời kỳ hiện đại, sự khác biệt nhỏ về màu da,phương ngữ hay tôn giáo là đã đủ để khiến cho một nhóm Sapienstiêu diệt một nhóm khác. Liệu Sapiens cổ đại có khoan dung hơn đốivới những loài người hoàn toàn khác với họ? Có thể khi Sapiens bắtgặp Neanderthal, kết quả là một chiến dịch diệt chủng đầu tiên vàquan trọng nhất trong lịch sử.
Bí mật thành công của Sapiens là gì? Làm thế nào chúng ta cóthể định cư nhanh chóng trong những môi trường sống xa lạ và cóđặc điểm sinh thái khác biệt? Làm thế nào chúng ta đẩy được tất cảcác loài người khác vào quên lãng? Tại sao ngay cả Neanderthalkhỏe mạnh, thông minh, chịu được lạnh lại không thể tồn tại trướcsự tấn công của chúng ta? Các cuộc bàn luận vẫn tiếp tục diễn rasôi nổi. Câu trả lời khả dĩ nhất lại nằm ở chính nhân tố khiến cuộctranh luận có thể xảy ra: Homo sapiens chinh phục thế giới nhờngôn ngữ độc đáo của mình
Những cách suy nghĩ và giao tiếp mới xuất hiện trong thời kỳcách đây 70.000 đến 30.000 năm trước đã tạo nên Cách mạngNhận thức. Điều gì tạo ra nó? Chúng ta không chắc. Các lý thuyếtphổ biến nhất tin rằng những đột biến di truyền ngẫu nhiên thay đổihệ thống thần kinh não bộ của Sapiens, cho phép họ suy nghĩ độtphá và giao tiếp bằng một loại ngôn ngữ hoàn toàn mới. Chúng tacó thể gọi đó là đột biến của Cây Tri thức. Tại sao nó lại xảy ra ởADN của Sapiens chứ không phải ở Neanderthal? Theo những gìchúng ta biết đến nay, tất cả chỉ là tình cờ. Nhưng hiểu được các hệquả của đột biến Cây Tri thức quan trọng hơn nhiều so với việc tìmhiểu nguyên nhân của nó. Có gì thật đặc biệt ở ngôn ngữ mới củaSapiens đã cho phép loài người chinh phục thế giới?
Câu trả lời phổ biến nhất, là ngôn ngữ của chúng ta linh hoạt mộtcách kinh ngạc. Chúng ta có thể kết nối một số nhất định các âmthanh và dấu hiệu để tạo nên vô số câu, mỗi câu lại có ý nghĩa riêngbiệt. Chúng ta do đó có thể hấp thu, lưu trữ và truyền đạt một lượngthông tin khổng lồ về thế giới xung quanh. Một con khỉ Chlorocebus
Con đực alpha thường giành được vị trí của mình không phải vì cóthể chất mạnh mẽ hơn, mà vì nó dẫn đầu một liên minh lớn và bềnvững. Các liên minh đóng một vai trò trung tâm không chỉ trong cuộcđấu tranh công khai giành vị trí alpha, mà còn trong hầu hết các hoạtđộng hằng ngày. Các thành viên của một liên minh dành nhiều thờigian cho nhau, chia sẻ đồ ăn và giúp nhau lúc khó khăn.
Không giống như nói dối, một thực tế tưởng tượng là điều màmọi người đều tin vào, và chừng nào niềm tin cộng đồng này tồn tại,thì chừng đó thực tế tưởng tượng còn thể hiện sức mạnh lên thếgiới. Người điêu khắc ở hang Stadel có thể chân thành tin vào sựtồn tại của nhân sư như một linh thần giám hộ. Một số phù thủy làlang băm, nhưng đa phần thành kính tin vào sự tồn tại của thần linhvà ma quỷ. Hầu hết các triệu phú thật sự tin vào sự tồn tại của tiềnvà trách nhiệm hữu hạn của các công ty. Hầu hết các nhà hoạt độngnhân quyền thành thật tin vào sự tồn tại của các quyền con người.Không ai nói dối khi vào năm 2011, Liên Hợp Quốc yêu cầu chínhphủ Libya tôn trọng các quyền con người của công dân, mặc dù kểcả Liên Hợp Quốc, Libya và nhân quyền đều là những khái niệm bịađặt bắt nguồn từ trí tưởng tượng phong phú của chúng ta.Kể từ Cách mạng Nhận thức, Sapiens đã sống trong một thực tếkép. Một mặt là thực tế khách quan về các dòng sông, cây cối, sưtử, và mặt khác là thực tế tưởng tượng của các vị thần, quốc gia,công ty. Thời gian trôi qua, thực tế tưởng tượng này đã trở nênmạnh mẽ hơn, do đó mà ngày nay chính sự tồn tại của các dòngsông, cây cối và sư tử lại phụ thuộc vào sự chiếu cố của các thựcthể tưởng tượng này.Bỏ qua bộ genKhả năng tạo ra một thực tế tưởng tượng bằng từ ngữ cho phépvô số người lạ hợp tác hiệu quả. Nhưng nó còn làm được nhiều hơnthế. Bởi con người hợp tác được trên quy mô lớn là nhờ vào nhữnghuyền thoại, cách thức họ hợp tác có thể được thay đổi bằng cáchthay đổi những huyền thoại, qua việc kể những câu chuyện khác đi.Trong những trường hợp thuận lợi, huyền thoại có thể thay đổinhanh chóng. Năm 1789, gần như chỉ qua một đêm, người dânPháp chuyển từ việc tin tưởng vào huyền thoại về quyền thiêng liêngcủa các vị vua sang tin vào huyền thoại về chủ quyền của nhân dân.Do đó, kể từ Cách mạng Nhận thức, Homo sapiens đã có thể điềuchỉnh nhanh chóng hành vi của mình phù hợp với nhu cầu thay đổi.Điều này đã mở ra một làn cao tốc của tiến hoá văn hoá, vượt quanhững tắc nghẽn trong tiến hoá gen. Tăng tốc trên làn này, Homosapiens đã sớm vượt xa tất cả các loài người và động vật khác vềkhả năng hợp tác của mình
mối liên hệ giữa chó và người